دولت بایدن برای گفت و گو با ایران عجله دارد

نویسنده: ماریا مالوف

دیپلماسی ایرانی: دولت بایدن مسئولیت ایالات متحده را بر عهده گرفته و مشخص است که اصلاح و ایجاد تغییرات در سیاست خارجی را آغاز کرده. یکی از این تغییرات، تلاش برای برقراری روابط با ایران پس از خروج دولت دونالد ترامپ از توافق هسته ای و آغاز استراتژی «اعمال فشار حداکثری» علیه این کشور است. کاخ سفید بایدن بارها از سیاست دولت پیش از خود در قبال ایران انتقاد کرده است. اما گمانه زنی های زیادی درباره چگونگی موضع گیری مقامات اصلی سیاست خارجی دولت بایدن از جمله جان کری، وزیر امور خارجه پیشین که اکنون مسئول مذاکرات تغییرات آب و هوایی است، وندی شرمن، معاون وزیر خارجه، و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، وجود دارد. به نظر می رسد آنها یک استراتژی اولیه برای مذاکره مجدد با ایران دارند و می خواهند تلاش کنند تهدیدهای این کشور  را به عنوان یک کشور تنها، منزوی و نظامی که در صورت داشتن سلاح هسته ای خطرناک تر می شود، از بین ببرند.

مساله ای که همزمان با شکل گیری رویکرد جدید دیپلماتیک ایالات متحده توسط بایدن در حال وقوع است، نگرانی هایی است که خارجی ها به عنوان مسائل حقوق بشری به آن اشاره می کنند. یک نمونه اخیر از این مساله هم دستگیری عماد شرقی، تاجر ایرانی-آمریکایی است که به اتهام جاسوسی به 10 سال زندان محکوم شده. دولت بایدن در تلاش است تا از برانگیختن خشم ایران با پرداختن به مسائل حقوق بشر، جلوگیری کند. برای نمونه، انتظار نمی رود که بایدن آزادی تعدادی از زندانی های ایرانی-آمریکایی را به عنوان پیش شرط از سرگیری مذاکرات احتمالی با ایران بر سر توانایی های هسته ای این کشور، مطرح کند.

از این طرح جدید آمریکایی نباید انتظار هیچ گفت و گوی اساسی و هدفمندی با ایران درباره انباشت هسته ای را داشت. تمایل بایدن و مقامات ارشد او به تعامل با ایران ممکن است تحت تاثیر پیشرفت های هسته ای این کشور و اشتباهات احتمالی جامعه بین المللی در اندازه گیری یا ارزیابی صحیح قدرت هسته ای آن قرار بگیرد. اما این نکته وجود دارد که نگرش جدید آمریکایی ها به برنامه هسته ای آن بر تعادل مورد نیاز برای اطمینان از رعایت حقوق بشر توسط ایران و وظیفه ایالات متحده در قبال جامعه بین الملل تاثیر می گذارد.

به نظر می رسد به طور ویژه کری، شرمن و سالیوان در تعامل با ایران عجله دارند. رویکرد آنها مغایر با رویه های معمول و کند و روشمندی است که هنجارهای منظم دیپلماتیک در چگونگی مذاکره کشورها با یکدیگر می طلبد. در چنین شرایطی، ممکن است آنها بین نیاز به رسیدگی فوری به یک مساله و رویکردی عملی که نتیجه بخش باشد، اشتباه کنند. تمایل آنها به برگزاری فوری مذاکرات مبتنی بر این مساله است که ایران به یک تهدید بزرگ برای ثبات منطقه ای و جهانی تبدیل نشود. در مذاکره با هر شریکی، همیشه تمایل به تغییر رفتار آن وجود دارد؛ اما بعید است که آمریکا در مذاکره با ایران بتواند این کشور را به تغییر اساسی در رفتارش سوق دهد.

هر کشوری که با ایران مذاکره می کند، نمی تواند با اطمینان درباره نتیجه نهایی فعالیت هسته ای این کشور و اهداف آن نظر دهد. این تصور وجود دارد که دولت بایدن دارد در سیاست خارجی در قبال ایران عجولانه عمل می کند. مخالفان برنامه هسته ای ایران همچنان معتقدند که سر خم کردن آمریکا در برابر این مساله، به معنای کاهش بخت آن در منطقه خاورمیانه است.

منبع: عرب نیوز / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34