روابط اسرائیل - امارات و تدام جنگ لیبی

نویسنده: جیسون پَک

دیپلماسی ایرانی: سیاست ایالات متحده در قبال لیبی از سال 2017 که ترامپ روی کار آمد، شیوه ای برای تحت تاثیر قرار دادن امارات، مصر و عربستان بود در حالی که از نظر بسیاری از حرفه ای ها در سیاست خارجی، لیبی می توانست عرصه ای برای مبارزه با نفوذ روسیه و هماهنگی با متحدان ناتو و سازمان ملل باشد. تنها زمانی که حفتر تحریم های ایالات متحده علیه ونزوئلا را (با معامله دلار آمریکا با طلای ونزوئلا) نقض کرد، اختلافات در واشنگتن بر سر سیاست در قبال لیبی به طور موقت ناپدید شد. در یک دوره سه ماهه ایالات متحده برای برچیدن محاصره نفتی لیبی توسط امارات، روسیه و متحدان حفتر تلاش کرد و برای تقویت دولت در طرابلس با ترکیه هماهنگ شد و نیروهای حفتر را به نقض حقوق بشر متهم کرد و از طرفین خواست به دیپلماسی روی آورند. توافق بین امارات و اسرائیل احتمالا این هم گرایی تدریجی و سودمند دیدگاه ها بین کاخ سفید و وزارت امور خارجه-پنتاگون درباره لیبی را بر هم می زند و به ایفای نقش آمریکا به عنوان عامل بالقوه ثبات پایان می دهد.

متاسفانه به نظر می رسد که ایالات متحده در سیاست در قبال لیبی در حال بازگشت به روزهای بد گذشته است؛ روزهایی که جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشد ترامپ، شرایط را مطابق خواسته محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی، پیش می برد. دیگر چهره های کلیدی دولت ترامپ به ویژه مایک پومپئو، وزیر امور خارجه، همچنان از حفتر به دلیل کمک های او به دشمن واشنگتن در کاراکاس خشمگین هستند، اما ظاهرا انگیزه جلب توجه امارات باعث شده در صدد غلبه به آن احساسات برآیند.

دولت ترامپ در آمریکا و دولت نتانیاهو در اسرائیل به دلیل سوء مدیریت و ناتوانی در کنترل شیوع ویروس کرونا شاهد کاهش محبوبیت خود در صحنه های داخلی و احتمالا مشکلات انتخاباتی بودند؛ اما توافق امارات-اسرائیل به هر دوی آنها یک فرصت دوباره داد. با این حال، شرایط مشابه درباره حاکمان امارات صدق نمی کند و در حقیقت، این توافق به وجهه و محبوبیت داخلی آنها آسیب زده است. آشکار است که اماراتی ها دانسته و در ازاری دستاوردهای ژئوپولتیک در دیگر مناطق، یک موفقیت سیاست خارجی به نتانیاهو و ترامپ تقدیم گرده اند.

توافق امارات و اسرائیل در جهان عرب بسیار بحث برانگیز است چرا که می تواند به مثابه رها کردن فلسطین باشد. ظاهرا به همین دلیل بوده که متحدان امارات در سودان و عربستان سعودی اخیرا سعی کرده اند از امارات و تصمیمات آن فاصله بگیرند. این مساله سبب شده ترامپ و کوشنر برای کمک به تحقق هدف افزایش محبوبیت توافق و امارات به دلیل این تصمیم گیری نزد رسانه و دیگر ابزارهای تبلیغاتی بیشتر تقلا کنند. در نتیجه همه این اتفاقات، اکنون دیگر بعید است که کاخ سفید نقش امارات در لیبی، چه رسد به سوریه، مصر، شرق آفریق یا یمن، را مورد انتقاد قرار دهد.

حتی اگر جو بایدن، نامزد دموکرات، در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر پیروز شود، این دیدگاه بیش از حد خوش بینانه مبنی بر اینکه توافق بین امارات و اسرائیل می تواند سایر کشورهای عربی را به عادی سازی روابط با اسرائیل ترغیب کند و مانع از برنامه های اسرائیل برای الحاق بخش های دیگری از سرزمین های فلسطینی شود، هر گونه انتقاد بالقوه از ایفای نقش تهاجمی و قطبی منطقه ای امارات را محدود می سازد. امارات احتمالا همچنان به ممانعت از تولید نفت در لیبی ادامه خواهد داد و بدین ترتیب، به اقتصاد این کشور آسیب خواهد رساند و همچنین، از ادامه مداخله نظامی مصر یا روسیه حمایت خواهد کرد. 

به طور خلاصه، توافق به اصطلاح صلح بین امارات و اسرائیل به طور ضمنی ایالات متحده را وادار می کند تا از ایفای نقش میانجی در لیبی عقب نشینی و بدین ترتیب، تقسیم بیشتر منطقه به دو بلوک رقیب را تثبیت کند. به نظر می رسد ترامپ و کوشر سرانجام در ازای یک پیروزی داخلی، پرونده لیبی را به امارات فروخته اند. با توجه به اینکه مشارکت رئیس جمهوری در پرونده دست کم تا ژانویه 2021، یعنی زمان شروع کار دولت جدید، محتمل نیست، تنها شیوه ای که ایالات متحده می تواند به صلح در لیبی کمک کند از طریق قانون ایجاد ثبات لیبی است. این قانون دو حزبی مبتنی بر این امر است که دولت می تواند علیه کشورهایی که در بحران لیبی دخیل هستند و حقوق بشر را نقض و به این کشور سلاح قاچاق می کنند، تحریم اعمال کند. با این حال، احتمال اینکه آمریکا از تحریم ها علیه اماراتی ها استفاده کند، بسیار اندک است چرا که اندیشکده های واشنگتن و کنگره خود با امارات روابط حسنه دارند. این قانون به شکلی فعلی آن تنها ممکن است علیه روسیه و ترکیه مورد استفاده قرار بگیرد و امکان اعمال تحریم علیه مصر را فراهم می آورد که اخیرا به مداخله مستقیم نظامی در لیبی تهدید کرده است. با این حال، این قانون همچنان یادآور عقب نشینی کنگره در برابر سیاست خارجی ترامپ و اولویت دادن او به روابط با امارات در برابر قوانین بین المللی خواهد ماند.

اگر دولت جدیدی روی کار بیاید که به تحمیل مجازات های تحریمی تمایل بیشتری داشته باشد، آنگاه می توان اندکی به ریشه کن کردن جنگ در لیبی و کمک به مردم آسیب دیده این کشور امیدوار شد. سیاست گذاران آمریکا و رهبران افکار عمومی باید چشم خود را به روی اختلافات منطقه ای فزاینده در خاورمیانه که جایگزین مناقشات اسرائیل و فلسطین شده باز کنند و به دنبال جلوگیری از، و نه تشدید، رنج ها و آسیب های این اختلافات در لیبی و دیگر مناطق باشند.

منبع: فارن پالسی / مترجم: طلا تسلیمی