تعاملات بین المللی وقتی که در سه کنج گیر افتاده باشیم

نویسنده: محمد طبیبیان، نویسنده: محمد طبیبیان، استاد سابق دانشگاه صنعتی اصفهان و موسسه عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه

دیپلماسی ایرانی: اخیراً جنجال بر سر موضع گیری آقای شی جینگ پنگ، رئیس جمهوری چین بالا گرفته است. این مطلب سه وجه دارد. یکم این که چین عربستان را برای شراکت تجاری و اقتصادی ترجیح می دهد. دوم مواضع سیاسی عربستان در مقابل ایران را تائید می کند. سوم مواضع امارات متحده عربی در مورد جزائر ایرانی خلیج فارس را تائید می کند که در واقع نقض حاکمیت ملی ایران بر این جزائر است. 

آیا مقامات باید از مواضع چین شگفت زده شوند؟ نه واقعاً، بلکه باید از سیاست های خود و عواقب آن متحیر شوند. 

در این ارتباط در دولت قبلی رخداد بی سابقه ای ظاهر شد. متن موافقت نامه یا توافق نامه یا هرچه بود با چین تهیه شد تحویل مقامات چین شد. از نشریات سر و صدا بلند شد که این چیست؟ گفته شد چین مایل نیست علنی شود!! در مورد این توافق‌نامه متنی در شبکه های اجتماعی مطرح شد که نه تائید شد و نه تکذیب. این فدوی آن را خواندم و اگر همان درست است در مقایسه با توافق های رقت بار بین المللی تاریخی، بسی رقتبارتر است. خوشبختانه چین علاقه ای به اجرای آن نشان نداده است. 

این یک گرده تیره در کارنامه دولت قبلی خواهد بود تا تاریخ‌دانان با دستیابی به شواهد یا آن را تیره تر کنند یا خاکستری. اما بعد، این فدوی که از سیاست هم چندان مطلع نیستم چند بار به مقتضای شرایط عرض کردم که از زمان دنگشیائو پینگ، رهبر اسبق چین و شروع اصلاحات اقتصادی در این کشور از سال ۱۹۷۸ سیاست خارجی چین غیر ایدئولوژیک، عمل گرایانه و مبتنی بر منافع ملی بوده است. هرکس این را دانسته باشد از اقدام آقای شی هم تعجب نخواهد کرد. 

ما تا مادام که در روابط بین الملل، خود را در سه کنج گیر انداخته ایم هیچ طرف معامله یا رابطه سیاسی به جز سوء استفاده از روابط و بهره برداری دور از ترحم، فکری به مخیله اش راه نمی دهد.