چرا درگیری در سودان تشدید می شود؟

نویسنده: آنا کاتارینا آنفلد

دیپلماسی ایرانی: از آخر هفته گذشته درگیری‌های شدیدی در سراسر کشور بین ارتش سودان و نیروهای شبه‌نظامی پشتیبانی سریع  (RSF) درگرفت و وضعیت اضطراری برقرار شده است. در مدت کوتاهی، درگیری ها گسترش یافت و خطر یک جنگ داخلی وجود دارد. حتی در عید فطر نیز طرف های درگیر با وجود آتش بس توافق شده، سلاح های خود را زمین نگذاشتند.

ناظران ظاهرا تا آخرین لحظه انتظار چنین شیوع گسترده خشونت را نداشتند. هیچ علت دیگری برای توضیح اینکه چرا کشورهایی مانند آلمان و ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا یا سازمان ملل تنها اکنون تلاش می کنند تا کارکنان و شهروندان خود را تخلیه کنند و هیچ کار دیگری برای توقف خشونت ها نمی کنند، وجود ندارد. البته تلاش های صورت گرفته توسط کشورهای خارجی نیز تا کنون موفق نبوده است.

گریت کورتز از گروه تحقیقاتی آفریقا و خاورمیانه بنیاد علم و سیاست اما می گوید: «درگیری فعلی از مدت ها پیش قابل پیش بینی بود. نیروهای مسلح و نیروهای پشتیبانی سریع یک رقابت دیرینه دارند.» از زمان کودتای نظامی مشترک دو گروه در سال 2021، این دو ژنرال قدرتمند به طور مشترک رهبری سودان را بر عهده داشتند و اختلاف نظرهایی در بسیاری از مسائل با یکدیگر داشتند.

در واقع می بایست سال ها پیش قدرت به یک دولت غیرنظامی دموکراتیک واگذار می شد و قبل از آن نیز، موازنه قوا بین ارتش و نیروهای RSF مشخص می شد. اما مشخص شد که چنین توافقی ممکن نیست. کورتز تحلیل می کند که این اختلاق به تشدید تنش ها منجر شد که در حال حاضر در حال تجربه نتایج آن هستیم.

همچنین این خطر وجود دارد که درگیری داخلی سودان به فراتر از مرزهای این کشور گسترش یابد و کشورهای همسایه را نیز بی‌ثبات کند. کورتز می گوید: «اولین گزارش‌ها از درگیری یگان‌های نظامی مصر به حمایت از ارتش سودان با نیروهای کمکی از لیبی در حمایت از نیروهای پشتیبانی سریع حاکی است. همچنین احتمال همکاری نیروهای شبه نظامی با گروه های شورشی، به عنوان مثال از چاد نیز وجود دارد.»

عامل پیچیدگی دیگر، ارتباط روسیه با درگیری کنونی است؛ ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه نفوذ خود را در این کشور آفریقایی گسترش داده است و روابط خوبی با هر دو طرف دارد. حمیدتی رهبر شبه نظامیان موسوم به پشتیبانی سریع، همچنین روابط نزدیکی با گروه مزدور روسی واگنر در استخراج طلا، قاچاق، صادرات و انتشار اطلاعات نادرست در رسانه های اجتماعی دارد. هنوز مشخص نیست که روسیه در این شرایط چه نقشی می تواند ایفا کند و آیا این درگیری به یک جنگ نیابتی بین بلوک های قدرت ژئوپلیتیک، خودکامگی و دموکراسی گسترش خواهد یافت یا خیر. 

منبع: فرانکفورتر روندشاو (آلمان) / تحریریه دیپلماسی ایرانی