احیای توافق هسته‌ای بین نگرانی و ترجیح راه حل دیپلماتیک

نویسنده: ماریا معلوف

دیپلماسی ایرانی: در محافل دیپلماتیک سخنانی درباره مذاکره ایران و ایالات متحده آمریکا برای احیای توافق هسته ای مطرح است هرچند دو کشور رسما وجود این مذاکرات را تایید نکرده اند. با این حال تحرکات دیپلماتیک فعال در منطقه نشان می دهد تلاش هایی برای احیای توافق یا دست کم، دستیابی به توافق موقت بین واشنگتن و تهران در جریان است. همچنین تحولات سیاسی در منطقه بعد از توافق عربستان با ایران و رویکرد کشورهای عربی به سوریه و از سرگیری روابط دیپلماتیک بین مصر و ترکیه نشان می دهد منطقه وارد دوره ثبات و به صفر رساندن مشکلات شده است. 

نکته قابل توجه این است که ایران از زمان خروج یکجانبه واشنگتن از توافق هسته ای، موقعیت ژئوپلتیک خود را به ویژه بعد از دستیابی به توافق با عربستان سعودی تقویت کرده و روابط اقتصادی و نظامی خود را با چین و روسیه گسترش داده است. این در حالی است که واشنگتن تمایل دارد مسیر دیپلماسی را برای متوقف کردن بلندپروازی های هسته ای تهران ادامه دهد و ایران را از تولید اورانیوم با خلوص 90 درصد که مناسب برای ساخت سلاح هسته ای است، باز داد. آمریکا بر راه حل دیپلماتیک به منظور پرهیز از برخورد نظامی که تاثیر منفی بر منطقه و جهان خواهد داشت، اصرار دارد و در عین حال بارها به تهران هشدار داده است اگر به دنبال ساخت سلاح هسته ای برود، بهای سنگینی خواهد پرداخت. 

برخی تحولات سیاسی و اقتصادی در هفته های اخیر، جدی بودن مذاکرات آمریکا و ایران را نشان می دهد. تهران از آزادسازی دو میلیارد و 700 میلیون دلار اموال مسدود شده خود در عراق و اموال مسدود شده خود در کره جنوبی خبر داد. همچنین سفر محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی ایران به واشنگتن برای مذاکره با مقامات صندوق بین المللی پول نشان می دهد چیزهایی در پشت پرده در جریان است. هیثم الغیص، دبیرکل اوپک نیز در سفر به تهران از بازگشت کامل ایران به بازار نفت پس از لغو تحریم ها استقبال کرد. 

در بخش سیاسی نیز مقامات اسرائیلی از احتمال دستیابی تهران و واشنگتن به توافق بر سر برجام خبر دادند که موجب می شود آمریکا تضمین هایی به اسرائیل بدهد. این در حالی است که اسرائیل معتقد است تهدید کردن ایران به عملیات نظامی، موثرتر از دیپلماسی است چرا که ایران از دیپلماسی برای خرید زمان و دستیابی به توان هسته ای نظامی استفاده می کند به همین علت ارتش اسرائیل در حال آماده کردن خود برای هرگونه رویارویی احتمالی با ایران است. 

تحولات سیاسی و اظهار نظرهای دیپلمات ها نشان دهنده تمایل محتاطانه آمریکا و ایران به از سرگیری گفت وگو و گشایش کانال های ارتباطی – هرچند به صورت غیرعلنی – با هدف اعتمادسازی بین دو طرف است. واشنگتن به روند دیپلماتیک برای حل مشکل با ایران تمایل دارد بدون آن که تهدید نظامی را کنار بگذارد و ماموریت نظارت بر مذاکرات را به «برت مک گورگ» واگذار کرده که به جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا نزدیک است. 

در این میان نباید نیاز آمریکا و ایران به دستیابی به توافق را با توجه به جنگ روسیه و اوکراین از نظر دور داشت چرا که احتمالا دوره جدیدی از مصالحه در پیش است که تقویت ثبات و امنیت در منطقه و رشد سرمایه گذاری را موجب خواهد شد.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11