نشریات روسی‌زبان توجه ویژه‌ای دارند
همکاری‌های نظامی ایران و روسیه از زبان روسها
دیپلماسی ایرانی: همکاری نظامی و فنی روسیه و ایران سال‌هاست که بر کسی پوشیده نیست، اما با درگرفتن جنگ روسیه و اوکراین، امریکا بارها نگرانی ویژه‌ای درباره حجم و ابعاد این همکاری به خصوص درباره پهپادهای ایرانی که نقش بزرگی در این جنگ دارند ابراز کرده است.
در حالی که واشنگتن تأکید می‌کند که کارشناسان نظامی روسیه‌ای در چارچوب قرارداد فروش پهپاد از تهران به مسکو، در ایران دوره‌های آموزش استفاده از پهپاد را می‌بینند و بارها تهدید کرده است که ایران را از این بابت تحریم خواهد کرد، ایران و روسیه تاکنون در این باره سکوت پیشه کرده‌اند. سکوتی که تنها استثنای آن اظهارات وزیر امور خارجه ایران بود که گفت ایران «تعداد محدودی پهپاد پیش از جنگ اوکراین» به روسیه تحویل داده است.
افت و خیز روابط
همکاری های روسیه و ایران در دهه 1990 شاهد سردی نسبی بود چون در آن زمان روسیه به امریکا نزدیک بود.
یک نمونه سردی این همکاری‌ها توافق‌نامه‌ای است که در سال 1991 میان دو کشور امضا شد و بر اساس آن روسیه متعهد شد که به ایران کمک‌های فنی لازم برای تولید هزار دستگاه تانک T72S و مهمات آن را بدهد.
این قرارداد به مبلغ 2.2 میلیارد دلار بسته شد اما به علت تعهد «بوریس یلتسین»، رئیس جمهوری اسبق روسیه، به «بیل کلینتون»، رئیس جمهوری وقت امریکا، پیش از پایان موعد آن از جانب روسیه لغو شد. کارشناسان تأکید کردند که خسارت روسیه از توقف همکاری نظامی و فنی با ایران در آن زمان حدود 4 میلیارد دلار بوده است.
اما در سال 2000، روسیه رسما به امریکا اعلام کرد که از تفاهمات مربوط به توقف همکاری با ایران عقب‌نشینی می‌کند و همان زمان ولادیمیر پوتین دستور ازسرگیری اجرای توافقات دولتی با ایران را داد و از جمله به شرکت «روس آپارون اکسپورت» دستور داد که با ایران درباره امکان صادرات سلاح مذاکره کند.
با وجود این، همکاری نظامی و فنی مسکو و تهران همچنان محدود ماند و علت آن قطعنامه 1020 شورای امنیت بود که تأمین تانک و خودروهای زرهی یا سامانه‌های دفاعی یا جنگنده یا بالگردهای جنگی یا کشتی‌های جنگی یا موشک و سامانه‌های موشکی به جز سامانه S-300 را به ایران ممنوع کرده است.
معامله قرن
جدا از موضوع پهپادها، دیگر عرصه‌های همکاری نظامی و فنی میان دو کشور به‌روشنی روند رو به رشدی داشته و نشریات روسیه تقریبا هر روز چندین مقاله و پژوهش از سیاستمداران و تحلیلگران درباره روند جدید این همکاری منتشر می‌کنند؛ بسیاری از کارشناسان روس معتقدند که روابط و همکاری‌های دو کشور در عرصه‌های گوناگون که یکی از آنها عرصه نظامی است برای اولین بار به اوج تفاهمات متقابل رسیده است.
همچنین رسانه‌های روسیه نیز مانند نشریات امریکایی بحث‌های بسیاری را درباره اخبار غیر رسمی موسوم به «معامله قرن» میان دو کشور درباره فروش هزار پهپاد هجومی از ایران به روسیه راه انداخته‌اند.
تاریخ و جغرافیا
در این راستا «ویکتور لیتوفکین»، کارشناس امور نظامی در روسیه، تأکید می‌کند که روابط با ایران برای سران روسیه اهمیت بسیاری دارد چون ایران کشوری همسایه با سابقه قرن‌ها روابط است و موقعیت استراتژیکی در منطقه دارد و با بسیاری کشورهای شوروی سابق هم‌مرز است و به دریای خزر هم راه دارد.
به نظر وی، تحویل سامانه S-300 روسیه به ایران که اساسا برای تأمین امنیت نیروگاه اتمی بوشهر از آن استفاده می‌شد که این نیروگاه را هم روسیه ساخته بود باعث شد که اسرائیل برای بمباران این نیروگاه اقدامی نکند.
او درباره قرارداد فروش هزار پهپاد به روسیه نیز می‌گوید که احتمالا این خبر ساخته و پرداخته غربیها برای توجیه تحویل سامانه‌های پیشرفته به کی‌یف است و این‌گونه اخبار را بیش از هرچیز به نفع رئیس جمهوری اوکراین می‌داند تا درگیر شدن طرف‌های دیگر در کنار روسیه را مدعی شود و در نتیجه بتواند طرفدارانی برای خود در این جنگ دست‌وپا کند.
در این راستا، «دیمیتری کیم» کارشناس امور بین‌المللی بعید نمی‌داند که روسیه همکاری‌های گسترده‌ای را با ایران آغاز کند بی آنکه این همکاری‌ها به حد ساخت سلاح هسته‌ای یا موشک‌های بالستیک برسد چون ــ به گفته وی ــ روسیه به تعهدات بین‌المللی از جمله منع انتشار سلاح هسته‌ای پایبند است.
وی می‌افزاید که همکاری نظامی و فنی روسیه و ایران می‌تواند بر حسب امکانات علمی و فنی ایران که مورد توجه روسیه است به عرصه‌های غیر نظامی نیز کشیده شود.
او عرصه تولید پهپاد را بخشی امیدوارکننده می‌خواند که هنوز محدودیت بین‌المللی برای تولید آن وجود ندارد و ایران عملکرد درخشانی در این عرصه نشان داده است.
کیم تلاش برای وانمود کردن اینکه روسیه دچار کمبود تسلیحات و مهمات است و برای همین دست به دامن ایران شده را در قالب جنگ روانی قرار می‌دهد.
منبع: الجزیره / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11
نظر شما :