محدوده صبر راهبردی و محاسباتی ایران

نویسنده: مدی الفاتح

دیپلماسی ایرانی: در پی تررو فخری‌زاده با وجود تهدیدها برای انتقام اما حکومت ایران ترجیح داد پاسخی ندهد و از سیاست صبر راهبردی پیروی کرد. این راهبرد بر عجله نکردن در نشان دادن واکنش و اتخاذ صبر تا وقوع تغییر در فضای سیاسی یا فضای دشمنی مبتنی است.

این سیاست روشن نبود بلکه برعکس طرف ایرانی خود را آماده انتقام نشان می‌داد و این امر منطقه را وارد فضای تنشی شبیه به وضعیت به وجود آمده در پی ترور ژنرال سلیمانی کرد. ترور ژنرال سلیمانی آغاز عملی سیاست صبر راهبردی بود. اتخاذ صبر راهبردی آسان نبود. از یک سو این سیاست با مخالفت شدید بسیاری از جریان های تندروی دارای نفوذ ایرانی روبه رو شد و از سوی دیگر ضربات نظامی و امنیتی دردناک چالش بزرگی پیش روی این سیاست بود. به ویژه این‌که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده تا آخرین روز حضورش در کاخ سفید به اقدامات تحریک کننده خود علیه ایران ادامه می داد. احتمالا ترامپ مسئولیت مستقیمی در ترور فخری‌زاده نداشت؛ اما او بی‌تردید مسئول بسیج کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و تنش‌زایی بی سابقه‌ای بود که قصد وی برای حمله به ایران را القا می‌کرد. این تهدیدهای روز افزون نزدیک بود باعث شود ایران صبر خود را از دست بدهد و با پاسخی جسورانه آمریکا را به جنگی جدید بکشاند.

سیاست صبر راهبردی با انجام ضربات حساب شده و برنامه ریزی شده ایران در تعارض نبود. مانند هدف قرار دادن کشتی اسرائیلی در آب های دریای عمان یا حملات حوثی‌ها به عربستان سعودی. این حملات برنامه‌ریزی شده بودند زیرا شامل حملات مستقیم و دردناک نمی‌شدند. حملات برنامه ریزی شده از سوی اسرائیل نیز انجام شد. به این ترتیب که تعدادی از کشتی های ایران و نیز اهداف این کشور در سوریه را شامل شد.

حضور جنگنده‌های آمریکایی در خلیج فارس و در نزدیکی سواحل ایران با پشتیبانی جنگنده‌های کشورهای منطقه مثال خوبی است. مطمئنا هدف آن آمادگی برای جنگی واقعی نبوده است اما در چارچوب راهبرد فشار حداکثری و آزمودن صبر ایران قرار می گیرد. این راهبرد بسیار خطرناک است و به میزان زیادی به عملیات القای حس غرق شدگی در جریان شکنجه که امریکایی ها خودشان در جنگ عراق مبدع آن بودند، شباهت دارد. خطرناکی چنین حرکاتی در این است که هرگونه محاسبه‌ غلطی احتمالا امنیت همه را به خطر می‌اندازد.

ایران در روند پایبندی به صبر راهبردی روی چندین متغییر حساب کرد که درست از آب درآمد. مثلا روی وقوع تغیر در رهبری آمریکا حساب کرد. تغییر ترامپ تضمین شده نبود.

با این وجود همچنان زود است که قاطعانه موفقیت سیاست صبر راهبردی را اعلام کنیم یا بگوییم حساب کردن ایران روی دموکرات ها کاملا موفقیت‌آمیز بوده است.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11