«سورپرایز اکتبر» ممکن است غیرمنتظره تر از تصورات باشد

نویسنده: بیم بورتل

دیپلماسی ایرانی: با نزدیک شدن انتخابات ایالات متحده، کارشناسان سیاسی در سراسر جهان گمانه زنی درباره «سورپرایز اکتبر» را آغاز کرده اند. در سیاست آمریکا، سورپرایز اکتبر یک رویداد رسانه ای است که به طور عمدی ایجاد و روی آن مانور داده می شود تا توجه رای دهندگان را جلب یا منحرف کند و بدین ترتیب، بر نتیجه انتخابات تاثیر بگذارد. از آنجا که تاریخ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده همیشه در اوایل ماه نوامبر است، موضوعات رسانه ای عمدتا برای اواخر ماه اکتبر برنامه ریزی می شوند؛ تلاش های لحظه آخری برای تاثیرگذاری بر انتخاب سیاسی رای دهندگان که می توانند روند انتخابات را تغییر دهند. 

اصطلاح «سورپرایز اکتبر» را ویلیام کیسی وقتی مدیر کارزار انتخاباتی رونالد ریگان بود، ابداع کرد. ریگان با کمک این «سورپرایز» توانست نامزدی حزب جمهوری خواه در انتخابات 1980 را به دست آورد. اگرچه اصطلاح نسبتا جدید است، اما این پدیده به تاریخ سیاسی آمریکا باز می گردد. ریچارد نیکسون، رئیس جمهوری از حزب جمهوری خواه، در سال 1972 در میانه جنگ ویتنام برای پیروزی مجدد تلاش کرد. جورج مک گاورن، سناتور دموکرات با یک برنامه انتخاباتی ضد جنگ رقیب نیکسون و در نظرسنجی ها از او جلوتر بود. 26 اکتبر هنری کیسینجر، مشاور امنیت ملی نیکسون، «صلح در ویتنام» را به عنوان سوپرایز اکتبر آغاز کرد. در نتیجه، تجمعات انتخاباتی نیکسون با پلاکاردهای پایان جنگ پر شد و اگرچه صلح واقعا در دسترس نبود، نیکسون توانست حریف خود را شکست دهد. مک گاورن اعلامیه کسینجر را «یک فریب سیاسی بی رحمانه» توصیف کرد.

اما در سال 1980 مساله اصلی انتخابات بحران گروگان گیری در ایران بود. 52 آمریکایی در سفارت در تهران در 4 نوامبر سال 1979 توسط جمهوری اسلامی دستگیر شدند. ریگان که رقیب جمهوری خواه جیمی کارتر، رئیس جمهوری وقت، به شمار می رفت با اشاره به ادامه اسارت این افراد از کارتر به عنوان یک رئیس جمهوری ضعیف یاد کرد. با نزدیک شدن به تاریخ انتخابات ایران مذاکرات با دولت کارتر را متوقف کرد. طبق روایتی از گری سیک، متخصص پیشین امور ایران در تیم امنیت ملی کارتر، محمدعلی رجایی، نخست وزیر وقت ایران، به طور غیر منتظره اعلام کرد که ایران آمریکایی ها را آزاد نخواهد کرد. در نتیجه، ریگان در انتخابات 1980 با اختلاف قابل توجهی پیروز شد. ایران در روز افتتاح ریگان در ازای آزادی حدود 3 میلیارد دلار از دارایی های مسدود شده خود، آمریکایی ها را آزاد کرد.

شاید بتوان جدیدترین نمونه سورپرایز اکتبر را نامه ای دانست که جیمز کومی، مدیر وقت دفتر تحقیقات فدرال، در تاریخ 28 اکتبر 2016 به کنگره آمریکا فرستاد. کومی به رغم آنکه تحقیقات خود درباره ادعای استفاده هیلاری کلینتون از ایمیل شخصی در سال های کار به عنوان وزیر خارجه (2009 تا 2013) را بسته بود، نامه ای مبتنی بر یافت ایمیل های جدیدی ارسال کرد که می توانستند در این پرونده جای بگیرند. این سوپرایز کارزار انتخاباتی را به لرزه درآورد. دونالد ترامپ از هیلاری کلینتون چهره یک سیاستمدار فاسد، کلاهبردار و خائن ارائه داد و توجه رای دهندگان را جلب کرد. پیش از سورپرایز کلینتون با اختلاف 4 درصد از حریف خود جلوتر بود، اما در نهایت غافلگیری، ترامپ در انتخابات پیروز شد.

سوال این است که سورپرایز اکتبر امسال چه خواهد بود؟ چند احتمال در این زمینه وجود دارد.

برای نمونه، مکس بوت، ستون نویس واشنگتن پست، گفته که در جبهه داخلی ترامپ می تواند طرحی را برای مبارزه با همه گیری کووید 19 اعلام کند. بعید نیست که ترامپ واکسنی را پیش از پایان مرحله سوم آزمایشات و بدون روندهای لازم برای تایید نهایی واکسن، تایید کند. او در تلاش برای پیروزی مجدد در انتخابات در قربانی کردن جان مردم بی گناه هیچ تعللی نخواهد کرد. بوت همچنین معتقد است که ترامپ می تواند در جبهه سیاست خارجی از خروج 26 هزار سرباز آمریکایی از آلمان خبر دهد. البته احتمال بیرون کشیدن 8 هزار سرباز آمریکایی از افغانستان یا خروج کامل یا جزئی نیروهای آمریکایی از کره جنوبی هم وجود دارد.

برخی از مفسران سیاسی هم معتقدند که ترامپ در صدد پیوستن مجدد به برجام بر خواهد آمد، یا شاید هم با ادعای پیشروی ایران در مسیر توسعه برنامه هسته ای، دستور حمله هوایی علیه این کشور را صادر کند.

برخی کارشناسان هم پیش بینی کرده اند که ترامپ جدایی کامل از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را به عنوان سورپرایز اکتبر اعلام کند. مایکل کراولی در نیویورک تایمز به کتاب اخیر جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی ترامپ، استناد کرده که در آن آمده ترامپ بارها از تمایل خود به خروج از اتحاد ناتو سخن گفته است. کراولی به نقل از بولتون اینطور نوشته که ترامپ احتمالا اندکی قبل از انتخابات خروج آمریکا از ناتو را به عنوان سورپرایز اکتبر اعلام خواهد کرد.

برخی محققان آمریکایی و هندی هم درباره احتمال حمله ترامپ به چین و مناشقه در دریای چین جنوبی به عنوان سورپرایز اکتبر ابراز نگرانی کرده اند. اما شخصا معتقدم که احتمال اینکه ترامپ از یک توافق تجاری با چین خبر دهد، بیشتر است. اظهارات و شعارهای ضدچنینی آشکارا نتوانسته اند نظر رای دهندگان آمریکایی را جلب کنند. ترامپ به خوبی می داند که رای دهندگان نتیجه می خواهند، نه جنگ لفظی علیه چین؛ مردم آمریکا راه حل های عملی می خواهند. مذاکرات تجاری ایالات متحده و چین بر سر توافق فاز 1 در 24 اوت این گمانه زنی را تایید می کند. ترامپ احتمالا به این شرط قرارداد تجاری را امضا می کند که چین سالانه 200 میلیارد دلار کالای آمریکایی وارد و در 25 سال آینده حدود 7500 هواپیما به ارزش 1.2 تریلیون دلار از آمریکا خریداری کند. در ازای آن، ایالات متحده به شرکت های فن آوری چینی اجازه می دهد محصولات شرکت های آمریکایی را خریداری کنند. بدین ترتیب، ترامپ به عنوان سورپرایز اکتبر به جای حمله به دریای چین جنوبی، درهای ایالات متحده را به روی شرکت های فنآوری چینی خواهد گشود.

منبع: آسیا تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34