چرا برزیل برای ایران مهم است؟

نویسنده: الشهری دکتر حمدان

دیپلماسی ایرانی: برزیل از مدت ها قبل شریک تجاری مهم و راهبردی برای ایران در امریکای لاتین بوده است. گزارش تازه از سوی واحد پژوهش و مطالعات عرب نیوز به بررسی اوج و فرودهای این پیوند نامعمول و عوامل احتمالی ژئوپلتیکی آن پرداخته است. 

ایران افزون بر همکاری های اقتصادی و سیاسی، به دنبال روش های نفوذ مختلف در امریکای لاتین بوده و با توسل به عوامل خود به ویژه حزب الله لبنان، فعالیت های مختلفی را در این قاره انجام داده است. نوع این روابط نیز متاثر از شخصیت رهبران این دو کشور و تعالیم عقیدتی و نوع نگاه آنها به غرب بوده است. به عنوان مثال، لوئیز داسیلوا، رئیس جمهور چپ گرا ، در سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ ارزش بالایی را برای رابطه با ایران قائل بود، زیرا سیاست خارجی خود را به دوری از کانادا و امریکا و توسعه روابط با کشورهای امریکای لاتین، افریقا و خاورمیانه معطوف کرده بود.  

این گرمی روابط در دوره ریاست جمهوری دیلما روسف کمرنگ شد. او اولویت خود را بر رابطه با امریکا و حمایت از حقوق بشر معطوف کرده بود. 

ژائیر بولسونارو، رئیس جمهوری راستگرای کنونی، نیز روابط نزدیکی با ترامپ برقرار کرد و درحالی که کشورهای زیادی خواستار تنش زدایی در خاورمیانه بودند، از جمله معدود رهبرانی بود که از ترور ژنرال سلیمانی آشکارا حمایت کرد.

اکنون بار دیگر ممکن است بخت و اقبال ایران با پیروی لولا داسیلوا در انتخابات ۲۰۲۲  تقویت شود. ولی بی توجه به این که چه کسی رئیس جمهور خواهد شد، روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور به ویژه در زمینه نفت و گاز و تولیدات معدنی و کشاورزی همچنان از اهمیت برخوردار خواهد بود. 

دستورکار ایران برای امریکای جنوبی را نمی توان بدون در نظر گرفتن منطقه میان سه مرز برزیل، آرژانتین و پاراگوئه درک کرد. شهر برزیلی فوز دو ایگواسو در این نقطه میزبان شمار قابل توجه ای از مسلمانان است که ایران در میان آنها نفوذ دارد.

ایران برای گسترش نفوذ خود و خارج شدن از انزوا تعداد ۳۶ مرکز فرهنگی شیعیان را در ۱۷ کشور جهان تاسیس کرده است که اتهامات امنیتی و اطلاعات به آنها زده اند. با این حال ایران تاکنون موفقیت محدودی در جلب توجه مردم امریکای لاتین داشته است و به موجب نظر سنجی موسسه پیو در سال ۲۰۱۵ که از ۴۵ هزارو ۴۳۵ نفر از شرکت کننده  در ۴۰ کشور جهان انجام شد، حدود ۷۹ درصد از مردم برزیل گفته اند به ایران نگاه منفی دارند و تنها ۱۱ درصد نگاه خود را به این کشور مثبت اعلام کرده اند. 

با وجود این، روابط با کشورهای امرکای لاتین همچنان عامل اصلی مبارزه ایران با تاثیر تحریم های بین المللی  است. ایران از این طریق می خواهد چهره یک قدرت جهانی را از خود ترسیم کند. یکی دیگر از اهداف ایران  تسهیل جابه جایی حزب الله و دیگر عوامل خود در کشورهای منطقه است و به این شکل، ورود قانونی و غیرقانونی عوامل ایران به خاک امریکا امکان پذیر می شود. حضور حزب الله و سپاه پاسداران در امریکای لاتین دارایی حیاتی ایران برای ایجاد پایگاه و حمله به اهداف امریکا در صورت تشدید خصومت ها در خاورمیانه محسوب می شود. 

منبع: عرب نیوز / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11