درس هایی از سفر پاپ فرانسیس به عراق

دیپلماسی ایرانی: سفر پاپ فرانسیس نعمتی بود که مسیحیان عراق به شدت به آن نیاز داشتند. 

پیدایش کیش و آیین در این کشور به قرن نخست میلادی برمی‌گردد. تعداد مذاهب در این کشور بسیار متنوع، وبیشتر آنها به قدیمی ترین ملل و نحل مذهبی تعلق دارند. آداب مناجات متمایز آنها، معماری و هنر منحصر به فرد کلیسایی مختلف و اینکه مولد و موطن مسیح در این منطقه بوده، خاورمیانه را به مهمترین قلمرو تاریخ ایمان مبدل کرده است. اما آینده این آیین ها به ویژه در عراق در معرض خطر است. 

قبل از وقوع جنگ در سال 2003، جمعیت این مذاهب حدود 2میلیون نفر بوده که تقریبا 10درصد جمعیت کل را تشکیل می دادند، اما اکنون طبق آمارهای تخمینی 400هزار نفر باقی مانده اند. 

امروزه جمعیت های کوچک مذهبی این کشور، نه به عنوان شهروندان درجه یک عراقی، بلکه به عنوان اقلیت های عراقی از وضعیت رقتبار خود آگاه اند. 

اوضاع اسفناک مسیحیان این کشور مشتی است نمونه خروار از آسیب‌های مزمن و گسترده‌ تری که در حال حاضر گریبانگیر همه مذاهب و طوائف عراق است – به قطع نظر از معتقداتشان – پس از گذر سالیان متمادی رویارویی با دخالت های خارجی تفرقه انگیز، جنگ، فساد، سلطه شبه‌نظامیان، و بیگانگی اجتماعی. 

پاپ فرانسیس از همان ابتدا گفت که سفر او حرکتی در راستای همبستگی با همه عراقی هاست. به یاد داشته باشیم که خاورمیانه قرن‌هاست خاستگاه متنوع ترین دیدگاه‌های مذهبی در جهان است. این سفر همچنین بخشی از عزم راسخ وی برای بازسازی زندگی اقلیت های مذهبی در منطقه است که گام اول این مهم در ماه فوریه ۲۰۱۹ در ابوظبی آغاز شد، هنگامی که پاپ فرانسیس و شیخ احمد الطیب، امام مسجد جامع الازهر قاهره، سندی در قالب برادری بشریت برای صلح جهانی و زندگی مشترک را به امضاء رساندند، بیانیه مشترکی که امارات متحده عربی آن را تسهیل کرد و خواستار بردباری مذهبی و همزیستی مسالمت آمیز شد. 

پاپ فرانسیس هنگام دیدار با آیت‌الله سیستانی، عالیترین مقام روحانی شیعی عراق، و پس از آن سفر به شهر باستانی "اور" در عراق، زادگاه حضرت ابراهیم (ع)، نیا و پیشکسوت سه دین بزرگ ابراهیمی این تفکر و روحیه را با جرأت پایه ریزی کرد. 

نمایندگان دو دین غیر ابراهیمی (جامعه ایزدی و صابئین) نیز در این مراسم شرکت کردند، حتی با وجود آمار و ارقام فعلی که از اقلیت های مذهبی در خاورمیانه تصویری تیره و تار نشان می‌دهد، باید به خاطر بسپاریم که قرنهاست این منطقه متنوع ترین دیدگاه های مذهبی جهان را در خود جای داده است.  کسانی که تحمل و بردباری ادیان در مقابل هم را امری غیر ممکن می دانند، باید این دیدار منحصر به فرد را در حافظه تاریخی خود به خاطر بسپارند. 

در پی سفر پرمخاطره پاپ فرانسیس، با وجود اجرای تدابیر شدید امنیتی از سوی دولت عراق، نه تنها اخیراً حملاتی موشکی به پایگاه ها و تاسیسات نظامی عراق صورت گرفت، بلکه مسئله خطر پایدار کوئید ۱۹ نیز مزید بر علت بود. 

یک درس و آموزه مهم در عزم راسخ پاپ برای این که بتوان به شیوه‌ای مجزا به آن نگاه شود، وجود دارد. ممکن است بسیاری، این حرکت پاپ را معطوف به فرامین اولیه او که گفته بود: کلیسای کاتولیک باید به جای توقف در فرهنگ نهادینه و درونگرایی خود به محیط پیرامونی نیز توجه کند، مختصر و محدود کنند؛ حال آن که از این سفر تاریخی توأم با مخاطره باید حداکثر بهره برداری را کرد. 

منبع: نشنال / ترجمه: محمد جوزدانی