دست بسته امریکا در برابر آمادگی روسیه و چین برای فروش سلاح به ایران

نویسنده: کلوم لینچ (Colum Lynch)

دیپلماسی ایرانی: دو سال پس از خروج دونالد ترامپ از برجام، تهران غنی‌سازی اورانیوم را از سرگرفته، پژوهش و توسعه پیرامون سانتریفیوژهای پیشرفته را دوباره شروع کرده و با افزایش ذخایر سوخت هسته‌‌ای‌اش، زمان لازم برای تولید سوخت مورد نیاز یک بمب هسته‌ای را به ۶ ماه کاهش داده است. ریچارد نفیو که در گفت وگوهای برجام مشارکت داشت، می‌گوید: "به نظر می رسد ایران در مقایسه با دو سال گذشته بیشتر به توانایی تولید بمب هسته‌ای نزدیک شده است."

گرچه شواهدی وجود ندارد که نشان دهد تهران در آینده نزدیک به دنبال تولید بمب هسته‌ای باشد، اما پیشرفت‌های ایران، موفقیت کارزار "فشار حداکثری" کاخ سفید را زیر سوال برده است. این کارزار، به رغم آسیب شدیدی که به اقتصاد ایران زده، به جای کاهش جاه‌طلبی‌های هسته‌ای این کشور باعث شده که تهران آن دسته از فعالیت‌های هسته‌ای ممنوع شده تحت برجام را از سر بگیرد.
این مساله همچنین اعتبار واشنگتن را حتی در میان متحدان سنتی‌اش کاهش داده و محدودیت‌هایی در روابط دیپلماتیک آمریکا ایجاد کرده است به گونه‌ای که اروپایی‌ها از همراهی با واشنگتن برای تمدید تحریم‌های جنگ‌افزاری سازمان ملل علیه ایران و فعال کردن سازوکار ماشه خودداری کرده‌اند. چنین اقدامی از سوی واشنگتن، پرسش های پیچیده سیاسی، دیپلماتیک و حقوقی به همراه خواهد داشت درباره این که آیا آمریکا که از برجام خارج شده، حق قانونی یا اختیارات معنوی برای فعال کردن سازوکار ماشه را دارد.

جان بلینگر، مشاور حقوقی شورای امنیت ملی و وزارت امور خارجه در دولت جورج بوش می‌گوید: "آمریکا حق فعال کردن سازوکار ماشه را دارد اما این اقدام احتمالا در تحقق اهداف مورد نظر آمریکایی‌ها کارایی نخواهد داشت. این ریسک واقعی وجود دارد که در صورت عدم تمایل سایر کشورها، تحریم‌ها نتایج وارونه به همراه داشته باشد. اگر برای رهبری تلاش کنید اما هیچ کس مایل به پیروی از شما نباشد، موفق نخواهید بود و در آن صورت آمریکا در شورای امنیت شکاف ایجاد خواهد کرد." 

ریچارد نفیو می‌گوید: "من گمان نمی‌کنم شورای امنیت سرانجام بپذیرد که ما (آمریکایی‌ها) از لحاظ قانونی حق داریم سازوکار ماشه را فعال کنیم. این مبحث در شورای امنیت شکاف ایجاد خواهد کرد چرا که از یک سو فرانسوی‌ها، انگلیسی‌ها و آلمانی‌ها فریاد خواهند زد که ما این کار را با حسن نیت انجام نمی‌دهیم و از سوی دیگر، روس‌ها و چینی‌ها از این درخواست ما دیوانه خواهند شد." 

وی در ادامه می افزاید: "پیامد عملی این رویکرد این است که چینی‌ها و روس‌ها به شدت اعتراض خواهند کرد و این اقدام را غیرقانونی خواهند دانست." 

نفیو تاکید می کند، من تردید ندارم که آنها (به ایران) جنگ‌افزار خواهند فروخت و این کار را خیلی فوری انجام خواهند داد. آن تانک‌هایی که پمپئو درباره‌شان تا این حد نگران است می‌تواند خیلی زود روی شناورها قرار بگیرند."

مقامات اروپایی در میان خودشان تخمین زده‌اند که تهدید آخر آمریکا با هدف نابودی کامل برجام طراحی شده است. آنها این رویکرد آمریکا را متناقض و ریاکارانه می‌دانند و باور دارند که خود سازوکاری که آمریکا برای اعمال دوباره تحریم‌ها علیه ایران به آن متوسل شده است کشورها را به حمایت از اجرای توافق هسته‌ای ایران فرا می‌خواند. یک دیپلمات سازمان ملل، محرمانه به گروه بین‌المللی بحران گفته که راهبرد آمریکا "از لحاظ حقوقی و سیاسی منسوخ است."

روسیه آنچه را اروپایی‌ها در محافل خصوصی گفته‌اند، آشکارا مورد تاکید قرار داده‌ است. میخائیل اولیانف، نماینده روسیه در سازمان ملل گفت: "بدیهی است که استدلال آنها (آمریکایی‌ها) مضحک است. همه می‌دانند که آمریکا در 8 مه 2018 خروجش از برجام را رسما اعلام کرد." وی همچنین می گوید: "از لحاظ تئوری چنین اقدامی ممکن است، اما آمریکا را در معرض شرایط بسیار ناخوشایندی قرار می‌دهد. من فکر نمی‌کنم که اعضای شورای امنیت سازمان ملل بخواهند از تقاضای آمریکا برای این که همچنان عضو برجام باقی بماند، پشتیبانی کنند... تلاش برای اجرای این طرح آسیب‌های فراونی به همراه خواهد داشت و به مباحث جنجالی در شورای امنیت منجر خواهد شد."

منبع: فارن پالسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی