برهم صالح و عادل عبدالمهدی دوران جدید عراق را آغاز می کنند

روزنامه آنلاین وقایع اتفاقیه: برهم صالح، سیاستمدار محترم کُردی، به عنوان رئیس جمهوری جدید عراق انتخاب شد، هم زمان با انتخاب او عادل عبدالمهدی نیز با موافقت همه شخصیت های سیاسی عراقی به سمت نخست وزیری رسید تا فرصت مهمی برای رسیدن عراق به ثبات بعد از سال ها درگیری های طایفه ای و جنگ و تنش های اقتصادی فراهم شود. 

برهم صالح 58 ساله مورد احترام ایالات متحده امریکا و ایران، دو کشور متخاصم با یکدیگر نیز هست. دو کشوری که هر کدام به نوعی برای اعمال نفوذ بیشتر در عراق رقابت می کنند. 

سفارت امریکا در بغداد و حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران روز چهارشنبه انتخاب برهم صالح به سمت ریاست جمهوری عراق را تبریک گفتند، دو اتفاق مبارک که می تواند وی را به بازیگری فعال در ارتباط تهران و واشنگتن تبدیل کند تا آن چه منافع عراق ایجاب می کند را تحقق بخشد.

ریبوار طاها، نماینده برجسته حزب اتحاد میهنی کردستان عراق در این باره می گوید: «برهم صالح شخصیت قدرتمندی است که از احترام بالایی نزد غرب و کشورهای منطقه ای، مهمترین آنها ایران، برخوردار است.»

عادل عبدالمهدی 76 ساله نیز بعد از چند ماه کش مکش میان گروه های اصلی سیاسی به سمت نخست وزیری عراق رسید. با انتخاب او دوران صدارت حزب الدعوه که نزدیک به 15 سال حکومت عراق را در دست داشتند نیز به پایان رسید. 

برخی نمایندگان عراقی بر این اعتقادند که عبدالمهدی زمانی گزینه برتر شد که مقتدی صدر، رهبر شیعی قدرتمند عراقی با قدرت در برابر حزب الدعوه ایستاد. صدر و حیدر العبادی، نخست وزیر سابق یکی از دو فراکسیون های اصلی شیعه را رهبری می کنند در حالی که رقیب آنها، هادی عامری و نوری مالکی، نخست وزیر سابق، فراکسیونی را رهبری می کنند که مورد حمایت ایران است. 

عامری و مالکی دو متحد اصلی ایران در عراق هستند. حیدر العبادی، نامزدی بود که امریکایی ها بر دیگران او را ترجیح می دادند در حالی که این گونه تصور می شود که صدر خود را سیاستمداری ملی می داند که هر گونه اعمال نفوذ امریکا و ایران را رد می کند. 
حالا سه رهبر جدید و متفاوت از گذشته بر بالاترین مناصب عراق تکیه زده اند، آنها بعد از چند ماه کش مکش سیاسی در پی انتخابات مجلس می روند تا کابینه جدید عراق را تشکیل دهند، انتخاباتی که با استقبال عمومی برخوردار نبود و نسبت به انتخابات گذشته شاهد کاهش حضور مردم در پای صندوق های رای بود.

این انتخاب ها زمانی انجام می شوند که چند هفته از تظاهرات اعتراضی در شهر نفت خیز بصره گذشته است، منطقه ای که در جنوب عراق واقع شده و عموما شهروندان آن را شیعیان تشکیل می دهند. تظاهراتی که ثبات عراق را به لرزه در آورد. ناتوانی دولت در مهار اعتراض ها و تامین خواسته های مردم که عموما ارائه خدمات بود، سبب شد تا طرفداران صدر در این شهر از او بخواهند تا حمایت خود را از حیدر العبادی، نخست وزیر عراق بردارد. 

یک منبع مورد اعماد مقتدی صدر در این باره می گوید: «بعد از تظاهرات در بصره، مقتدی به این باور رسید که نخست وزیری که نتوانسته آب سالم برای مردمش تامین کند قطعا در تامین ثبات در کشور ناتوان خواهد بود.»

وی در ادامه می افزاید: «همین کافی بود تا سید مقتدی با عامری بنشیند و یک نامزد توافقی را بپذیرد، آن فرد عبدالمهدی بود.»

برهم صالح نخستین فردی محسوب می شود که بدون توافق گروه های سیاسی، همانند سابق، به بالاترین سمت در عراق می رسد که این نشان می دهد تا چه اندازه نمایندگان و گروه های سیاسی به دنبال منافع سیاسی به جای برآورده کردن نیازهای مردمی هستند. 
در این میان ایران و امریکا نیز برای اعمال نفوذ بیشتر در عراق تلاش می کردند و این مساله بر روند رقابت ها تاثیرگذار بوده است.

بلال وهب، پژوهشگر در مرکز مطالعات سیاسی خاور نزدیک واشنگتن که در حال حاضر در بغداد به سر می برد در این باره می گوید: «نتیجه از قبل مشخص نشده بود. با وجود این که امریکا و ایران هر کدام تلاش می کردند به نوعی اعمال نفوذ کنند، اما فرایند سیاسی که شاهد بودیم استثنائی بود. فرایند سیاسی واقعی بود. اما اتفاق شاذی روی داد.»

برهم صالح تنها دو ساعت بعد از انتخابش به سمت ریاست جمهوری عادل عبدالمهدی را به سمت نخست وزیری انتخاب کرد. عبدالمهدی حتی قبل از این که فرایند انتخاب رئیس جمهور تمام شود وارد مقر پارلمان شد که نشان می دهد زمینه برای انتخاب او به این سمت فراهم شده بود. 

عبدالمهدی ویژگی های سیاسی مناسبی دارد، او اسلام گراست اما وابسته به حزب الدعوه نیست، بسیاری او را فردی تکنوکرات می دانند که سابقه ای شایسته تقدیر از خود در دوران حضورش در حکومت عراق داشته است. 

یکی از عوامل اصلی که سبب شد صدر با نخست وزیری او موافقت کند، حمایت مردمی عراق از او به خصوص طبقه کارگر و کارمند بود که کاسه صبرشان از عملکرد نخبگان سیاسی به رهبری حزب الدعوه لبریز شده بود. همچنین استقبال زیاد آیت الله العظمی سیستانی، بالاترین مرجع شیعه عراق از نخست وزیری او نقش موثری در انتخاب او داشت. شاید بتوان گفت که آیت الله سیستانی بیشترین نفوذ را در کشور دارد و مدت های طولانی است به دنبال کنار رفتن چهره های فعلی و فراهم شدن فرصتی برای روی کار آمدن نسل جدیدی از تکنوکرات ها برای بازسازی عراق است.  

منبع: میدل ایست آنلاین / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11