باید تا زمان اعمال تحریم های ثانویه تکلیف تیم اقتصادی دولت روشن شود

گفت وگو از عبدالرحمن فتح الهی؛ عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی

دیپلماسی ایرانی – موج استیضاح مجلس و تبعات ناشی از آن بر دولت و کابینه روحانی به خصوص تیم اقتصادی سبب شده است تا نگرانی ها از بابت آینده کشور در دروان تحریم های ثانویه افزایش باید. اما برنامه و راهکار مجلس در خصوص استیضاح می تواند راهگشا باشد؟ آیا این مسیری که مجلس در صدد پیمودن آن است به گسل میان دو قوه مقننه و مجریه منجر نمی انجامد؟ در صورت تغییر تیم اقتصادی کشور شرایط برای تقابل با تحریم های آمریکا به چه سمت وسویی کشیده می شود؟ دیپلماسی ایرانی پاسخ به این سوالات را در گفت وگویی با حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده مجلس شورای اسلامی پی گرفته است که در ادامه می خوانید:

در شرایط اخیر که مجلس شورای اسلامی موج استیضاح از وزرای کابینه روحانی به خصوص تیم اقتصادی دولت را کلید زده و کار به سوال از خود رئیس مجهوری هم کشیده شده است؛ به واقع دولت تا چه میزان در سایه تصمیمات غلط خود مقصر به وجود آمدن این شرایط است و تا چه اندازه روحانی و کابینه اش قربانی شرایطی مانند بازگشت تحریم ها و دیگر موارد است؟

در پاسخ به سوال شما می توان سه بخش و سه مجموعه شرایط را در به وجود آمدن این وضعیت برای کشور متصور بود. بخش اول که تقریبا می توان آن را کمتر از ده درصد دانست ناشی از شرایطی است که در خارج از کشور بر ما تحمیل می شود. در این رابطه خروج ترامپ از برجام و بازگشت تحریم ها یقینا بستری برای التهاب در اقتصاد جامعه را ایجاد کرده است. اما از آن سو بیش از 90 درصد مشکلات ریشه داخلی دارد. از این 90 درصد بخشی نزدیک به 20 درصد هم متوجه شرایطی است که ناشی از عملکرد دولت های پیشین است. اما مابقی 70 درصد مشکلات کنونی تنها و تنها متوجه عدم مدیریت دولت در این شرایط است. آن چه ما به عنوان نمایندگان مجلس شورای اسلامی به صورت آشکار می بینیم دولت علی الظاهر هیچ برنامه برای مدیریت بحران و برون رفت از این معضلات عمدا یا سهوا ندارد. به عبارت دیگر می توان عنوان کرد که روحانی و کابینه او به خصوص تیم اقتصادیش عملا کشور را به حال خود رها کرده است. پس چون که دولت برنامه جدی برای حل مشکلات جاری کشور به خصوص در حوزه اقتصاد و معیشت ندارد و مضاف بر عدم وجود برنامه، همتی از جانب دولت برای تعدیل شرایط دیده نمی شود سبب شده تا اعضای محترم مجلس شورای اسلامی بر حسب وظیفه خود و آگاهی از شرایط سختی که برای جامعه پیش آمده وارد میدان شوند و از دولت مطالبات خود را که مطالبان به حق مردمی است، داشته باشند. ما انتظارمان این بود که اگر دولت برنامه ای ندارد، حداقل پاسخگوی شرایط باشد. اما زمانی که مدام در مقابل سوال و خواست مردم با سکوت گاه معنادار دولت مواجه می شویم، مجلس شورای اسلامی راهی جز بازخواست و استیضاح نمی بیند. دلیل همه رفتارهای مجلس جز نگرانی برای منافع ملت ایران چیز دیگری نیست. در مجموع می توانم این گونه بگویم که ریشه اکثر شرایط و مشکلات کشور که دامن خود دولت را هم گرفته متاثر از اقدامات، تصمیمات و سکوت دولت است، نه شرایطی مانند تحریم و برجام.

در شرایطی که به آن اشاره داشتید اساسا راهکار واقعی را در تغییر کابینه روحانی به خصوص تیم اقتصادی می دانید یا تغییر نگاه و راهبردهای دولت؟

در پاسخ به این سوال مهم شما باید گفت که ما در اوایل معتقد بودیم که مجلس با تعامل بیشتر و سازنده تر می تواند تلقی دولت و نگاه کابینه روحانی را به شرایط عوض کند تا در ادامه نیازی به تغییر کابینه و مساله استیضاح نباشد. اما ما در این شرایط می بینیم که تلاش های مجلس محترم و نمایندگاه برای این تغییر نگاه در دولتمردان کاساز نبود، لذا لاجرم ما به سمت راهکار استیضاح رفتیم. در این راستا خوب ما از دو وزیر رای اعتماد خود را به دلیل سابقه کاری و انتقادات جدی وارده به عملکردشان بازپس گرفتیم. اما اگر تیم اقتصادی کابینه روحانی بر همین منوال ادامه بدهد، یقینا سایر وزراء هم باید منتظر استیضاح باشند که اکنون دیگر وزراء هم قرار به مجلس بیایند. لذا مجلس شورای اسلامی بنا بر احساس نگرانی خود از وضعیت کشور تا آنجایی که از وزراء باشد بنا به مصلحت و منفعت کشور دست به استیضاح و تغییر کابینه خواهد زد. در خصوص دیگر مسئولینی که در حیطه قانونی و استیضاح مجلس نمی گنجند که بماند. چنانی که در مصاحبه های پیشین هم گفته ام باز اعلام می کنم که اگر با طی این مسیر باز هم در بر همین پاشنه بچرخد، مجلس چاره ای جز رفتن به سراغ خود رئیس جمهوری ندارد. پس من از همین تریبون از دولت و شخص آقای حسن روحانی درخواست دارم که اگر می خواهند کار دولت و مجلس به آنجا کشیده نشود از همین حالا دست به کار شوند.  اگر چه اگر از همین الآن هم دست به کار شوند دیر است، اما می توان برای تعدیل شرایط و کاهش فشار بر جامعه و مملکت کاری صورت داد. حق این ملت این شرایط نیست.

با توجه به این که وزارت صنعت، معدن و تجارت یکی از کلیدی ترین وزارتخانه های کشور در شرایط تحریمی است، چرا که دخل و خروج و واردات و صادرات ذیل این وزارتخانه انجام می گیرد، اساسا چه نگاهی به این وزارتخانه از سوی مجلس شده است؛ آیا برنامه استیضاح و تغییر مهره وزیر در دستور کار خواهد بود یا تغییر نگاه؟

آقای شریعتمداری در جایگاه وزیر صنعت، معدن و تجارت به شخصه انسانی است که پرونده ای در خصوص او تا کنون وجود ندارد. اما مساله به عدم مدیریت ایشان باز می گردد. در طول یک سالی که از وزارت آقای شریعتمداری گذشته ایشان نتوانسته این وزارتخانه مهم را سامان دهد. نه تنها سامان نگرفته است، بلکه وضعیت بر مراتب بدتر از دوران گذشته است. شرایط در این وزاتخانه طوری شده است که هر بخشی به صورت جداگانه و جزیره ای عمل کرده و تصمیمات خاص خود را اتخاذ می کند. انگار نه انگار که اساسا وزیری بر سر کار است. همین تشتت و پراکندگی هم سبب این وضعیت برای ملت شده است و ما هم بازخورد آن را در جامعه می بینیم. در همین مساله خودرو می بینید که اکنون احتکار، آن هم توسط شرکت های دولتی زیر نظر این وزارتخانه چه شرایطی را برای بازار خودرو رقم زده است. از نحوه واردات خودروهای لوکس تا شیوه ثبت نام و ثبت سفارش برای خودروهای ساخت داخل، همه و همه سبب افزایش سینوسی قمیت خودرو و به تبعش نارضایتی جدی مردم شده است. این تازه بخش خودرو است، سایر بخش ها که دیگر بماند. لذا ما باید با استیضاح و تعویض این وزیر هم شرایط را به گونه ای رقم بزنیم که بتوان شخص لایق و کارآمد تری را برای مدیریت این وزارتخانه مهم در دوران تحریم پیدا کرد. اکنون دیگر مجلس به دنبال تغییر نگاه وزراء نیست. شرایط تحریمی و فشارهای آمریکا اجازه و فرصت این کار را به ما نمی دهد.  

آیا می توان از دل تغییر کابینه روحانی به ویژه تیم اقتصادی دولت که مجلس دست به آن زده است به برون رفت از این شرایط امیدوار بود؟

تا این جای کار آن چیزی که ما شاهد بوده ایم این است که شخص رئیس جمهور بنا دارد خودش دست به اقدامی نزند و به صورت مستقیم وارد میدان نشود. این مساله هم شاید ناشی از تاثیر سهم خواهی احزاب و جریانات سیاسی داخلی باشد که آقای روحانی خود را وام دار آنان می داند. اما مجلس فارغ از این سهم های احزاب و جریانات سیاسی داخلی تنها دغدغه خود را مشکلات مردم می داند و در راستای رفع آنها گام برمی دارد، نه سهامی سیاسی.  

اما با توجه به فرصت کوتاه ما تا 13 آبان ماه و بازگشت تحریم های ثانویه راهکار تغییر کابینه دولت و تیم اقتصادی که برخی شما را مهره اصلی این تغییرات می دانند می تواند راهگشا باشد؟

باید تا 13 آبان و اعمال تحریم های ثانویه تیم اقتصادی دولت را سامان دهیم. یقینا یاید دولت به فکر ایجاد یک تیم اقتصادی قوی، منسجم، هماهنگ و کارا باشد که اعضاء و وزاری آن باید خود برای مدیریت شرایط بحرانی آماده کنند. اگر تا 13 آبان نتوانیم به این مهم دست یابیم یقینا مشکلات جدی تری در سر راه کشور قرار دارد. لذا باید شخص آقای روحانی و دیگر اعضای کابینه با اتحاد و در پیش گرفتن یک برنامه جدی راهی برای برون رفت از این مسائل پیدا کنند. در این مسیر هم مجلس از هیچ کمکی دریغ نخواهد کرد.