بایدن می خواهد «ترومن» باشد، اما شاید «جانسون» شود

نویسنده: جو سیرینسیونه

دیپلماسی ایرانی:  رئیس جمهوری جو بایدن و بسیاری از دستیاران ارشد او به ایران به عنوان حواس پرتی از برنامه اصلی خود می نگرند. اشتباه نمی کنند. شش دلیل وجود دارد که نشان می دهد بایدن باید در دیپلماسی با ایران تامل کند. و البته، یک دلیل بسیار خوب وجود دارد که به او اجازه چنین کاری نمی دهد.

اول، عمده موارد اصلی داخلی در دستورکار دولت به تصویب کنگره دچار دودستگی نیاز دارد. گروه بایدن برای پایان دادن به همه گیری، بازسازی اقتصاد، ارتقاء نظام قضایی، عدالت نژادی و جنسیتی، حمایت از حقوق رای دهندگان و رسیدگی به تغییرات آب و هوایی به همه آراء دموکرات های کنگره و حتی حمایت جمهوری خواهان نیاز دارند. دولت بایدن بر مبنی رسیدگی به بحران هایی که به ارث برده و نه در روابط خارجی، مورد قضاوت قرار خواهد گرفت.

دوم، بایدن هنوز سعی دارد دولت خود را تکمیل کند. در وزارت امور خارجه آنتونی بلینکن تنهاست و فقط یک معاون تایید شده دارد. دیگران همه منتظر تاییده کمیته امور خارجه به ریاست سناتور شاهین رابرت منندز هستند که در سال 2015 با توافق اولیه با ایران مخالفت کرده بود. باربارا اسلاوین از شورای آتلانتیک می گوید دلیل اصلی اینکه بایدن اولین قدم مانند لغو تحریم های تجارت بشردوستانه با ایران را برنداشته، ترس از منندز و نیاز به گرفتن تاییدیه نامزدها در سناست.

سوم، بایدن هنوز در حال ساخت وجهه برای خود است. آنها تصویر رئیس جمهوری به سبک ترومن که سختگیر در رابطه با امنیت ملی و مترقی در مسائل داخلی است را دوست دارند. دولت او قطعا از ستون نوشته شده توسط جورج ویل در 24 مارس که بایدن را با رونالد ریگان، فرانکلین روزولت و هری ترومن مقایسه کرد، لذت برده اند. «امتیاز دهی» به ایران به این تصویر آسیب می زند.

چهارم، بایدن و گروه میانه روی او در حال اجرای استراتژی مورد علاقه دموکرات های مستقر در کنگره هستند که می ترسند حزب با موضع گیری بیش از حد مترقی در سیاست خارجی دچار مشکل شود. افرادی مانند جورج مک گاورن، والتر موندِیل و مایک دوکاکیس می خواهند جناح راست را نگه دارند و با بودجه بالای نظامی و لفاظی های شدیدالحن مطابق دست میانه بازی کنند. آنها معتقدند این رویه به پیروزی در انتخابات کمک و فضای سیاسی را برای اصلاحات عمده داخلی مهیا می کند.

پنجم، بایدن به دنبال خروج از افغانستان و عراق و کاهش حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه است. یک توافق دیپلماتیک با ایران می تواند این روند را پیچیده تر و تصور عقب نشینی ایالات متحده را ایجاد کند. دولت بایدن به طور فزاینده دولت روسیه، چین، کره شمالی و ایران را به عنوان اصلی ترین تهدیدات نظامی جهانی، یا نوعی «چهارگانه شیطانی» گروه بندی می کند.

ششم و آخر اینکه بیشتر افراد در گروه بایدن معتقدند حفظ تحریم های اعمال شده توسط دونالد ترامپ علیه ایران و به تاخیر انداختن مذاکرات جدید به آنها «اهرم فشار» می دهد و می تواند به امتیاز گیری از ایران کمک کند. آنها همچنین فکر می کنند زمان با آنهاست و اینطور استدلال می کنند که ایران ضعیف شده و چاره ای جز بازگشت به توافق ندارد. اِما اشفورد از شورای آتلانتیک می گوید: «آنها احتمالا فکر می کنند که با کنار گذاشتن برجام می توانند به توافق بزرگ تر و بهتری با ایران دست یابند. حتی اگر این به معنای انتظار برای مذاکره با دولت جدید تندرو باشد.»

به طور خلاصه، همه تصورات در دولت بایدن حاکی از این است که نباید در رابطه با ایران عجله کرد.

مشکل اینجاست که زمانی برای منتظر ماندن وجود ندارد. ایران یک بحران سیاست خارجی است که اگر منفجر شود، به جنگ می انجامد. اگر پنجره دیپلماتیک بسته و جنگ آغاز شود، دستورکار داخلی بایدن و ریاست جمهوری او با آن نابود خواهد شد.

بایدن ممکن است به جای ترومن یا روزولت، به لیندون جانسون تبدیل شود. رئیس جمهوری که کمتر مورد توجه قرار گرفته، اما پیشرفت های نفس گیر در مراقبت های بهداشتی، کاهش فقر و حقوق شهروندی داشته است. او با شکست دادن مخالفان جمهوری خواه خود در انتخابات ریاست جمهوری و کنگره، به یک رئیس جمهور محبوب تبدیل شد. اما این موفقیت در نتیجه یک جنگ غیرضروری خارجی خنثی شد؛ جنگی که جانسون نمی خواست بجنگد، اما ترسید که ضعیف به نظر برسد و برنامه سیاسی داخلی او تحت تاثیر قرار بگیرد.

اشتباه مهلک جانسون 56 سال پیش افزایش نیروها در ویتنام و ارتکاب به جنگی بود که راهی برای پیروزی در آن وجود نداشت. جولیان زلیزر از دانشگاه پرینستون می نویسد: «ترس جانسون از سرزنش شدن توسط جناح راست او را به تدریج به یک جنگ فاجعه بار کشاند.»

بایدن هم نمی خواهد جنگ را آغاز کند، اما خودداری او از پیش قدم شدن در رابطه با ایران خلاء ایجاد می کند و باعث درگیری می شود. ولی نصر از دانشکده امور بین الملل دانگشاه جان هاپکینز هشدار می دهد هر چه این خلاء برای مدت طولانی تری ادامه یابد، ایرانی ها بیشتر به ای نتیجه می رسند که ایالات متحده حاضر به رفع تحریم ها نیست و توافق دشوارتر خواهد شد.

بدون توافقی که برنامه هسته ای ایران را محدود کند، گزینه ها به انتظار برای تصمیم ایران به ساخت بمب اتم یا جنگ برای جلوگیری از آن محدود خواهند شد. جنگ با ایران اتفاقی عظیم خواهد بود که جنگ های عراق و افغانستان در قیاس با آن هیچی نبوده اند؛ در جهان بی ثباتی ایجاد و احتمالا دولت بایدن-هریس را نابود خواهد کرد.

جنگ لزوما با انتخاب شروع نمی شود. یک نیم جرقه می تواند آتش را شعله ور کند. برخی مانند بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، خواهان درگیری بین ایالات متحده و ایران هستند و ممکن است شرایط را برای یک رویارویی عمده مهیا کنند.

جرارد آراد، سفیر سابق فرانسه در ایالات متحده، می گوید: «بهترین راه پیش رو این بود که بلافاصله با یک دستور اجرایی به پیمان هسته ای برگردیم و آنها این کار را نکردند. توصیه اروپایی ها به آمریکایی ها این بود که این کار را سریع انجام دهند چون همه سیگنال هایی که از طرف ایرانی می گرفتند این بود که به محض بازگشت آمریکایی ها، آنها نیز باز خواهند گشت.» بایدن این فرصت را نابود کرد. اگر او در ژانویه به توافق هسته ای بازگشته بود، ایران اکنون یک مساله نیازمند حل شدن به شمار نمی رفت.

جو بایدن می تواند یک رئیس جمهوری عالی باشد، اما نه در شرایطی که از حملات جناح راست بیم دارد و و اشتباهات لیندون جانسون را تکرار می کند و نه در شرایطی که با خطر آغاز جنگی مواجه است که آمریکا نمی تواند در آن پیروز شود و هرگز به آن نیازی ندارد.

منبع: ریسپانسیبل استیت کرفت / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34