چرا بایدن تحریم‌ها علیه برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران را لغو کرد؟

نویسنده: هدی رئوف

دیپلماسی ایرانی: دولت ایالات متحده آمریکا در اقدامی که با واکنش های موافق و منتقد مواجه شد، تحریم های اعمال شده علیه برنامه هسته ای غیرنظامی ایران را لغو کرد تا به پیشرفت مذاکرات هسته ای در وین کمک کند. وزارت امور خارجه آمریکا این گام را نتیجه ارزیابی تصمیم گیرندگان دانست و تاکید کرد که این تصمیم، بخشی از یک تعهد یا معامله با ایران نیست بلکه با در نظر گرفتن منافع آمریکا در خصوص موضوع تکثیر هسته ای اتخاذ شده و هدف آن تسهیل رایزنی هایی است که می تواند به دستیابی به توافق برای بازگشت به تعهدات متقابل طبق برجام، کمک کند. اما ایران این اقدام امریکا را کافی ندانسته اگرچه واکنش منفی هم نسبت به آن نشان نداده است.

منتقدان این تصمیم می گویند دولت جو بایدن پیش از دادن هر گونه امتیازی در خصوص تحریم ها، باید امتیازاتی متقابل از ایران دریافت می کرد. عده ای نیز معتقدند آمریکا نباید از هیچ گونه فعالیت هسته ای ایران در هر سطحی حمایت کند. با این حال دولت آمریکا تصمیم اخیر خود را امتیاز دادن نمی داند بلکه آن را اقدامی برای نشان دادن حسن نیت توصیف کرده است. 

تصمیم جدید دولت آمریکا به کشورهای دیگر اجازه می دهد به ایران برای ایجاد تغییر در تاسیسات هسته ای غیرنظامی خود به طوری که مطابق با الزامات برجام باشد، کمک کنند. این مسئله نشان می دهد که مذاکرات وین پیشرفت داشته است و به روزهای پایانی خود نزدیک می شود. 

نکته مثبت اقدام آمریکا برای ایران این است که احیای معافیت ها، در راستای برنامه های تهران برای تقویت همکاری خود با روسیه در بخش انرژی قرار دارد. در ماه سپتامبر گذشته، تهران و مسکو درباره ساز و کاری برای پیشبرد همکاری در بخش هسته ای غیرنظامی به توافق رسیدند و تفاهم نامه های اولیه برای اجرای چندین پروژه و برنامه هسته ای امضا شد. این پروژه ها شامل همکاری در بخش پزشکی هسته ای و توسعه فازهای دوم و سوم نیروگاه هسته ای بوشهر می شود. 

به طور کلی جو بایدن تلاش می کند به تعهد خود برای احیای برجام عمل کند ولی چندین دور مذاکره در وین تاکنون نتوانسته است مسیر بازگشت به این توافق را کاملا هموار کند. بنابراین می توان گفت تصمیم آمریکا برای احیای معافیت برخی فعالیت های هسته ای غیرنظامی ایران، اقدامی برای نشان دادن حسن نیت با توجه به نزدیک بودن زمان توافق بر سر احیای برجام است.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11