دیدار در استانبول

دیپلماسی ایرانی: رئیس‌جمهور ترکیه که رابطه نزدیکی با هر دو طرف درگیر در جنگ اوکراین دارد، میزبان ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین بود تا به تلاش‌های خود برای ایفای نقش میانجی صلح ادامه دهد. به گزارش شرق، ولودیمیر زلنسکی و رجب طیب اردوغان در استانبول با یکدیگر دیدار کردند و آسوشیتدپرس به نقل از یکی از مقامات دولت ترکیه نوشت که در جریان این دیدار، اردوغان برای پایان‌دادن به جنگ روسیه و اوکراین که اکنون وارد سومین سال شده، به همتای اوکراینی خود فشار آورد. به گفته این مقام، اتخاذ تدبیری جدید برای تضمین ایمنی ناوبری کشتی‌های تجاری در دریای سیاه از دیگر موضوعات گفت‌وگوی دو رئیس‌جمهور بود.

ترکیه عضو پیمان نظامی ناتو است و ولودیمیر زلنسکی در بیانیه‌ای در ابتدای این دیدار گفت که از حمایت‌های ترکیه از کشورش سپاسگزار است. او همچنین گفت که علاقه‌مند به تقویت همکاری‌های دوجانبه، حفاظت از ناوبری در کریدور حیاتی کشتی‌رانی دریای سیاه و همکاری اوکراین با شرکت‌های دفاعی ترکیه است. این دیدار در حالی انجام شد که زلنسکی بر دیگر کشورها برای دریافت مهمات و تسلیحات بیشتر فشار می‌آورد تا جلوی پیشروی نیروهای روسیه را بگیرد که سعی دارند به سرزمین‌های بیشتری در بخش غربی منطقه دونتسک که در‌حال‌حاضر تحت کنترل اوکراین است، همچنین به اعماق منطقه خارکیف نفوذ کنند. ترکیه، اندکی پس از تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ میزبان نشستی بین وزرای خارجه روسیه و اوکراین، همچنین مذاکرات ناموفق نمایندگان دو کشور با هدف پایان‌دادن به خصومت‌ها بود.

پس‌از‌آن نیز ترکیه در کنار سازمان ملل متحد، میانجیگر قراردادی شد که بین روسیه و اوکراین به امضا رسید و موجبات صادرات میلیون‌ها تن غلات اوکراینی از طریق دریای سیاه به دیگر نقاط جهان را فراهم کرد. با این حال، روسیه سال گذشته به دلیل موانعی که بر سر راه صادرات مواد غذایی و کودهای شیمیایی‌اش وجود داشت، از این توافق خارج شد. زلنسکی آخرین بار در جولای سال گذشته به ترکیه سفر کرد و هنگام بازگشت از این سفر، گروهی از فرماندهان اوکراینی را نیز با خود به کشورش بازگرداند.

گفته می‌شود آنها از فرماندهان مدافع مجتمع «آزوفستال» در ماریوپول بودند که درنهایت مجبور به تسلیم شده بودند و مطابق توافق مبادله زندانیان، در ترکیه به سر می‌بردند و قرار بود تا پایان جنگ نیز در خاک ترکیه بمانند. نه آنکارا و نه کی‌یف هیچ‌گاه در‌این‌باره توضیحی ندادند که این فرماندهان چگونه اجازه بازگشت به اوکراین را به دست آوردند. هم‌زمان با سفر زلنسکی، دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین که برای شرکت در نشست وزرای خارجه کشورهای فرانسه، لیتوانی، لتونی و استونی به ویلنیوس سفر کرده بود، اعلام کرد که کمک‌های «قطره‌ای» به اوکراین دیگر کارساز نیست.

او گفت: «اگر اوضاع به همین شکلی که در‌حال‌حاضر در جریان است، ادامه یابد، برای همه ما به‌خوبی پایان نخواهد یافت. آنچه لازم است، عرضه نامحدود و به‌موقع انواع سلاح و مهمات است تا اطمینان حاصل شود که اوکراین روسیه را شکست می‌دهد و جنگ به دیگر نقاط اروپا گسترش نمی‌یابد». یک روز پیش‌از‌این نیز لی هویی، نماینده ویژه چین در امور اوراسیا، در جریان یک سفر اروپایی وارد کی‌یف شد تا درباره چگونگی حل‌وفصل این درگیری گفت‌وگو کند. او پیش از توقفش در کی‌یف، با مقامات روسیه همچنین مقامات اتحادیه اروپا، سوئیس و لهستان دیدار کرده بود و قرار بود به آلمان و فرانسه نیز برود.

چین با تشدید همکاری‌های تجاری خود با روسیه در جریان این جنگ دوساله، اوکراین و متحدان غربی آن را ناامید کرده است. دولت چین همچنین از استفاده از کلمات «جنگ» یا «تهاجم» برای توصیف حمله روسیه خودداری می‌کند و گسترش ناتو را دلیل اصلی وقوع این درگیری می‌داند. به‌همین‌دلیل در جریان سفر لی به کی‌یف، مقامات اوکراین سعی کردند تا جای ممکن فجایع این جنگ را برایش توصیف کنند. آندری یرماک، رئیس دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین، نیز خطاب به او گفت: «خیلی مهم است که شما درباره وضعیت خط مقدم، آنچه در‌حال وقوع است و اینکه در کجا هستیم، اخبار دست اول را بشنوید». در بیانیه اوکراین درباره این سفر آمده است که دو طرف درباره امکان کمک چین به روند تبادل زندانیان، بازگشت کودکان اوکراینی منتقل‌شده به خاک روسیه و بازگرداندن نیروگاه هسته‌ای «زاپوریژیا» به کنترل اوکراین گفت‌وگو کردند.

تغییر موضع پاریس

از طرف دیگر، پس از اظهارات جنجالی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، درباره احتمال اعزام نیروی نظامی به اوکراین، وزیر نیروهای مسلح این کشور اعلام کرد که بحثی برای اعزام سرباز وجود ندارد. سباستین لکورنو، وزیر نیروهای مسلح فرانسه، گفت‌ اعزام «نیروهای زمینی رزمی» این کشور به اوکراین روی میز نیست و از سوی دیگر اعلام کرد‌ سه شرکت فرانسوی در خاک اوکراین سلاح تولید یا نگهداری خواهند کرد. در ۲۶ فوریه، پس از نشست پاریس که در آن رهبران کشورهای عمدتا اروپایی متحد اوکراین گرد هم آمده بودند، مکرون احتمال اعزام نیروهای غربی به اوکراین در آینده را رد نکرد و این موضع او جنجال‌های زیادی را برانگیخت.

لکورنو در توجیه اظهارات بحث‌برانگیز مکرون گفت که جمله رئیس دولت فرانسه «تا حد زیادی خارج از بافتار تعبیر شده است». او در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی ب‌اف‌ام فرانسه گفت: «در آن کنفرانس مطبوعاتی گزینه‌ها به‌وضوح روی میز گذاشته شد و آن‌گونه که اینجا و آنجا گفته می‌شود، این گرینه‌ها شامل فرستادن نیروهای زمینی رزمی نیست؛ زیرا رئیس‌جمهوری مشخصا گفت که به‌هیچ‌عنوان بحث شرکت در ائتلاف جنگی مطرح نیست». او گفت که بحث همکاری برای «پاک‌سازی مین و آموزش سربازان اوکراینی در خاک اوکراین» وجود دارد و افزود هر‌چه اوکراین بیشتر به سربازگیری و توسعه ارتش خود نیاز داشته باشد، نیاز به آموزش نیز بیشتر خواهد شد.

سباستین لکورنو همچنین تصریح کرد که سه شرکت فرانسوی برای تولید و نگهداری تسلیحات و قطعات یدکی در خاک اوکراین مشارکت خواهند داشت که عبارت‌اند از نکستر، تولیدکننده پهپادهای دلر، شعبه فرانسوی شرکت فرانسوی-آلمانی کا‌ان‌د‌اس که توپ‌های سزار قابل‌تحویل به کی‌یف را تولید می‌کند و آرکوس، سازنده فرانسوی تجهیزات نظامی زمینی که قراردادی را برای نگهداری و تعمیر خودروهای زرهی و.آ.ب منعقد کرده است. در مجموع 28 کشور روز پنجشنبه در نشست بعدی کنفرانس پاریس که به حمایت از اوکراین اختصاص داشت، شرکت کردند. وزرای دفاع یا امور خارجه این کشورها روی هشت پروژه از‌جمله تهیه مهمات، فروش اقلام مانده در انبارها، جنگ سایبری و الکترونیک، حفاظت از مرزها، حفاظت از کشورهای آسیب‌پذیر، مین‌زدایی، تولید صنعتی در محل در اوکراین و ائتلاف 9گانه موشکی کار کردند.