آیا اتحادیه اروپا می تواند توافق هسته ای ایران را نجات دهد؟

نویسنده: کان کوگلین Con Coughlin

دیپلماسی ایرانی: درخواست نامنتظره مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تلاش تازه برای احیای توافق هسته ای ایران، نشان می دهد که گفت وگوها برای بازگشت ایران به این توافق با بن بست خطرناکی روبه رو شده است. 

با گذشت 15 ماه از آغاز گفت وگوها برای احیای توافق هسته ای، احتمال موفقیت در این زمینه، روزبه روز کمتر می شود. در مراحل اولیه گفت وگوها، امید می رفت که توافق بین ایران و آمریکا برای بازگشت به توافق هسته ای دست یافتنی است به گونه ای که جوزپ بورل ، دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا در سخنرانی خود در نشست دوحه در ماه مارس سال جاری گفت قدرت های بین المللی به امضای توافق برای احیای برجام بسیار نزدیک شده اند. 

بی تردید در آن زمان چشم انداز توافق برای احیای برجام روشن بود اما از آن زمان تا کنون به علت مسائلی که ارتباط خاصی با هدف توافق هسته ای ایران که مهار فعالیت هسته ای این کشور است ندارند، مذاکرات در واقع با بن بست روبه رو شده است. بسیاری از سازمان های اطلاعاتی غرب بر این باورند که دستیابی به جنگ افزار هسته ای، از جمله اهداف دیرینه ایران است. 

درخواست ایران برای گنجاندن مسائل غیرمرتبط با برنامه هسته ای این کشور در گفت وگوهای وین، از جمله خارج ساختن نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان های تروریستی وزارت امور خارجه آمریکا، چشم انداز احیای این توافق را تیره ساخته است. 

شاید واقع گرایانه ترین اظهار نظر درباره احیای توافق هسته ای از سوی رابرت مالی، نماینده دولت آمریکا در امور مربوط به ایران بیان شده باشد که گفته است، "مرده را نمی توان زنده کرد." 

با وجود بدبینی فزاینده در میان مذاکره کنندگان غربی، جوزپ بورل همچنان بر امکان دستیابی به توافق هسته ای پافشاری می کند، مشروط بر اینکه همه طرف ها به این نتیجه برسند که امید اندکی برای مصالحه در این زمینه همچنان وجود دارد.

در نامه ای که چند روز پیش با امضای بورل و امیرعبداللهیان در روزنامه تایمز مالی منتشر شد، بورل اعلام کرد برای شکستن بن بست پدید آمده در گفت وگوهای هسته ای ابتکار تازه ای را آغاز کرده که در صورت موفقیت می تواند مشکلات برآمده از تحریم های علیه ایران را که یکی از خواسته های مهم این کشور است، کاهش خواهد داد. 

بورل ماه گذشته به ایران سفر کرد و با وزیر امور خارجه و دیگر مقامات این کشور گفت وگوهای طولانی و مثبتی انجام داد. وی بسیار مشتاق است گفت وگوهای غیرمستقیم بین تهران و واشنگتن از سرگرفته شود و به همین منظور متنی را آماده کرده که ممکن است زمینه را برای ازسرگیری گفتگوها همواره کند. 

وی طرح ابتکاری خود را بهترین طرح ممکن برای رسیدن به توافق توصیف و گفته است در صورت مردود شدن این طرح، هیچ جایگزینی دیگری نمی توان برای آن پیدا کرد. علی باقری کنی در پاسخ به پیشنهاد بورل در صفحه توئیتر خود نوشت دولت متبوع وی نیز برای خود ایده های خاصی دارد اما نه بورل و نه باقری جزئیات طرح های خود را منتشر نساخته اند. 

برخی، اظهارات مذاکره کننده اصلی هسته ای ایران را ترفند تازه ای برای طولانی تر ساختن روند گفت وگوها و استفاده از این فرصت برای پیشبرد فناوری های مربوط به برنامه هسته ای کشور، تفسیر می کنند. 

ایران با خاموش کردن 27 دوربین نظارت بر فعالیت های هسته ای خود، خشم رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی را بر انگیخته است.

پیشرفت های ایران در زمینه غنی سازی اورانیوم با عیارهای بالا، بی تردید توجه تشکیلات امنیتی اسرائیل را برانگیخته است. تل آویو با صراحت اعلام می کند که اجازه نخواهد داد ایران به جنگ افزار هسته ای مجهز شود چون می تواند از ان برای تهدید موجودیت اسرائیل استفاده کند. بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل چند روز پیش در کنفرانسی در بیت المقدس ادعا کرد از آمادگی لازم برای وارد آوردن آسیب جدی به برنامه هسته ای ایران برخورداریم.  

با توجه به فاجعه آمیز بودن هرنوع درگیری نظامی بین اسرائیل و ایران برای خاورمیانه، همه طرف های ذینفع باید هر گونه پیشنهاد از جمله پیشنهاد اخیر جوزپ مورل برای پایان دادن به بن بست پدید آمده در گفت  وگوهای هسته را با جدیت تمام مورد توجه قرار دهند.

منبع: نشنال / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11