اروپا می تواند استقلال خود را از ایالات متحده پس بگیرد؟

نویسندگان: راوی عبدالعال (استاد مدیریت بین الملل در دانشکده تجارت هاروارد و رئیس مطالعات روسیه و یوراشیا در مرکز دیویس) و آریل بروس (سخنران دانشگاه هاروارد و از اعضای ارشد مطالعات روسیه و یوراشیا در مرکز دیویس)

دیپلماسی ایرانی: ایران و روسیه در چند سال گذشته مقاومت خود در برابر تحریم ها و همچنین توانایی شان در وفق دادن خود با شرایط را نشان داده اند. یکی از واکنش های ایران به تحریم ها ایجاد «اقتصاد مقاومتی» با هدف مقاوم سازی اقتصاد و کشور در برابر همه شوک های اقتصادی و کاهش وابستگی به یک کالای خاص بوده است. روسیه هم خودش را با شرایط موجود وفق داده و چشم انداز جدیدی به تجارت های اروپایی و آسیایی ارائه کرده است.

ایالات متحده و اروپا به دلیل تناقض های داخلی از یکدیگر فاصله گرفته اند و ایران و روسیه به استعاره ای از این جدایی تبدیل شده اند. در حقیقت، ایران و روسیه عامل این جدایی نیستند، بلکه نشانه آن به شمار می روند.

از زمان پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، تحریم ها نه تنها نشانه ترجیحات و خواسته های واشنگتن، که ابزاری در جنگ اقتصادی آن بوده اند و متحدان دیرینه ایالات متحده از جمله اتحادیه اروپا را رنجانده اند. یکی از چالش های اصلی که حول این رویکرد ایالات متحده ایجاد شده به وابستگی اقتصادی به طور کلی و به طور خاص به امنیت انرژی مربوط می شود. تجارت بین ایالات متحده و روسیه و ایالات متحده و ایران نسبتا بی اهمیت بودند و به طور قطع، ایالات متحده چندان به تجارت با هیچ کدام از این کشورها تکیه نمی کرده است. به علاوه، این اتفاقات در شرایطی رخ داده که اتحادیه اروپا تحت فشار چند مشکل بوده است. شرایط اقتصادی شکننده است و آینده ارز اتحادیه اروپا هنوز تثبیت نشده است. تنزل بیشتر اقتصادی می تواند به نفع احزاب افراطی و مخالف اتحادیه اروپا تمام شود. فهرست طولانی است. خلاصه کلام اینکه مداخله ها در فعالیت های اقتصادی اروپا و امنیت انرژی اروپا هیچ گاه مطلوب به شمار نمی رفته و اغلب به افزایش تنش ها در داخل اتحادیه می انجامیده است.

اتخاذ رویکرد شدیدالحن از طریق تحریم ها برای اقتصاد آمریکا تقریبا هیچ هزینه ای نداشت؛ اما استفاده بیش از اندازه از آنها در بلند مدت برای آمریکا نیز هزینه خواهد داشت. بزرگ ترین تهدید برای ایالات متحده انزوای فزاینده و کاهش نفوذ آن در جهان چند قطبی شده با قدرت های مالی و اقتصادی متعدد است. به بیان دیگر، تضمینی وجود دارد که تحریم های ثانویه ایالات متحده در آینده هم موثر واقع شوند؟ اینکه ایران و روسیه هر دو موفق شدند خود را با تحریم ها وفق دهند، نتیجه بازی را کاملا عوض کرده است. این توانایی تطبیق آنها به شمار زیادی از دیگر کشورها کمک خواهد کرد تا از تحریم ها به عنوان یک ابزار ژئوپلتیک استفاده کنند.

اگر اتحادیه اروپا بخواهد «مقاومت» مختص خود را در برابر تحریم های ثانویه ایجاد کند، به هماهنگی در میان بخش های مختلف یعنی انرژی، تجارت، مالی، دیپلماسی و دفاع نیاز دارد. این یک چالش قابل توجه برای اتحادیه اروپاست چرا که هرگز در این مقیاس عمل نکرده است. استقلال و خودمختاری اروپا می تواند فضای آن برای مانور را گسترش دهد، اما تا زمانی که کشورهای عضو اتحادیه واقعا به صورت متحد و یک کلام عمل نکنند، مقاومت هرگز متجلی نخواهد شد.

اروپا در آستانه تعریف مجدد سیاست انرژی خود حول محور یک هدف مشترک قرار دارد: محافظت از محیط زیست و مقابله با تغییرات آب و هوایی. اروپا به طور واقع گرایانه نمی تواند انتظار همکاری از سوی ایالات متحده داشته باشد. موفقیت توافق سبز اروپا به تصمیم هایی بستگی دارد که کمیسیون اروپا، بانک مرکزی اروپا و رهبران و مقامات کشورهای عضو اتحادیه اروپا در ماه ها و سال های آتی می گیرند. تا این لحظه اتحادیه اروپا صرفا حرف بوده و در عمل به وعده های خود ضعیف عمل کرده است. اکنون لحظه ای سرنوشت ساز برای اروپاست و اگر حقیقتا تصمیم به ایجاد تغییر در شرایط را داشته باشد، باید تصمیم خود را بگیرد.

منبع: موسسه روابط بین الملل فرانسه / مترجم: طلا تسلیمی