تغییر ماهیت تروریسم

نویسنده: اشتاین باخ کریستین الکساندر

دیپلماسی ایرانی: امارات متحده برای چهارمین سال متوالی رتبه نخست را در شاخص جهانی تروریسم حفظ کرده و در میان امن ترین کشورهای جهان قرار گرفته است. بر اساس گزارش سالانه موسسه اقتصاد و صلح مستقر در سیدنی، امارات متحده عربی به ندرت در معرض خطر وقوع اقدامات تروریستی در خاک خود قرار دارد و بر اساس شاخص نامبو از نظر هزینه زندگی، آلودگی هوا و آمار جرایم خشن، امن ترین شهر محسوب می شود.  

در حالی که این رتبه بندی نشانه خوبی برای امارات محسوب می شود، کارشناسان هشدار می دهند که تروریسم فراملی هنوز یکی از قوی ترین تهدیدها برای صلح و امنیت بین المللی است. مطالعه اخیر مرکز تعالی ناتو با عنوان "تهدیدهای نوظهور در تروریسم" نشان می دهد که تهدیدات امنیتی به ویژه با گسترش فناوری های تازه در حال حاضر بسیار نامشخص هستند.

گروه‌های دارای انگیزه‌های مخرب می‌توانند از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی و هواپیماهای بدون سرنشین برای ارتکاب حملات به سیستم‌های امنیت سایبری یا زیرساخت‌های حیاتی استفاده کنند. این اقدامات بالقوه تروریسم سایبری مستلزم سطح بالایی از مهارت فنی است که انجام آنها را دشوار می کند، اما چنین حملاتی اگرچه به ندرت علنی می شوند، به دفعات بیشتری در حال وقوع هستند.

روند دیگر در تروریسم تمرکززدایی از جنبش های تروریستی است. بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط پروژه داده‌های مکان و رویداد درگیری‌های مسلحانه، «گروه‌های غیردولتی در ۶۴ درصد از کل فعالیت‌های مسلحانه و سازمان‌یافته در سال ۲۰۲۲ شرکت داشته اند و ۷۶ درصد از خشونت‌ها را علیه  غیرنظامیان انجام داده اند. آنچه تروریسم را به ویژه شرور می کند ترسی است که در افکار عمومی ایجاد می کند.»

یک منطقه خطر مهم تروریستی در غرب آفریقا و به ویژه در شاخ آفریقا باقی مانده است که نابرابری های ژئوپلیتیکی، جمعیتی و اجتماعی – اقتصادی آسیب پذیری هایی را در آن ایجاد می کند و می تواند به ایدئولوژی هایی منجر شود که خشونت را ترویج می کنند. الشباب برجسته ترین و مرگبار ترین گروه وابسته به القاعده است که در شاخ آفریقا فعالیت می کند. آنها توانایی خود را برای انجام عملیات موفقیت آمیز در سراسر منطقه نشان داده اند و در حال حاضر کنترل بخش های بزرگی از جنوب سومالی را در اختیار دارند.

تروریسم و افزایش احتمالی خشونت همواره متاثر از عوامل ساختاری مانند نابرابری‌های ژئوپلیتیکی، جمعیتی و اجتماعی – اقتصادی و تحولت عقیدتی است که خطرات و آسیب‌پذیری‌ها را ایجاد می‌کند.

حضور تروریست‌های راست افراطی داخلی و برتری‌طلبان سفیدپوست می‌تواند به «افراط‌گرایی ضد دولتی» در غرب منجر شود. جفری کاپلان، کارشناس تروریسم و کارشناس ارشد موسسه دانوب در مجارستان، معتقد است که تروریسم راست افراطی در ایالات متحده امریکا  و برخی از کشورهای اروپای غربی، به ویژه آلمان، سوئد و شاید انگلیس افزایش یابد.

یک کمیته مجلس اعیان انگلیس بر افزایش تهدید افراط گرایان در افغانستان پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال 2021 تاکید می کند.

واکنش دولت ها به تروریسم نیز پیچیده است. اگر واکنش آنها بسیار سخت باشد، خطر محدود کردن آزادی های مدنی را به همراه دارد و می تواند الهام بخش گروه های شبه نظامی در داخل کشورشان باشد. اگر دولت‌ها نسبت به تروریسم مدارا کنند، کشورهایشان به هدف تبدیل می‌شوند.

ما باید به فراتر از زمان حال نگاه کنیم و خارج از چارچوب فکر کنیم تا بهتر درک کنیم که تروریسم آینده چگونه می تواند باشد.

منبع: نشنال / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11