تبعات تمایل اربیل به حضور آمریکا در خاک اقلیم در دوران «پساسردار» چیست؟

ساز ناکوک اقلیم

۲۶ دی ۱۳۹۸ | ۱۵:۰۰ کد : ۱۹۸۸۸۸۴ خاورمیانه انتخاب سردبیر
اگر چه در طول سالیان گذشته همواره اقلیم کردستان عراق سعی کرده است با در پیش گرفتن دیپلماسی عمل گرایانه، نوعی از موازنه قوای مثبت را در تبیین مناسبات خود با جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا محقق کند، اما به نظر می رسد که روند تحولات در عراق بعد از ترور سردار سلیمانی و متعاقبش حمله موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به پایگاه نیروهای نظامی آمریکا در عین الاسد که دامنه این حملات موشکی به اربیل هم کشیده شد، گویای این واقعیت است که موازنه قوا دیگر جوابگوی شرایط نخواهد بود.          
ساز ناکوک اقلیم

عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی 

دیپلماسی ایرانی – یقینا بعد از ترور سردار سلیمانی روند تحولات در عراق وارد مرحله تازه ای شده است؛ مرحله ای که اگر چه شاید در بستر واقعیات در این کشور نتواند به خروج نیروهای نظامی آمریکا از عراق منجر شود، اما بدون شک میزان فعالیت ها و دایره عملیات این نیروها را در خاک این کشور به شدت محدود خواهد کرد. خصوصا که اکنون میزان حملات خمپاره ای و راکتی به مواضع امریکایی ها با منشاء غیر معلوم نیز افزایش پیدا کرده است. اما در این میان به نظر می رسد که دولت فدرال اقلیم کردستان عراق ساز دیگری را در این رابطه کوک کرده است.  
با وجود آن که پارلمان عراق پس از کش‌وقوس‌های فراوان بالاخره در 15 دی‌ماه طرح خروج نیروهای ‌آمریکایی‌ها از خاک این کشور را به تصویب رساند و با امضای پیش‌نویس قانون اخراج نیروهای آمریکایی توسط ۱۷۰ نماینده پارلمان عراق، نهایتا رای‌گیری با حضور اکثریت و با رعایت حد نصاب قانونی انجام شد، ولی گویا اقلیم کردستان، نه تنها به خروج این نیروها از خاک عراق مخالف است که حتی به دنبال ایجاد شرایطی به منظور تداوم حضور نظامیان آمریکایی در خاک عراق و یا حداقل در منطقه فدرال اقلیم است. این موضع در دیدار چند روز پیش لاهور شیخ جنگی، عضو شورای عمومی رهبری اتحادیه میهنی کردستان با دیوید شنکر، دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور خاورمیانه به صراحت ذکر شد. 
این اظهارنظر شیخ جنگی از این بابت اهمیت دارد که وی در کنگره چهارم این حزب (اتحادیه میهنی کردستان عراق) و رای گیری برای انتخاب اعضای جدید شورای رهبری با کسب 902 رای از مجموع 1010 عضو کنگره، بیشترین آراء را کسب کرد و یکی از گزینه های رهبری حزب اتحایه میهنی کردستان عراق به عنوان یکی از دو حزب اصلی در اقلیم است. اگر چه که دغدغه ها و نگرانی های نظامی و امنیتی اربیل در جایگاه یک کنشگر خُرد محصور در خشکی، ولی با اقتضائات ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک خاص و مهمش، پیرامون برقرار دیالکتیک با سه بازیگر پیرامونی خود (بغداد، تهران و آنکارا) نیز جای بحث و واکاوی مفصل دارد. 
البته در این میان شاید برخی واکنش ها، مواضع و رفتارهای رسانه های داخلی و مشخصا اتهام روزنامه کیهان مبنی بر همکاری اربیل با واشنگتن در ترور سردار سلیمانی باعث بروز برخی کدورت ها و گلایه ها شد، به گونه ای که واکنش و تکذیب مسرور بارزانی، نخست وزیر اقلیم کردستان را به دنبال داشت و در ادامه وی (مسرور بارزانی) خواستار عذرخواهی رسمی این روزنامه شد و به تبع آن نیز پیام تسلیت نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم در رابطه با ترور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز با قدری تاخیر منتشر شد. ولی فارغ از این حواشی، قدر مسلم اربیل در خصوص نگاه غایی خود به مسئله تداوم حضور نیروهای آمریکایی، شرایطی را برای خود به وجود خواهد آورد که می تواند به استمرار ناامنی در اقلیم بینجامد. 
افزون بر آن اتکای سران و مقامات اقلیم به نیروهایی که سابقه چندان خوبی در حمایت از این منطقه فدرال عراق ندارند، می تواند یک ریسک تمام عیار را برای کردها رقم بزند که به قیمت از بین رفتن اهداف و منافع آنها تمام شود. کما این که در گذشته نه چندان دور این اتفاق به کررات روی داده است.
اگر اقلیم به روند تحولات بعد از همه پرسی 25 سپتامبر سال 2017/ 3 مهر 1396 نگاه کند، خواهد دید در همان بحبوحه، واشنگتن، نه تنها حمایتی از اربیل صورت نداد که با سکوت و انفعال و گاهی هم ابراز مخالفت با اقدام کردها در خصوص جدایی اقلیم از عراق، سبب شد که رفراندوم به شکست کشیده شود و در ادامه نیز شاهد خارج شدن مسعود بارزانی از دایره قدرت بودیم. چرا که اربیل و شخص مسعود بارزانی با علم به مخالفت شدید تهران، بغداد و آنکارا با پروسه جدایی اقلیم از عراق روی حمایت سیاسی و دیپلماتیک کاخ سفید حساب ویژه ای باز کرده بود. اما در نهایت با سکوت و انعفال ترامپ، همان زمان مقامات اقلیم کردستان از عدم اطمینان به ایالات متحده سخن گفت و این که واشنگتن دوست، حامی و همراه قابل اتکایی برای اربیل نیست. این گلایه ها تا جایی پیش رفت که کار تا مرز ایجاد شکاف سیاسی مقطعی میان اقلیم و ایالات متحده انجامید.
اینها علاوه بر آن است که در یک تجربه ناگوار دیگر به دستور دونالد ترامپ، نظامیان آمریکایی در اکتبر سال گذشته میلادی/ مهرماه 98 از مناطق کردنشین سوریه خارج شدند و واشنگتن با این خروج، رسما به ترکیه برای حمله به سوریه و کردهای این کشور چراغ سبز نشان داد. همین چراغ سبزها گویای این حکایت تلخ و صد البته واقعیت تلخ تر است که بر خلاف رویای رهبران کردها، آمریکا، نه تنها دوست آنها نیست، بلکه دشمن دیرین کردهاست. پس هیچ تضمینی برای کردها وجود ندارد که باز هم دولت ایالات متحده از پشت خنجر نزند. 
اگر چه در طول سالیان گذشته همواره اقلیم کردستان عراق سعی کرده است با در پیش گرفتن دیپلماسی عمل گرایانه، نوعی از موازنه قوای مثبت را در تبیین مناسبات خود با جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا محقق کند، اما به نظر می رسد که روند تحولات در عراق بعد از ترور سردار سلیمانی و متعاقبش حمله موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به پایگاه نیروهای نظامی آمریکا در عین الاسد که دامنه این حملات موشکی به اربیل هم کشیده شد، گویای این واقعیت است که موازنه قوا دیگر جوابگوی شرایط "پساسردار" نخواهد بود.                 
فلذا اگر اقلیم کردستان عراق به جبر اقتضائات ژئوپلیتیک و همسایگی با ایران هم که شده، نگاه خود را در خصوص تعریف امنیت، ذیل تداوم همکاری با ایالات متحده تغییر دهد، می تواند منطقه باثبات تری را برای خود رقم بزند. چرا که یقینا تداوم و استمرار امنیت، صلح و ثبات در کل خاک اقلیم کردستان عراق به افزایش امنیت در کنار مرزهای غربی ایران می انجامد. در حالی که این مسئله در خصوص آمریکا متفاوت است، زیرا برقرار ناامنی، تداوم تنش و حتی تشدید بحران در منطقه است که مطلوب نگاه واشنگتن خواهد بود. چرا که در این صورت بازیگران منطقه ای از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس گرفته تا اقلیم کردستان همواره خود را نیازمند حضور ایالات متحده می دانند. در این راستا شاید اقلیم کردستان به واسطه استعداد و توان محدودش در برخورداری از تجهیزات و جنگ افزارهای نظامی، نتواند در کوتاه مدت وابستگی خود به ایالات متحده در تعریف امنیت مناطق تحت نفوذش را خاتمه دهد، خصوصا که باز هم زمزمه احیای هسته های خفته داعش در عراق به گوش می رسد، ولی تداوم این وابستگی اربیل به واشنگتن سبب خواهد شد، شرایط برای در منگنه قرار گرفتن اقلیم مهیا شود. 
این درحالی است که باز تعریف در مناسبات با تهران می تواند در میان مدت اقتضئات به شدت متفاوت و صد البته مثبتی را برای اربیل و به تبع آن برای تهران رقم بزند. چرا که بی شک امنیت، صلح و ثبات اقلیم کردستان عراق و جمهوری اسلامی ایران به جبر همسایگی و پارامترهای جغرافیای سیاسی آن در هم تنیده شده است. در صورتی که برای واشنگتن تنها تامین امنیت چاه های نفت موجود در مناطق کردنشین مهم است. این موضع، نه سخنی از روی دیدگاه شعاری و ایدئولوژیک که گفته صریح دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در لابه لای توئیت های اواسط اکتبر سال گذشته میلادی، آن هم بعد از صدور فرمان خروج نیروهای نظامی ایالات متحده از مناطق کردنیشن سوریه است. واقعیت این است که کردها از نگاه ایالات متحده تنها جنگ آوران خوبی هستند که می توانند مهره های پیاده نظام مناسبی برای پیش برد طرح ها و اهداف کاخ سفید باشند؛ حال باید اربیل به این سوال مهم جواب دهد که آیا چنین بازیگری با چنین نیت و دیدگاهی می تواند به عنوان یک کنشگر قابل اتکاء برای اقلیم در دل تحولات خاورمیانه، آن هم در دوران حساس "پساسردار" مطرح باشد؟/روزنامه ایران      

کلید واژه ها: اقلیم کردستان عراق ترور سردار سلیمانی آمریکا عراق رفراندوم استقلال کردستان عراق سوریه ایران


( ۳۵ )

نظر شما :

ایرانی ۲۶ دی ۱۳۹۸ | ۱۸:۳۳
دوست عزیز خود عراق و نظامی‌های آمریکایی عملیات مشترکشون رو دوباره شروه کردن. نکته اینه که آمریکایی‌ها صراحتاً گفتن هزینه های نظامی مون رو بدید تا بریم! ناراحتید شما برید بدید خوب. ضمن اینکه شما انتظار دارید که اقلیمی که عملا بعد از رفراندوم مرزهای ما به روشون حتی روی کالاهای اساسی بسته شد الان بیان ما رو انتخاب کنن!
مسعود ۲۶ دی ۱۳۹۸ | ۲۲:۲۰
"کشتی شکستگانند" بگذارید بمانند!! گردانندگان اقلیم کردستان این را بدانند و می دانند که همسایه ی ابدی و قهری و جبری ایران قدرتمند و ثروتمند هستند و همچنین نیک میدانند که در کنار ایران اتومبیل پارک نکرده اند!؟ هم ایران باید قدر همسایگان ایرانی الاصل خویش را بداند و هوای آنها را داشته باشد و از آزار و ایذا لفظی و کلامی و رسانه ای و عملی آنها امتناع کند و هم آنها باید بدانند که بلاخره این وضع و زمستان هم پایان می پذیرد و روسیاهی به ذغال می ماند!حسن همجواری را رعایت کنیم شاید فردا اوضاع طور دیگری باشد!
کوردستان ۲۶ دی ۱۳۹۸ | ۲۳:۵۹
کردها به این درک سیاسی رسیده اند که هرکشوری منافع ملی خودرادرنظرمگیرد بنابراین آنها هم بدنبال منافع خودباشد ولی درآخرکلام غیرازکوهها دوستی ندارد
حسین ۲۷ دی ۱۳۹۸ | ۱۴:۲۰
آقا یا خانم ایرانی، موضعتون رو مشخص کنید. شما ایرانی هستید یا به قول کامنت گذار سوم "کورد". این مورد جایی هست که ایران و اقلیم تضاد منافع پیدا می کنند و شما باید مشخص کنید کدوم طرفی هستید. من به صداقت کامنت گذار سوم "کوردستان" درود می فرستم، اما شما متاسفانه صداقت ندارید. ضمناً هر دوی شما فراموش نکنید در حمله داعش به اقلیم اولین کشوری که به حمایت از اربیل پرداخت ایران و شهید سلیمانی بود. در حمله ددمنشانه ترکیه به کردهای مظلوم سوریه نیز محور مقاومت و ایران ترکیه رو محکوم کرد و کنار کردها ایستاد. نمک خوردن و نمکدان شکستن کار خوبی نیست.
علی ۲۸ دی ۱۳۹۸ | ۰۱:۳۳
جالب است همه می دانند لاهور شیخ جنگی روابط صمیمانه ای با شهید سلیمانی و سپاه قدس داشته ودارداگر مخالف خروج امریکا باشد نشان از تغیربزرگ استراتژیکی حزب جلال طالبانی می باشد.
پویا علامه ۲۸ دی ۱۳۹۸ | ۱۴:۴۳
اون روزی که داعش به دروازه های اربیل رسیده بود، باید فکر درستی می‌کردیم. نباید به اقلیم از طرف شهید ملت کمکی میشد.
ایرانی ۲۸ دی ۱۳۹۸ | ۱۹:۲۶
موضع من روشنه. اگه ایران به کردها در مقابل داعش کمک کرد برای امنیت خودش هم بود که اگه نمی‌کرد از آذربایجان غربی تا ایلام باید من و شما لب مرز با داعش میجنگیدیم. ضمن اینکه فقط ما به کردها کمک نکردیم و غربی‌ها هم این کار رو کردن. انتظار دارید کمک ما رو یادشون باشه ولی کمک اونها به خصوص توی سوریه رو فراموش کنن! در شرایطی که ارتش سوریه هم حتی نبود و برای محافظت از لاذقیه تا دمشق مناطق کردنشین رو تخلیه کرده بود. حرف اونها به نظرم درسته که نمی‌خوان بین ایران و آمریکا یکی رو انتخاب کنن کاری که خیلی افراد عاقل دیگه در منطقه میکنن و نمونه بارزش سلطان قابوس بود. در مقابل حمله ترکیه موضع ما درست بود، ولی ما فقط نبودیم که این حمله رو محکوم کردیم تقریبا تمام دنیا و تمام مردم دنیا این کار رو کردن. حرف من کاملا روشنه که در ماجرای داعش منافع ما و کردها همپوشانی زیادی داشت و در خیلی موارد دیگه هم همین طوره ولی در شرایطی که کردها و ما تاریخ و ریشه و حتی زبانهای با پایه مشترک داریم با کارهای نسنجیده اقلیم رو تقدیم ترکیه و امارات و کردستان سوریه رو تقدیم آمریکا و روسیه کردیم. درک این موضوع سخت نیست که کردستان عراق با ثباتترین منطقه این کشور و کردستان سوریه حتی با وجود حمله ترکیه سالم ترین منطقه سوریه بعد از جنگه.
علی ۲۹ دی ۱۳۹۸ | ۱۳:۵۱
به نظر من اقلیم فقط به فکر حفظ موقعیت خود است چراکه به لحاظ پشتیبانی به هیچ یک از دولتهای منطقه اطمینان ندارد ترکیه ایران وسوریه وحتی عراق مجبور به داشتن اقلیم به عنوان همسایه شده اند تا از بار مستقل شدن کوردهای ساکن کشورهای خود رهایی یابند چراکه از لحاظ روانی مردمان کورد ساکن این چهار کشور هم باوجود اقلیم به عنوان تنها دولت کورد دنیا راضی به نظر می رسند شاید اینطور بشود گفت اقلیم جای پای دولت آمریکا را برای حفظ موقعیت خود همیشه می خواهد ببیند.
حسین ۳۰ دی ۱۳۹۸ | ۱۰:۴۷
سوالم رو تکرار می کنم، آقا یا خانم ایرانی: در شرایط تضاد منافع ما و اقلیم، شما کدوم طرف قرار می گیرید؟ موضع تون رو مشخص کنید.
خسرو ۳۰ دی ۱۳۹۸ | ۱۲:۲۰
دولت اقلیم مثل قضیه رفراندوم اشتباه می کند ممکن این سری از اشتباهات به کاهش اختیارات آن از سوی دولت عراق منجر شود ، امریکا کشور منطقه نیست امروز هست فردا نخواهد بود و در عراق بیشتر مردم عراق خواهان اخراج آنها هستند احزاب کردی یکبار برای همیشه باید بدانند که اینجا خاورمیانه هست و کردها مسلمانند
ایرانی ۳۰ دی ۱۳۹۸ | ۱۸:۵۴
من هم مجبورم تکرار کنم که تفاوت زیادی در موضع ایران و اقلیم نمیبینم چون به نظرم اونها حق دارن همونطور که ما با رابطه دارن با آمریکا هم داشته باشن و نوع روابط رو مثل رابطه ما با بقیه، خودشون تعیین میکنن.
حسین ۰۱ بهمن ۱۳۹۸ | ۱۷:۳۶
"تفاوت زیادی در موضع ایران و اقلیم نمیبینم" ایران مخالف حضور آمریکا در منطقه است و اقلیم موافق. آن وقت شما تفاوتی نمی بینید؟!!!! انتخاب کنید: ایران یا اقلیم؟
ایرانی ۰۲ بهمن ۱۳۹۸ | ۱۷:۴۶
من به طور کلی گفتم. ترکیه هم همینه. اسرائیل هم به سربازهای اسرائیلی پایگاه داده. همه کشورهای منطقه همین هستن. جالبه که رفقای صهیونیست پرست خودتون رو نمیبینید. جوابت رو گرفتی؟
حسین ۰۲ بهمن ۱۳۹۸ | ۱۹:۰۱
من صهیونیست پرست نیستم، ایران پرستم. در صورت تضاد منافع ایران با هر کشوری، انتخاب من ایران وطنم است. سوال من از شما مشخص است: در تضاد منافع بین ایران و اقلیم انتخاب شما کدامیک است؟ لطفاً به اعصابتان مسلط باشید و پیش از پاسخ یک لیوان آب خنک بنوشید.
خسرو ۰۲ بهمن ۱۳۹۸ | ۱۹:۲۴
چه ربطی به ترکیه داشت ؟ تازه اقیلم که کشور نیست طبق قانون اساسی عراق نمی تواند به کسی پایگاه بدهد تصمیم گیر دولت بغداد هست
ایرانی ۱۱ بهمن ۱۳۹۸ | ۱۱:۳۷
هر وقت پایگاه های اسرائیلی از کشور دوستتان و صهیونیست پرست آذربایجان جمع شد، بیاید و بقیه رو متهم به چیزی کنید که قبلا براش پیراهن دریدید.
حسین ۱۲ بهمن ۱۳۹۸ | ۱۸:۰۲
به به جناب ایرانی فیک، کم آوردید و شروع کردید به برچسب زدن و هوچی گری. جهت اطلاع، قومیت برای بنده اهمیت ندارد و بنده آذری نیستم. ضمناً آن کشور جعلی اسمش آذربایجان نیست لطفاً از "جمهوری باکو" یا "آران" استفاده شود. اما در مورد شما و همفکرانتان: شما هم لنگه دیگر پانترکها هستید. با نام ایرانی مواضع ضد ایران می گیرید. امیدوارم با احساستان تصمیم نگیرید و از روی عقل تصمیم بگیرید. اگر ایران ضعیف شود بزرگترین ضربه را شما "کوردها" خواهید خورد. فکر کردید سلطان رجب فقط تماشایتان خواهد کرد؟؟؟!!! فعلاً که از نعمت امنیت تحت سایه ایران قدرتمند و بزرگ بهره مندید، اما اگر روزی (خدای ناکرده) ایران تضعیف شود، میخواهید با اردوغان دیوانه و ارتش خونخوارش چه کنید؟ به جای ضربه زدن به ایران، به ایران دوستان بپیوندید (البته با صداقت، نه اینطور مزورانه).
ایرانی ۱۰ اسفند ۱۳۹۸ | ۲۱:۴۷
بله من هم اوگاندایی هستم خخخخ
حسین ۱۳ اسفند ۱۳۹۸ | ۱۷:۵۸
اوگاندایی نیستید. یک کرد ایرانی هستید که فریب خورده اید و سعی دارم شما را به ایران جذب کنم. بازهم دعوتتان میکنم به ایرانگرایی. برای آشنایی با مقوله ایرانگرایی آثار استاد بزرگوار جناب دکتر جواد طباطبایی را مطالعه فرمایید. مطمئن باشید در نبرد با پانترکسیم متحدی بهتر از ایران نخواهید داشت.
سامان ۰۹ فروردین ۱۳۹۹ | ۱۵:۱۷
درجواب اقای حسین که با ایرانی یکی به دو میکنه اولا همه کوردها ایرانین واینو خودشون میگن هر کجا کورد هست انجا خاک ایران است دوما ایران هیچوقت از کوردها به اون صورت که تو میگی اقا حسین حمایت نکرده کوردها اگر امنیتی هم دارن مدیون خون زنان و مردان رشید پیشمرگه خودهستند همین الان ترکیه داره به بهانه پ ک ک روستا های مرزی کوردستان رو بمب باران میکنه وغیرنظامیان رو میکشه کو واکنش ایران؟!ایران کمک مستشاری به کوردستان کرده اما نه به اون صورت که تو بگی ایران کوردستانو نجات داده حرفهای زیادی هست که اگه بگم سایت انتشارش نمیده چون واقعیت تلخه ولی اینو بدون اقا حسین رسانه های ایرانی خیلی از واقعیتها رو نمیگن همین ترکیه چند وقت پیش در ادلب به عمد مستشارای ایرانی رو هدف قرار داد وکشت کو واکنش ایران ؟! کوردها دوست ایران نه بلکه خود ایرانن و ایران هیچ دوست واقعی در منطقه غیر از کوردها نداره
lkjhgf ۲۱ آبان ۱۳۹۹ | ۱۰:۴۳
آقای پویا علامه، گویا نمک نشناسی رو به اوج رسوندی، داعش محصول کثافت کاری های قدرتهای منطقه ای بود، ادم باید خیلی سفله و نمک به حرام باشه که یادش بره برای چپوندن بزدل های ترسوش توی حلبچه جان 5 هزار کودک رو گرفت و اینجا زبون درازی و نمک به حرامیش رو به رخ بکشه.