برهم صالح در پاسخ به دیپلماسی ایرانی: روابط استثنایی ما با ایران اهمیت به سزایی به نقش عراق در منطقه می دهد/سفر هیئت عراقی به اسرائیل قابل تایید نیست+تصاویر

دیپلماسی ایرانی: در آستانه سفر حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران به عراق برای تعمیق روابط دو جانبه که به اعتقاد بسیاری از جمله ایرج مسجدی، سفیر کشورمان در عراق نقطه عطفی در روابط دو کشور خواهد بود، برهم صالح، رئیس جمهوری عراق برای نخستین بار جمعی از خبرنگاران ایرانی از جمله خبرنگار دیپلماسی ایرانی را به حضور پذیرفت و به پرسش های آنان پاسخ داد. در ادامه این مصاحبه را می خوانید:

سفر آقای روحانی به عراق نزدیک است، نظر شما درباره این سفر چیست و قرار است درباره چه پرونده هایی بحث و مذاکره شود؟

سفر رئیس جمهور روحانی به بغداد بسیار مهم است و  در فضای بسیار مهمی هم انجام می شود. اولا و قبل از هر چیز این سفر برای تعمیق روابط میان دوکشور و دو ملت صورت می گیرد. من حدود سه ماه پیش در تهران بودم و در آنجا رئیس جمهور روحانی و مقام معظم رهبری و دیگر مقام های جمهوری اسلامی از من استقبال کردند و ما گفت وگوهای طولانی و دقیق درباره اوضاع در عراق و روابط ایران و عراق و وضعیت منطقه داشتیم. سفر رئیس جمهور روحانی برای تکمیل گفت وگوهای دو کشور و پیشبرد مذاکرات میان دو کشور خواهد بود. امیدواریم که بتواند ایستگاه مهمی برای تعمیق روابط میان دو کشور از جمله در مسائل اقتصادی و تاکید بر اشتراک های موجود میان دو کشور و مسائل امنیتی و سیاسی و همچنین از لحاظ رویکرد ما به منطقه باشد. ما و ایران مرز مشترک طولانی در حدود 1400 کیلومتر با یکدیگر داریم و همچنین مشترکات فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و دینی با هم داریم. ما دو کشور منافع مشترک بسیاری با هم داریم. منافع سیاسی می آیند و می روند، اما اصول تاریخی و اجتماعی و فرهنگی و منافع مشترک ما ایجاب می کند که به فکر روابطی طولانی تر و عمیق تر با یکدیگر باشیم. ما درباره مرزها که مرزهای طولانی هم است و دیگر مشترکات فرهنگی و سیاسی گفت و گو خواهیم کرد. همچنین درباره روابط اقتصادی و مشترکات موجود میان دو کشور و دو ملت مذاکره خواهیم داشت.

آیا در این مذاکرات درباره بدهی های عراق به ایران با توجه به تحریم های آمریکا نیز تصمیم گیری خواهد شد؟

من این را باید بگویم که عراق بخشی از منظومه تحریم های یک جانبه امریکا علیه ایران نخواهد بود. شکی نیست که ما از این تحریم ها متاثر خواهیم شد، اما قطعا جزئی از آن نخواهیم بود. عراق بر اینکه منافع ملت ایران کشور دوست و همسایه ما تامین شود اصرار دارد. ما تمام تلاش خود را می کنیم و هر آنچه در توان داریم را به کار می بریم تا از سطح تنش ها در این رابطه کاسته و آزارهایی که به ملت دوست ایران می رسد کاهش یابد. عراق مایل است که به ملت ایران کمک کند که آزار و اذیتی که از تحریم ها می بینند کاهش پیدا کند. عراق و منطقه از این تحریم ها متاثر می شوند اما ما بر اساس داده های موجود تلاش می کنیم که از آزار و اذیت ملت ایران در این زمینه کاسته شود.

ایران در زمان سختی های عراق در کنار عراق بود از جمله در زمان مبارزه با تروریسم بود، اکنون ایران در وضعیت سختی دچار شده است، عراق چه برنامه ای برای کمک به ایران در این وضعیت دارد؟

همانطور که در تهران گفتم ایران در کنار ملت عراق برای مبارزه با دیکتاتوری صدام حسین و استبداد ایستاد، بسیاری از عراقی ها به ایران آمدند و ایران با آغوش باز از آنها استقبال کرد. ایران در دوره گذشته در مبارزه با داعش در کنار ما ایستاد و ما هیچ چیز جز اینکه به ایران بگوئیم از شما متشکریم نمی توانیم بگوئیم. آنها واقعا در روزهای سخت در کنار ما ایستادند. درباره اینکه ما بتوانیم به ایران کمک کنیم بخشی از آن به این مساله بازمی گردد که بتوانیم واکنشی مهم و اجمالی به این تحریم ها نشان بدهیم. ما دو کشوری هستیم که مشترکات فرهنگی، اجتماعی و تاریخی بسیار عمیقی با یکدیگر داریم. پس چگونه می توانیم با ملت ایران همصدا نباشیم و با آنها ابراز همدردی نکنیم؟ این حقیقتی است، به نفع همه است که از شدت تنش ها در منطقه بکاهیم. این تنش ها نه به منطقه و نه به عراق کمک می کند.

جناب رئیس جمهور، فاکتور عربستان و آمریکا در رابطه با ایران و عراق بسیار مهم و تاثیرگذار است. برنامه عراق برای حفظ استقلال در این زمینه و ایجاد توازن، به خصوص با موضع گیری های تند سیاسی ترامپ که گاهی اوقات بوی نظامی گری هم علیه ایران می دهد، چیست؟

عراق بخشی از این منطقه است و روابط ما با ایران واقعا مهم است. ما با ترکیه روابط بسیار مهمی داریم. روابط ما با عمق ملت عرب نیز بسیار مهم است. این جغرافیای سیاسی ما است و این می تواند، نه فقط به سود عراق، بلکه به سود کل منطقه باشد. ما می گوئیم در گذشته عراق عرصه ای برای رویارویی سیاسی منطقه ای بوده است، اما الآن ما می خواهیم که عراق عرصه ای برای توافق های منطقه ای باشد. برای همین عراق نباید جایی برای هرگونه عمل خصمانه علیه هیچ کدام از کشورهای همسایه اش باشد. قانون اساسی ما چنین اجازه ای به ما نمی دهد و منافع ما هم چنین اجازه ای به ما نخواهد داد. روابط ما با کشورهای همسایه می تواند به کاهش تنش ها در منطقه کمک کنند. همچنین روابط ما با آمریکا و اروپا هم برای ما مهم است. اینکه در اینجا برای شما می گویم در همه جا گفته ام: ما نمی خواهیم عراق عرصه ای برای رویارویی و عملی خصمانه علیه هیچ کدام از کشورهای منطقه و همسایه ما باشد. ما وارد هیچ محوری علیه هیچ کشور دیگری نمی شویم. مثلا می خواهیم ارتباط های ریلی ما با ایران برقرار شود و این شبکه به ترکیه و کشورهای خلیج فارس امتداد یابد. این برای عراق و ایران و کل منطقه مفید است. ما به دنبال ایجاد مناطق آزاد تجاری و صنعتی مشترک با اردن، ایران، کویت و ترکیه هستیم. ما می خواهیم عراق به جای اینکه گذرگاهی برای رویارویی و درگیری کشورهای منطقه باشد، گذرگاه اقتصادی و تجاری مشترک باشد. کسانی هستند که می گویند موقعیت جغرافیایی عراق برای رسیدن به چنین هدفی سخت است، بله سخت است اما فرصت های بسیاری هم وجود دارد. روابط استثنایی عراق با ایران و طبیعت رابطه عراق با کشورهای منطقه، عربی و ترکیه همه اینها می توانند عاملی برای تسهیل امور در منطقه باشد. 
عراق نیاز به بازسازی و فرصت های شغلی برای جوانان بیکار این کشور دارد. ایران هم نیاز به فرصت های اقتصادی و تجاری برای جوانان ایرانی دارد. این مشترکات ما است که باید بر آن تمرکز کنیم. عراق نقشی مهم در این موضوع دارد بنابراین باید بگویم که منطقه به راه حل های منطقه ای نیاز دارد. عراق باید محور این راه حل ها باشد. منطقه به یک منظومه اقتصادی، سیاسی و امنیتی جدید نیازمند است. چنین منظومه ای بدون ایران به وجود نخواهد آمد. جایگاه ترکیه و کشورهای منطقه نیز در این معادله بسیار مهم است. جایگاه مرکزی عراق ایجاب می کند در قلب این محور باشد. یقینا منظومه بسیار باثباتی در منطقه به وجود نخواهد آمد اگر ایران جزئی از آن نباشد.

دیپلماسی ایرانی: آقای رئیس جمهور چه ابزارهایی برای اجرایی کردن این منظومه در اختیار دارید؟

اولا و اساسا باید بگویم این نقش جدیدی که عراق در حال ایفای آن است بسیار مهم است. ارزیابی ما این است که منطقه به یک منظومه کامل اقتصادی نیاز دارد. ما درباره خطوط ریلی، مناطق مشترک صنعتی و مناطق آزاد تجاری و رفع موانع تجاری میان کشورها صحبت می کنیم مشترکات منطقه به طور کلی در مبارزه با تروریسم، نه فقط تروریسم و به طور کلی افراطیون و این فکر انحرافی مسائل مشترکی است که می توانیم براساس آنها به توافق برسیم. این درگیری های بیهوده در یمن و سوریه رو به پایان است. به همین دلیل ما باید بر منافع مشترک ملت هایمان برای رفع معضل بیکاری و منافع مشترک اقتصادی و دیگر منافع ملت هایمان توجه کنیم. این مسائل منافع مشترکی برای همه ملت های منطقه است. جزئیات سیاسی قابل بحث و مناقشه است و تمام می شود، اما آنچه باقی می ماند همین منافع کلان اقتصادی و ملی است. من فکر می کنم همه کشورهای منطقه به هر دلیل و به هر شکلی همگی بر این نکته اتفاق نظر دارند که عراق نقشی محوری در این مرحله ایفا می کند. حقیقت این است که روابط استثنایی ما با ایران اهمیت به سزایی به نقش عراق در منطقه می دهد. این نقش حکیمانه و متوازنی که عراق در منطقه ایفا می کند می تواند برای منطقه بسیار موثر باشد.

گفتید نمی خواهید عراق محلی برای درگیری های منطقه ای باشد در حالی که کشورهای دیگر چنین تمایلی ندارند و می خواهند عراق، ایران و سوریه درگیر تنش باشند. اخیرا ما شاهد عبور تروریست هایی از مرزهای شمال غربی به داخل عراق بودیم که بعضا حمایت نیروهای خارجی را هم پشت سر خود دارند. خیلی از نیروهای خارجی تمایل به استقرار این نیروها به خصوص در مناطق صحرایی دارند. موضع دولت عراق چیست؟ نوع تعامل با ایران پس از تحریم ها؛ دلار امریکا برای ایران تحریم است و ایران امکان معامله دلاری ندارد. به عراق پیشنهاد متفاوتی ارائه شده از جمله اینکه عراق دلار خریدهای ایران را پرداخت کند. در سفر آقای روحانی به این راهکارها می پردازید؟

باید این نکته را دریابیم که دستورالعمل های متفاوتی در منطقه وجود دارد. وظیفه ما در عراق این است که استقلال خود را حفظ کنیم و حافظ امنیت ملی خود باشیم و اجازه ندهیم که تروریست ها به اراضی ما بازگردند. همکاری بسیار خوبی میان عراق و سوریه برای تامین امنیت مرزها وجود دارد. ما با کشورهای تاثیرگذار منطقه از جمله ایران همکاری نزدیک داریم تا مشکلات موجود در سوریه پایان یابد. هرگونه تهدید امنیتی ایران برای ما غیرقابل قبول است امنیت عراق و ایران مشترک است و قابل سازش نیست. منطقه باید هوشیار باشد که بازی با برگه تروریسم بسیار خطرناک است و انگشتان کسانی که با این آتش بازی می کنند را می سوزاند. درباره تحریم ها باید بگویم که دستگاه های مربوطه با دقت در این رابطه با هم همکاری دارند. هرآنچه در توانمان باشد انجام می دهیم تا آزار کمتری متوجه مردم ایران شود و این حداقل چیزی است که ما می توانیم انجام بدهیم و در عین حال به نفع منافع خود عمل کنیم. این کمترین چیزی است که برای همسایه عزیزمان ایران می توانیم انجام بدهیم. ایران کشوری بود که در روزهای سخت در کنار ما ایستاد و ما باید در کنار آن در تمامی این روزهای سخت بایستیم.

شما سفرهای متعددی به کشورهای منطقه از حمله سعودی داشتید. آیا پیام خاصی از سعودی به ایران یا بالعکس رد و بدل شد؟

به این سوال پاسخ نمی دهم. اما در همه جا در ایران، اردن، عربستان، امارات و حتی در شرم الشیخ حرف ما یک کلام بود؛ همین حرفی که در اینجا من به شما به روشنی گفتم ما در همه جا می گوئیم که بدون تردید روابط ما با ایران بسیار مهم است. همانطور که روابط ما با جهان عرب برای ایران و ترکیه مهم است با یک سیاست متوازن این روابط را مدیریت می کنیم و به کاهش تنش و راه حل سیاسی در سوریه کمک می کنیم. مشکل سوریه باید بر اساس خواست ملت سوریه حل شود. سوریه باید در مبارزه با تروریسم مشارکت داشته باشد و باید روابط اقتصادی حقیقی میان کشورهای منطقه به وجود آید. بار دیگر می گویم تصور کن خط ریلی مشترک از ایران به عراق و کشورهای خلیج فارس، ترکیه، اردن وجود داشته باشد. ببینید این خط ریلی چه منافع اقتصادی می تواند ایجاد کند. ما باید برای رسیدن به این هدف تمام موانع را برداریم. الآن دیگر زمان تحریم نیست، زمان تحرک، پیشرفت و حرکت رو به جلو است. شما اروپا را ببینید شهروندان از کشوری به کشور دیگر بدون هیچ مانعی تردد می کنند. در آنجا دیگر خبری از درگیری نظامی نیست، اما ما همچنان در دنیای دیگری زندگی می کنیم. من در تمامی دیدارهایم از اروپا تا کشورهای منطقه ای همواره بر این نکته تاکید کرده ام نمی توان ثبات به منطقه آورد بدون آنکه یک منظومه اقتصادی سیاسی و امنیتی به وجود آید که ایران جزئی از آن نباشد و کشورهای ساحلی خلیج فارس هم باید با آن در تعامل باشند.

جایگاه ریاست جمهوری عراق تشریفاتی است، اما شما با سفرهایتان نشان دادید که این جایگاه چندان هم تشریفاتی نیست...

جایگاه رئیس جمهور در قانون اساسی عراق کاملا تعریف شده و گفته شده که رئیس جمهور با هماهنگی نخست وزیر می تواند سفرهای بین المللی انجام دهد.

سوریه جایگاه سیاسی خود را بازیافته است. آیا برنامه ای ندارید که به عنوان یکی از مقام های عراقی به سوریه سفر کنید؟

هرگونه کاری که از عراق خواسته شود تا برای حل مشکل سوریه کمک کند و به مشکلات و سختی های ملت سوریه پایان دهد مورد استقبال عراق قرار خواهد گرفت. فعلا برنامه ای برای سفر به سوریه نیست، اما هماهنگی ها در سطح عالی میان حکومت سوریه و عراق در جریان است و هیات های عالی رتبه دو کشور دائما در حال رفت و آمد هستند. ما با ملت سوریه ابراز همدردی می کنیم . آنچه بر سوریه گذشت جنایتی وحشتناک بود. اتفاقی که گذشت بسیار خطرناک بود. وظیفه ما این است که به سوری ها کمک کنیم که سختی هایشان پایان یابد.

درباره اطلاع از مخفیگاه البغدادی می خواستم سوالی را بپرسم. آیا دستگاه امنیتی عراق از مخفیگاه او اطلاع دارد؟ و این که آیا این امکان را می دهید که دولت ترامپ بخواهد او را مخفی کند تا در زمانی مناسب مثلا در انتخابات امریکا از آن بهره برداری سیاسی کند، مثل کاری که با اوباما با بن لادن کرد؟

سازمان امنیت عراق فرماندهان داعش را به صورت مستمر زیر نظر دارد. جنگ نظامی با داعش به زودی به پایان می رسد، اما خطر داعش همچنان باقی خواهد ماند. این مساله ایجاب می کند که تلاش های امنیتی و اطلاعاتی ادامه یابد.

اخیرا شاهد عادی سازی رابطه برخی کشورهای عربی با اسرائیل هستیم و در نشست ورشو نیز نمونه هایی از این نشست و برخاست ها را شاهد بودیم. موضع عراق در این زمینه چیست؟

در ادامه دیپلماسی ایرانی پرسید درباره سفر هیاتی از عراق به اسرائیل سوال و به این نکته اشاره کرد که اسرائیل ممنوعیت تجارت با عراق را برای نخستین بار لغو کرده است.

برهم صالح در پاسخ  به دیپلماسی ایرانی گفت: این سوال قابل تایید نیست. اینکه اسرائیل همکاری های تجاری با عراق را آزاد اعلام کرد هم قابل توجه نیست.  

رئیس جمهوری عراق در پاسخ به سوال قبل گفت: ما از مبارزه ملت فلسطین حمایت می کنیم. قضیه فلسطین مساله محوری در خاورمیانه است. ممکن نیست منطقه بدون حل مساله فلسطین و بدون اینکه حقوق ملت فلسطین به رسمیت شناخته شود به ثبات برسد. چند روز پیش در همین جا من از آقای محمود عباس استقبال کردم و من این مساله را دوباره در دیدار با ایشان مورد تاکید قرار دادم که ما پشتیبان تصمیم ملت فلسطین هستیم و حقوق ملت فلسطین باید تامین شود و اگر چنین نشود و راه حلی برای مساله فلسطین یافت نشود منطقه دچار بحران های بسیار خطرناک خواهد شد. عراق به طور کامل به احقاق حقوق ملت فلسطین پایبند است و از مبارزه ملت فلسطین برای بازیابی حقوق مشروع شان حمایت می کند. این یک مساله اساسی است که همه در عراق بر آن اتفاق نظر دارند.  

جناب رئیس جمهور ایران از عراق انتظار دارد که مساله لغو روادید به سرانجام برسد. آیا در دیدارتان با جناب رئیس جمهور این خبر به مردم داده خواهد شد؟

ما تلاش هایی در این خصوص انجام داده ایم، روابط تاریخی دو کشور ایجاب می کند که ما به این هدف برسیم. در گذشته سفرها همیشه مشکل آفرین بودند در طول 400 سال گذشته سفرها همیشه مسبب مشکلاتی میان ایران و عراق می شدند. از زمان صفویه تا عثمانی مشکلات بسیاری در پی سفر شهروندان به کشور به وجود می آمد، اما برای نخستین بار در تاریخ معاصر است که سفرها به این شکل بدون کوچکترین مشکلی صورت می گیرد. زائران به عتبات مقدس می آیند و کمترین مشکلات به وجود می آیند. مقام معظم رهبری در دیدار من در تهران درباره این موضوع به نیکی یاد کردند و آن را واقعه ای زیبا توصیف کردند و گفتند که میلیون ها ایرانی به عتبات آمدند و با آسودگی به شهرهایشان بازگشتند. این مساله باید هر سال بهتر از سال قبل شود.

گویا ایران خواستار لغو کامل روادید است، اما طرف عراقی خواستار تسهیل روادید است؟

الآن بیشتر از تسهیل روادید در اختیار شهروندان ایرانی است و امیدوار هستیم به زودی به این هدف برسیم که روادید به طور کامل لغو شد. برخی مسائل قانونی وجود دارد که باید انجام و موانع موجود رفع شود. بر اساس مذاکراتی که در حال انجام است تسهیلات ویژه ای برای ایرانی ها در نظر گرفته خواهد شد.

تا کنون توافق نامه الجزایر به طور کامل اجرا نشده است. آیا این موضوع در دیدار شما با آقای روحانی نهایی خواهد شد؟

به نظر مهم ترین اتفاق راه اندازی کشتیرانی در شط العرب است . این منافع مشترک میان ایران و عراق است و بسیار اهمیت دارد. الآن مذاکرات فنی میان دو طرف در جریان است و ان شالله موفقیت های بزرگی در رابطه دو کشور حاصل خواهد شد . به زودی رئیس جمهور روحانی به عراق سفر خواهد کرد و درباره این مساله به توافق های بزرگی دست پیدا خواهیم کرد.