رقابت بریکس با گروه هفت ممکن است؟

نویسنده: محمد سالاری پژوهشگر ارشد روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی: شکل گیری گروه بریک (BRIC) و بعدها با اضافه شدن آفریقای جنوبی بریکس (BRICS) در صحنه جهانی، بازیگران اقتصادی مهمی را در خود جای داده است. بسیاری بر این اعتقاد هستند که این نوع اتحادها یادآور اتحادهایی از جنس ورشو و ناتو می توانند باشند. 

در شرایط کنونی اقتصاد بین الملل و ظهور قدرت های جدید اقتصادی، این گروه که متشکل از کشورهای (چین، هند، روسیه، برزیل وآفریقای جنوبی) است و 46 درصد جمعیت جهان و 29درصد تولید ناخالص جهانی و صادرکنندگان انرژی را در خود جای داده است، می تواند به رقیب سرسختی برای اقتصاد های اروپایی به ویژه گروه هفت (که یک  سازمان بین ‌دولتی متشکل از کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا به اضافه اتحادیه اروپاست) تبدیل شود. 

حال برگردیم به موضوع اصلی این نوشتار و طرح این سوال که آیا این امکان وجود خواهد داشت که بریکس رقیب گروه هفت شود و یا بتواند از آن فراتر رود؟ اگر این اتفاق شکل بگیرد در چه حوزه هایی بیشتر قابل بررسی است؟ 

در پاسخ می توان اشاره کرد که از لحاظ اقتصادی این اتفاق افتاده است و داده‌های تولید ناخالص داخلی سال گذشته نشان می‌دهد که در مجموع گروه بریکس اکنون از نظر برابری قدرت خرید (PPP) از G7 بزرگتر شده و چین هم پای ایالت متحده توانسته است در این حوزه رشد کند. هندوستان به عنوان بازگیر نوظهور اقتصادی کم کم در حال پیشی گرفتن از اقتصاد آلمان است. از لحاظ سیاسی این ایده که هفت اقتصاد صنعتی جهانی به رهبری آمریکا می توانند جهان را اداره کنند مورد چالش اساسی واقع شده به طوری که اولاً سهم آنها از تولید ناخالص داخلی جهان کاهش یافته و همچنین ژاپن به مدت بیست سال هیچ افزایش خالصی در تولید ناخالص داخلی خود نشان نداده است. اقتصاد ایتالیا در این گروه عملا رشدی را تجربه نخواهد کرد (جان هیل، پایگاه African. Business).

به طور کلی شکل گیری گروه اقتصادی بریکس و اضافه شدن اعضای بیشتر به آن و تقویت قدرت این گروه می تواند رقیب جدی برای غرب و آمریکا در اقتصاد و سیاست باشد و به اعتقاد برخی این ظرفیت را خواهد داشت که آینده سیستم پولی دنیا را با تغییرات جدی روبه رو کند که یک نشانه مهم آن دلارزدایی از تبادلات تجاری می تواند باشد. اما نباید با خوشبینانه صرف به این موضوع نگاه کرد چون هنوز روسیه، آفریقای جنوبی و برزیل به عنوان اعضای اصلی این گروه از لحاظ شاخص های اقتصادی مسیری طولانی را در پیش دارند. 

اکنون تنها نشانه ای قوی که این اتحاد را برای جهان جدی می کند اقتصاد نوظهور چین و هند است که به اعتقاد بسیاری غول های اقتصادی آینده خواهند بود.