اسرائیل جنگ می خواهد، آمریکا مذاکره

نویسنده: دیوید برنان

دیپلماسی ایرانی: به دنبال اظهارات جنگ طلبانه بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، علیه ایران، وزارت امور خارجه ایالات متحده از متحدان این کشور خواست برای متوقف کردن برنامه هسته ای ایران تنها به دیپلماسی تکیه کنند، نه اقدام نظامی یا تهدید.

گانتز 5 اوت گفت: «جهان باید فورا با ایران برخورد کند؛ منطقه باید با ایران برخورد کند؛ و اسرائیل نیز باید نقش خود را در این شرایط انجام دهد.» او افزود: «اکنون زمان اعمال است؛ کلمات کافی نیستند. زمان اعمال دیپلماتیک، اقتصادی و حتی نظامی فرا رسیده است. در غیر این صورت، حملات (ایران) ادامه خواهد یافت.»

مقامات اسرائیلی با تلاش های جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، برای احیای توافق هسته ای ایران موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مخالف هستند و معتقدند نمی توان اعتماد کرد که در صورت حاصل شدن توافق، ایران به آن عمل کند. اسرائیل و ایالات متحده پیشتر از اقدامات مخفیانه و حملات نظامی برای جلوگیری از برنامه هسته ای ایران استفاده کرده اند. دولت بایدن اعتقاد دارد که دیپلماسی تنها سپر بلندمدت در برابر ایران هسته ای است، اما جمهوری خواهان آمریکایی و اسرائیلی ها عمدتا به اقدامات مستقیم تر گرایش دارند. 

حملات اخیر به کشتی های تجاری مرتبط با اسرائیل در خلیج فارس تنش های موجود در منطقه را تشدید کرده است (اسرائیل، ایران را به دست داشتن در حملات متهم کرده است).

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به اظهارات گانتز، به نیوزویک گفت که ایالات متحده در حال همکاری نزدیک با متحدان و شرکا برای بررسی مراحل بعدی و مشورت با دولت های داخل منطقه و فراتر از آن برای پاسخ مناسب است. او افزود: «امنیت اسرائیل و همه دیگر شرکا و متحدان برای ما یک مساله بسیار جدی است.» او درباره مذاکرات برجام در وین گفت: «ما همچنان در تماس نزدیک با همتایان اسرائیلی خود هستیم و آنها را قبل و بعد از هر دور از مذاکرات به روز می کنیم. در این مذاکرات نیز با آنها مشورت کرده ایم. ما با شفافیت زیادی رفتار کردیم، زیرا می دانستیم ایالات متحده و اسرائیل منافع مشترکی دارند: اینکه ایران هرگز به سلاح هسته ای دست پیدا نکند. ما معتقدیم که دیپلماسی با هماهنگی متحدان و شرکای منطقه ای، بهترین راه برای رسیدن به آن هدف است.»

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با اشاره به حمله هواپیمای بدون سرنشین در آب های عمال در ماه ژوئیه که به کشته شدن یک انگلیسی و یک رومانیایی منجر شد، افزود: «ایالات متحده عمیقا نگران است و همانند شرکا و متحدان، حمله به کشتی مرسر استریت را به شدت محکوم می کند.» فرماندهی مرکزی ایالات متحده ایران را مسئول این حمله دانسته است. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا افزود: «هیچ توجیهی برای این حمله و پیروی از الگوی رفتارهای تهاجمی وجود ندارد. این اقدامات آزادی کشتیرانی در این آبراه مهم، کشتیرانی و تجارت بین المللی و جان کسانی را که در کشتی ها هستند، تهدید می کند. ما از اقدامات نظامی غیرقانونی هیچ کشوری علیه کشتی های تجاری حمایت نمی کنیم.»

مقامات اسرائیلی مخالفت خود را با مذاکرات احیای برجام در وین پنهان نکرده اند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر پیشین، در ماه آوریل گفت: «معامله با ایران که ما را به نابودی تهدید می کند، برای ما الزام آور نخواهد بود.» نفتالی بنت، نخست وزیر فعلی، هم در ماه ژوئن با بیان اینکه اسرائیل «آزادی عمل کامل خود» را در قبال ایران حفظ خواهد کرد، هشدار داد: «از سرگیری توافق هسته ای با ایران اشتباهی است که به یکی از خشونت‌بارترین دولت های جهان مشروعیت می بخشد.»

نتانیاهو در مدتی که نخست وزیر اسرائیل بود، همواره مخالفت شدید خود را با برجام و هر گونه تعامل واشنگتن با تهران اعلام کرد. بسیاری از گزارش ها و تحلیل ها حاکی از آن است که با پایان دوره نخست وزیری نتانیاهو، جانشین او از انتقادات آشکار اسرائیل از استراتژی ایالات متحده در قبال ایران خواهد کاست و در مقابل، سعی خواهد کرد مخالفت های خود با آمریکا و اروپا را در پشت صحنه با آنها مطرح کند.

اظهارات شدیدالحن و تهدیدهای مقامات اسرائیل و ایران علیه یکدیگر در سال های اخیر یک ریتم مداوم داشته است. دو طرف حملاتی علیه یکدیگر انجام داده اند. اسرائیل بارها مواضع ایران در سوریه را هدف گرفته و در عملیات پنهانی علیه افراد و تاسیسات هسته ای ایران اقدام کرده است. دو طرف علیه یکدیگر حملات سایبری انجام داده اند. متحدان شبه نظامی ایران در لبنان، سوریه و فلسطین تهدیدی جدی برای اسرائیل به شمار می روند.

مقامات دیپلماتیک و نظامی ایران هفته گذشته هشدار دادند که این کشور برای پاسخ دادن به هرگونه تجاوز اسرائیلی یا آمریکایی آماده است.

افزایش اخیر تنش ها در یک زمان حساس برای ایران رخ می دهد. ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری محافظه کار ایران، به تازگی روی کار آمده و هنوز کابینه خود را تشکیل نداده است. رئیسی در ماه ژوئن گفت که اجازه نمی دهد مذاکرات صرفا به خاطر مذاکرات باشد: «مذاکرات نباید به تعویق بیافتد، بلکه هر جلسه باید نتیجه داشته باشد.» رئیسی همچنین گفت که حتی اگر آمریکا تحریم های اعمال شده توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق، پس از خروج از برجام در سال 2018 را لغو کند، با بایدن دیدار نخواهد کرد.

منتقدان برجام می گویند که این توافق بسیار محدود است چون به برنامه موشک های بالستیک ایران و فعالیت های منطقه ای این کشور نپرداخته. بایدن گفته است که می خواهد برجام پایه و اساس یک توافق طولانی تر و قوی تر با ایران در این زمینه ها باشد، اما مقامات ایرانی بارها این پیشنهاد را رد کرده اند. رئیسی در ماه ژوئن گفت که برنامه موشک های بالستیک تهران «قابل مذاکره» نیست.

منبع: نیوزویک / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34