از مذاکره در تهران تا احیای برجام در واشنگتن؟!

دیپلماسی ایرانی: طبق برنامه ظهر دیروز دوشنبه، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در صدر هیئت همراه وارد تهران شد. بر اساس این گزارش، نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای که در اصفهان در حال برگزاری است، دیروز (دوشنبه) با حضور و سخنرانی محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی افتتاح شد. طبق اخبار قرار است که گروسی امروز سه‌شنبه ضمن شرکت در اولین کنفرانس بین‌المللی هسته‌ای اصفهان با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی دیدار و در یک کنفرانس خبری به سؤالات خبرنگاران و رسانه‌های جمعی پاسخ دهد.

به گزارش شرق, رافائل گروسی در بدو ورود مورد استقبال بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی‌ قرار گرفت. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عصر دوشنبه هم در مذاکراتی جداگانه با علی باقری‌کنی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه دیدار و گفت‌وگو کرد. گروسی عصر دیروز هم با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و رایزنی کرد. نکته شایان‌توجه آنجا بود که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از دیدارش با امیرعبداللهیان مدعی شد که «مجموعه‌ای از اقدامات عملی و ملموس را برای احیای بیانیه مشترک پیشنهاد داده است. رافائل گروسی در پیامی در صفحه شخصی خود در ایکس با اشاره به سفرش به ایران نوشت: «در تهران برای دیدارهای سطح بالا هستم». البته مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش از سفر به ایران و در مصاحبه روز ۲۳ آوریل خود با دویچه‌وله آلمان گفته بود جمهوری اسلامی ایران اکنون به جای چند ماه فقط چند هفته با غنی‌سازی اورانیوم به حد مورد نیاز برای بمب اتمی فاصله دارد. او با‌این‌حال در این گفت‌وگو تأکید کرد «این بدان معنی نیست که ایران در این مدت به سلاح اتمی دست می‌یابد یا خواهد یافت. او افزود که غنی‌سازی اورانیوم تا حد مورد نیاز برای استفاده در سلاح هسته‌ای اگرچه هشداردهنده است اما نمی‌تواند مستقیما به دست‌یابی به سلاح هسته‌ای منتج شود». حال که گروسی خبر از انتقال پیشنهاد برای احیای برجام به طرف ایرانی را داده است، گویا فضای این سفر می‌تواند مثبت باشد.

پیرو این نکته، «شرق» قبل‌تر در گزارش روز دوشنبه خود به مذاکرات پشت‌پرده تهران – واشنگتن در آستانه سفر مدیرکل آژانس اشاره کرد؛ مذاکراتی که در روزهای گذشته خبرهای مربوط به آن به رسانه‌ها درز پیدا کرده و از سوی دیگر، کشورهایی مانند عمان یا حتی ژاپن به‌طور تلویحی از آمادگی خود برای «میانجیگری» در آن خبر داده‌اند که ادعاهای گروسی و توییت عصر دیروز او و دیدارش پشت درهای بسته با باقری‌کنی و امیرعبداللهیان می‌تواند تأییدی بر آن باشد. البته حسین امیر‌عبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم شامگاه چهارشنبه گذشته در گفت‌وگوی تلفنی با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برخی طرف‌های مذاکرات برای احیای برجام را «زیاده‌خواه» دانست و گفت «همکاری آژانس و ایران در مسیر خوب قرار دارد و ما از سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران استقبال می‌کنیم». به نوشته یورونیوز هم سفر رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اگرچه به‌واسطه حضور در نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران انجام می‌شود اما نفس سفر ارشدترین مقام آژانس با درنظرگرفتن «اختلافات پادمانی حل‌نشدنی» با ایران اهمیت خاصی دارد.

اما با توجه به اینکه تنها شش ماه به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده مانده و با درنظر‌گرفتن نتایج نظرسنجی‌ها زمزمه بر مسند نشستن دوباره دونالد ترامپ به گوش می‌رسد، به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی درصدد باشد برای احیای برجام تلاش مضاعفی به‌ خرج دهد. این در حالی است که برخی از تحلیلگران و ناظران هم اذعان دارند که برجام دیگر قابل بازیابی نیست، زیرا شرایط به کلی تغییر کرده و ایران پیشرفت‌های هسته‌ای برگشت‌ناپذیر بسیاری داشته و گروه ۵+۱ جای خود را به ۴+۱ داده است که تا‌کنون گامی مؤثر برنداشته‌اند. حال باید دید سفر عالی‌رتبه‌ترین مقام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به ایران در آستانه برگزاری نشست شورای حکام چه نتایج ملموس و عینی‌ای را به‌دنبال خواهد داشت./شرق