بریکس بزرگ

دیپلماسی ایرانی: در روز 24 آگوست، بیانیه ژوهانسبورگ پانزدهمین اجلاس سران بریکس منتشر شد. رویداد اصلی این اجلاس، اتخاذ تصمیم در مورد گسترش انجمن و گنجاندن شش عضو جدید در گروه – آرژانتین، مصر، ایران، امارات متحده عربی، عربستان سعودی و اتیوپی بود که از 1 ژانویه 2024 به عضویت کامل در می آیند.

این تصمیم، ادامه مسیری است که سال گذشته در بیانیه پکن اعلام شد، جایی که رهبران حمایت خود را از بحث در مورد گسترش انجمن ابراز کردند. در طول سال، درخواست های عضویت در این گروه از کشورهای مختلف دریافت شد که تعداد آنها در زمان برگزاری اجلاس به 23 کشور رسید. این گسترش گام مهمی برای افزایش حضور و نقش جغرافیایی این گروه در اقتصاد جهانی است.

علاوه بر جغرافیا، مولفه اقتصادی نیز مورد توجه قرار گرفت. کشورهای بریکس را می توان طبقه متوسط جهانی با سطح درآمد و نقش متناسب در اقتصاد جهانی نامید. با احتساب اعضای جدید در سال 2022، کل تولید ناخالص داخلی گروه تجدید شده که می توان آن را «بریکس بزرگ» نامید، به قیمت فعلی به 60 تریلیون دلار می رسد که بیش از 36 درصد تولید ناخالص داخلی جهانی است.

روابط تجاری قابل توجهی نیز در این گروه ایجاد شده است: کشورهای جدید 24 تا 44 درصد محصولات را از کشورهای بریکس وارد می کنند و از 6 درصد (عربستان سعودی) تا 30 درصد (آرژانتین) به بریکس صادرات می کنند. بریکس بزرگ اکنون شامل کشورهایی با تخصص های تجاری مختلف می شود و نیاز به کالاهای عمده جهانی از جمله مواد غذایی (چین، هند، آرژانتین، برزیل، روسیه)، کالاهای تولیدی (چین، هند)، سوخت و مواد معدنی (سه کشور عضو اوپک – ایران) را پوشش می دهد.

بدون تردید، افزایش تعداد کشورهای عضو این گروه فرآیند تصمیم گیری را پیچیده خواهد کرد، با این حال، رویکردهای مشترک به اصول حکمرانی جهانی، تمایل به حمایت از مکانیسم های چند جانبه که کشورهای بریکس بزرگ را متحد می کند، به ما اجازه می دهد تا انتظار داشته باشیم که یک دستور کار مشخص و قابل دستیابی حفظ خواهد شد.

دومین موضوع مهمی که در این اجلاس مطرح شد، تسویه حساب با ارزهای ملی بود. بیانیه نهایی شامل یک عبارت نسبتاً متواضعانه در مورد نیاز وزرای دارایی بریکس بزرگ برای تهیه گزارشی در مورد استفاده از ارزهای ملی، ابزارها و پلت فرم ها برای تسویه حساب ها بود. این موضوع از سال 2020 توسط کار گروه بریکس بررسی شده و افزایش سهم تسویه حساب ها در پول ملی جزء اولویت های استراتژی مشارکت اقتصادی بریکس تا سال 2025 است.

در سطح ملی، همه کشورهای بریکس علاقه مند به کاهش خطرات تسویه حساب های بین المللی و افزایش سهم تسویه حساب ها در پول ملی هستند. تاریخچه حمایت چین از دلارزدایی از اقتصاد جهانی از مدت ها پیش، پس از بحران آسیایی 1997 آغاز شد. چین سیاست فعالی را برای تقویت نقش یوان در اقتصاد جهانی دنبال می کند و این کار را در پلتفرم های مختلف از جمله، بریکس و یک کمربند، یک جاده انجام می دهد.

در روسیه در سال 2022 نیز تغییرات ساختاری قابل توجهی در سطح بین المللی رخ داد. از ابتدای سال 2022، 87 درصد از تسویه ها به دلار و یورو بوده، در پایان سال 2022 سهم این ارزها به 48 درصد افزایش یافته است. سهم روبل در پرداخت های صادراتی از 12 درصد به 34 درصد و سهم یوان از 0.5 درصد به 15 درصد افزایش یافته است.

کشورهای جدید بریکس در چند سال گذشته نیز تمایل فعالی برای کاهش وابستگی به دلار در تسویه حساب های بین المللی نشان داده اند. آرژانتین و عربستان سعودی توجه ویژه ای به یوان دارند، در حالی که هند و امارات متحده عربی تسویه حساب ها را با ارزهای ملی راه اندازی کرده اند. افزایش بیشتر نقش ارزهای ملی با استفاده از ساز و کارهای از قبل ایجاد شده یا توافق شده در چارچوب بریکس، از جمله، بانک توسعه جدید، صندوق اوراق قرضه دولتی به ارزهای ملی و مکانیسم بین بانکی برای همکاری بین کشورهای بریکس امکان پذیر است.

با توجه به گسترش این گروه، می توان انتظار مشارکت بیشتر کشورها در تسویه ارزهای ملی و نقش فزاینده ارزهای بریکس بزرگ در جهان را داشت که دلیلی برای انتظار نتایج عملی از کار مشترک وزارت های دارایی در این زمینه است.

منبع: ایزوستیا (روسیه) / تحریریه دیپلماسی ایرانی