برندگان جدید برای جنگی که امریکا باخت

نویسنده: القاول حافظ

دیپلماسی ایرانی: پس از 20 سال جنگ پرهزینه درافغانستان، طالبان همچنان با حملات برق آسای خود تلاش می کند از خروج نیروهای آمریکایی استفاده کند. طبق برآورد جامعه اطلاعاتی آمریکا، دولت افغانستان ظرف شش ماه ممکن است سقوط کند.

با وجود هشدارهای مکرر، به نظر می رسد دولت جو بایدن مصمم است همه نیروهای باقی مانده آمریکایی را خارج کند. این اقدام  نماد بارز یک جنگ به شکست منجر شده تلقی می شود و مقامات افغانستان اکنون باید نتایج بسیار واضح عقب نشینی شتابزده  آمریکا را مدیریت کنند.

برای لابی گری در کاخ سفید و خنثی کردن توافق نامه خروج بسیار دیر شده است. برای اصلاح این توافق و گنجاندن شرایط سختگیرانه تر و تعهدات معتبر طالبان نیز فرصت نیست. تمدید مدت حضور نیروهای ائتلاف می توانست زمان را برای یک دور مذاکرات چند جانبه با تمرکز بر بازیگران فعال منطقه ای دارای نفوذ بیشتر در افغانستان نسبت به واشنگتن فراهم کند.

کنفرانس های ماه مارس برای پیشبرد روند صلح افغانستان با حضور مقامات پاکستان، چین، ایران و روسیه نتوانستند تأثیر چندانی داشته باشند، ولی شاید اجلاس های بعدی از سوی امریکا بتواند باعث پیشرفت اقتصادی شود.

امریکا با خروج سریع از افغانستان که می تواند به جنگ داخلی دیگر و تهدید ثبات منطقه و منافع روسیه، چین و ایران بینجامد، یک اهرم فشار در اختیار دارد. اقامت طولانی تر خطرناک بود، زیرا طالبان حمله به نیروهای ائتلاف و پایگاه های آنها را افزایش می داد.

به نظر می رسد محاسبات سیاسی واشنگتن مشکوک است. مسلماً بایدن با بازگرداندن سربازان به خانه، می تواند در انتخابات میان دوره ای سال آینده در جایگاه خوبی قرار گیرد ولی کاخ سفید با عواقب خروج شتابزده خود مواجه خواهد شد و شدت گرفتن خشونت و حمله برق آسای طالبان نشانه کوته بینی این قمار است.

اگرچه محور جو بایدن – آنتونی بلینکن اغلب ترجیح خود را برای تلاش های چند جانبه در حل منازعات و چالش های منطقه ای طولانی مدت نشان داده، ولی نتیجه این اقدام خلاء دیگری در بخشی از جهان است که در آن سه رقیب ژئوپلیتیک آمریکا فعال به نظر می رسند.

هسته اصلی منافع ایران، روسیه و چین در افغانستان تضمین یک افغانستان پایدار به عنوان مساله امنیت ملی آنهاست. علاوه بر این، منافع خاصی وجود دارد که باعث می شود این سه کشور و همچنین پاکستان نقش فعال تری در افغانستان پس از خروج آمریکا داشته باشند.

از نظر چین، افغانستان یک نقطه مهم در طرح یک کمربند یک جاده است و دالان اقتصادی با پاکستان را تقویت می کند. افغانستان خود نیز دارای منابع معدنی عظیم مانند نفت است و به شرط وجود ثبات طولانی مدت، امکان سرمایه گذاری در توسعه زیرساخت های مهم و شبکه های حمل و نقل افغانستان وجود دارد.

منافع روسیه در افغانستان با بلندپروازی های آن در آسیای میانه و مناطقی از خاورمیانه همسو است که حضور نظامی آن با توجه به خروج آمریکا در حال گسترش است.

ایران، یک بازیگر با نفوذ منطقه ای و همچنان یک بازیگر عجیب در افغانستان است. بیشتر فعالیت های آن محدود به تهدیدات بالقوه فراملی و استفاده از قدرت نرم برای گسترش ایدئولوژی خود است. خروج امریکا باعث می شود ایران بدون مواجه شدن با مخالفت، بلندپروازی های خود را در افغانستان و آسیای میانه گسترش دهد.

منافع راهبردی هر سه کشور  در داخل و خارج از افغانستان، با همکاری بیشتر و مشارکت های احیا شده بهتر تأمین می شود.

در چند ماه آینده با درگیری دولت افغانستان و طالبان، احتمالاً چشم انداز روزهای پس از خروج آمریکا پرآشوب خواهد بود. تنها ذینفع در آینده نامشخص افغانستان، طالبان است و مانند همیشه بیشترین هزینه ها را غیرنظامیان متحمل می شوند.

منبع: عرب نیوز / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11