دیپلماسی ورزشی با اروپا؛ لژیونرها از شعف پول سازی تا ضعف شبکه سازی

دیپلماسی ایرانی: در بخش قبلی به ابعاد مختلف دیپلماسی ورزشی در سطح جهانی و کشورمان پرداخته شد و در این بخش قبل از پرداختن به موضوع لژیونری به اختصار نیم نگاهی به دیدگاه اتحادیه اروپا به دیپلماسی ورزشی خواهیم داشت. 

مفهوم دیپلماسی ورزشی برای اولین بار توسط کمیسیون اروپا در سال 2015 معرفی شد و اتحادیه اروپا. گروه عالی دیپلماسی ورزشی در کمیسیون اروپا با ابتکارات آموزش، فرهنگ، جوانان و کمیسیون اروپا تشکیل شد و کمیسر  ورزش در ژوئن 2016 ، گزارشی شامل توصیه ها به کلیه وزارتخانه های دارای مسئولیت ورزشی تدوین و ارائه کرد که بر اساس  این ابتکار عمل، در نوامبر 2016، پارلمان اروپا مسئولیت هایی را در برابر همه اتباع  اروپا متعهد شد همچنین تصمیم بر این شد که طرح مطالعات ورزشی اتحادیه اروپا بین سال های 2017-2020 اجرا شود. هدف این طرح برقراری گفت وگوی قوی بین کشورهای جهان سوم و کشورهای نامزد الحاق به اتحادیه اروپا بود تا اطمینان حاصل شود این کشورها با فرهنگ اروپا آشنایی و همگرایی داشته باشند. در همان زمان، پشتیبانی از برخی از پروژه ها برای توسعه فعالیت های ورزشی بین المللی و برگزاری سمینار دیپلماسی ورزشی را در سال 2016 برگزار کرد که بیش از 100 هیات از سراسر قاره سبز شامل فدراسیون های ورزشی اروپا و ملی، کمیته های المپیک و سیاستمداران در این سمینار شرکت کردند و در پایان سمینار 13 اعلامیه در سه محور اصلی روابط با اتحادیه اروپا، معرفی ارزش های اتحادیه اروپا از طریق سازمان های بین المللی ورزشی و توسعه فرهنگ سازمانی دیپلماسی ورزشی مصوب و منشر شد. همچنین از سه موضوع ذیل اعلام حمایت شد:

1-    سازماندهی فعالیت های جشن هفته ورزش اروپا، در خارج از مرزهای اتحادیه اروپا.

2-    فعالیت های ارتقا دهنده ورزشکاران و مربیانی که در مسابقات بین المللی ورزشی سال موفق به کسب مدال شده اند.

3- پشتیبانی از  افزایش برگزاری مسابقات ورزشی بین المللی

در همین راستا 5 سال پیش تیبور ناوراسیکس، کمیسیونر فرهنگ، جوانان و ورزش اتحادیه اروپا در دیدار با محمود گودرزی، وزیر ورزش و جوانان وقت کشورمان با ابراز امیدواری از نتایج مثبت این نشست، گفت پس از اتفاقات خوب در برجام، امیدوارم روابط ورزشی ایران با کشورهای اروپایی نیز روز به روز گرم تر شود. طرف ایرانی نیز با اشاره به اینکه در حوزه ورزش و دیپلماسی ورزشی تا این لحظه مشکل خاصی با کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا جز در مواردی نظیر اخذ ویزا، نداشتیم؛ گفت همکاری در حوزه صلح و محیط زیست، ‌ایجاد انجمن های دوستی بین سمن های ایران و سازمان های مردم نهاد اتحادیه اروپا، تقویت وضعیت گردشگری و توریسم ایران و کشورهای اروپایی برای تقویت میراث فرهنگی کشورها، برگزاری جشنواره های مشترک فرهنگی مثل ادب، هنر، موسیقی و ... با کشورهای اروپایی از جمله این روابط در حوزه جوانان است. وی ارتباطات ورزشی ایران و اتحادیه اروپا را نیز مورد تاکید قرار داد و افزود: "در این حوزه نیز با تربیت و تبادل دانش مربیان رشته های تیمی و انفرادی، برگزاری اردوهای مشترک، برقراری ارتباطات علمی، ورزشی و پژوهشی و برگزاری سمینارهای مشترک می توانیم روابط خود را مستحکمتر کنیم. کمیسیونر فرهنگ جوانان و ورزش اتحادیه اروپا نیز در این دیدار با اشاره به اینکه این نخستین سفرش به جمهوری اسلامی ایران است، گفت: بسیار خوشحالم در این سفر همراه خانم مورگینی، رئیس دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا هستم و به دنبال تقویت روابط فرهنگی میان کشورها با نقش محوری جوانان هستیم و اگر فاصله جوانان کشورهای مختلف کمتر شود، در آینده، جوامع با صلح و آرامش در کنار هم زندگی خواهند کرد. وی درباره اهمیت توسعه ورزش و ترغیب جوانان افزود: "اجرای فعالیت های ورزشی فرصت تعامل با فرهنگ های خارجی را ایجاد می کند و ورزش یک ابزار صلح آمیز برای امور بین المللی است که  کشورها می توانند با استفاده از آن به تقویت روابط در سراسر جهان  اقدام کنند. همچنین از لحاظ تاریخی از ورزش و جذابیت آن به عنوان یک روش برای پیشرد برنامه های سیاسی استفاده می شود."

امروزه همکاری های ورزشی کشورمان در عین تنوع و گستردگی از فرایند شبکه سازی و تمرکز بهره گیری از ظرفیت های این بخش در تعاملات دو جانبه محروم است که ضرورت دارد با هماهنگی بخش های تخصصی و ذیربط اقدام عاجل برای بهره گیری مناسب از این نیروی کارآمد در مسیر تامین منافع طرفین استفاده کرد. در ادامه به نمونه هایی از همکاری های ورزشی متنوع و متفرق کشورمان با کشورهای قاره سبز اشاره می کنیم:

1- در بخش آموزشی همکاری قابل توجه و عمدتا از طرف اروپا به ایران در حال انجام است، به عنوان مثال از سال ها پیش گروه قابل توجهی از مربیان عمدتا از منطقه یوگسلاوی سابق در رشته های گروهی محبوب نظیر فوتبال، والیبال و بسکتبال کشورمان فعال هستند. همچنین در بخش باشگاهی نیز همکاری های دوجانبه وجود دارد به عنوان نمونه مالک باشگاه ورزشی اشتادسازه مشهد با یک باشگاه اسپانیایی در زمینه آموزش رشته های ورزشی فوتبال و هندبال و همکاریهای مشترک ورزشی تفاهمنامه منعقد کرده‌ است و باشگاه اشتادسازه در راستای ایجاد آکادمی حرفه‌ای فوتبال و هندبال، استعدادیابی، تیم داری و دیگر همکاری‌های ورزشی از جمله برپایی مسابقات چندجانبه ورزشی با این باشگاه معتبر اروپایی همکاری خواهد داشت. همچنین در بخش های تخصصی آموزشی مربی گری، داوری و غیره همکاری قابل توجه وجود دارد. همچنین اتحادیه تکواندوی اروپا به دنبال شیوع ویروس کرونا و شرایط قرنطینه در اکثر کشورها، با همکاری قهرمانان بزرگ دنیای تکواندو اقدام به تهیه فیلم‌‌های آموزشی کرده است تا آنها را برای علاقه‌مندان این رشته روی سایت و شبکه‌های اجتماعی خود قرار بدهد. یوسف کرمی، کاپیتان سابق تیم ملی تکواندو و سرمربی تیم یاسترب زاگرب کرواسی نیز با درخواست مسئولان اتحادیه تکواندوی اروپا اقدام به تهیه فیلم آمورشی برای سایت و شبکه‌های اجتماعی این اتحادیه کرده است. شکی نیست که بخش ورزش ایران بویژه در رشته های انفرادی و رزمی ظرفیت فوق العاده ای برای ارائه خدمات آموزشی به بخش های ورزشی اروپا دارد.

2- آمار لژیونرهای فوتبال ایرانی و ایرانی تبار که در فصل جاری، خارج از کشور خود در لیگ کشورهای متفاوت جهان فعال هستند، بسیار بالاتر از حد تصور برای فوتبال‌دوستان به نظر می‌آید. ۲۴۲ فوتبالیست ایرانی‌تبار در لیگ‌های متفاوت ۳۴ کشور جهان پا به توپ هستند. گفتنی است که در لیگ‌های پایین‌تر و آماتور فوتبال آلمان، مجموعا ۱۲۰ لژیونر ایرانی دیگر نیز در فصل جاری به میدان می‌روند. اما در بوندس‌لیگای ۱ و ۲ آلمان سال‌هاست که دیگر هیچ بازیکن ایرانی حضور ندارد. لژیونرهای ایرانی در بسیاری از کشورهای قاره سبز از روسیه تا کشورهای نوردیک و در جنوب تا ترکیه حضور چشمگیر و فعالی دارند.

شایان ذکر است که گران‌قیمت ترین لژیونر ایرانی در فصل جاری، سردار آزمون است. "ارزش بازار" این مهاجم تیم ملی فوتبال ایران که با تیم "زنیت سانکت پترسبورگ" تا ماه دسامبر ۲۰۲۰ سال در لیگ قهرمانان باشگاه های اروپا حضور داشت، بالغ بر ۲۰ میلیون یورو تخمین زده می‌شود. مهدی طارمی، مهاجم تیم پرتغالی "اف.ث. پورتو" نیز با "قیمت" ۱۰ میلیون یورو، فعلا در رده دوم در میان گران‌ترین لژیونرهای ایرانی قرار گرفته است. همچنین سایر لژیونرهای مطرح و ملی پوش و بقیه فوتبالیست‌های نسبتا ناشناخته ایرانی‌تبار در لیگ‌های کشورهای خارجی، در صحنه فوتبال باشگاهی اتریش، قطر، فیلیپین، تایلند، هلند، انگلستان، آذربایجان، سوئیس، تاجیکستان، عراق، عمان، بلژیک، ترکیه، ایالات متحده آمریکا، یونان، کرواسی، دانمارک، کانادا، چین، بنگلادش، نروژ، مالزی، ایرلند شمالی، مولداوی، سوئد، فنلاند و فرانسه فعال هستند. این بخش مهم ادامه دارد.