آخرین رئیس‌جمهور

نویسنده، صادق ملکی، کارشناس و تحلیلگر ارشد سیاسی
دیپلماسی ایرانی: روحانی می رود که آخرین رییس جمهور از جنس رای باشد. روحانی نباید نقطه پایانی رویای مردمی باشد که به او رای داده اند. او پایان آزمایش و خطاست و دیگر فرصتی برای جبران نیست. اگر بیش از این روحانی در استفاده از اختیارات قانونی تعلل و مماشات نماید، نه مردم و نه تاریخ او را نخواهند بخشید. یک جا باید ایستاد و آن یک جا، امروز است. ایران در وضعیت خطیر داخلی و خارجی قرار دارد. باید نگران بود و برای کاهش آن با عقلانیت، سیاستی متکی بر مصالح کشور و منافع مردم را به کار بست. اگر جز این باشد روحانی می تواند آخرین رئیس جمهور صندوق های پرشور انتخاباتی گردد. در کمتر از یکسال پس از رای به روحانی می رود که امید ها به روحانی رنگ باخته و این بیش از آنکه به روحانی صدمه بزند، به کشور صدمه خواهد زد. نمی شود همه تقصیر ها را به گردن مخالفان دولت روحانی و فشارهای وارده به او نسبت داد. روحانی و کابینه اش نیز کم تقصیرکار نیستند.
اگر مردم ولی نعمت مقاماتند، نباید کاری کرد که دیگر مردم سر صندوق های رای نیایند. نباید مردم با سیاست و انتخابات قهر کنند. نباید با عملکرد بد و زدوبند ها مردم را ناامید کرد. نباید از مردم و ظرفیت های بی بدیل آنان در صحنه سیاست غافل شد. اگر مردم در میدان باشند، با تکیه بر قدرت آنان می شود بر همه مشکلات داخلی و خارجی غلبه کرد. در این روزهای سخت که با انبوه مشکلات داخلی و فشارهای خارجی مواجه هستیم باید با وفا به وعده ها، بیش از همیشه بر قلب مردم حکومت کرد. عمق و تکیه گاه استراتژیک ایران، نظام و دولت روحانی، مردم بوده و هستند. نه موشک و نه توان هسته ای، هیچ یک قابل قیاس با این سرمایه ملی نیستند. هر بن بست و تنگنای استراتژیکی با تکیه به مردم و در سایه خرد جمعی متکی بر ظرفیت ها، قابل عبور است.
در این یادداشت نه قصد تاختن و نه قصد توجیه نارسایی های دولت روحانی را دارم. همچنان در اوج نارضایتی از عملکرد روحانی، اعتقاد دارم او در دایره بسته انتخابات ریاست جمهوری، بهترین گزینه بوده و همچنان بهترین است. اما اگر روحانی تعلل بیشتری در عزم برای تغییرات ساختاری کشور نماید، می تواند آخرین رئیس جمهورِ جمهور باشد. روحانی همه ویژگی های امنیتی، سیاسی، حقوقی، فرهنگی، را در قیاس با اسلاف خویش یک جا داشت. ما روحانی را حرفه ای ترین رئیس جمهور نامیده و دل به تفکر آزادی خواهی، توسعه گرا و نگاه مدرنیته او سپردیم. روحانی را باور کردیم و گفتیم که آمدن او، فریبی دیگر نیست.
امیدی که با وعده تدبیر روحانی جوانه زده بود، حقیقت پنداشته و با تمام وجود از او حمایت کردیم. برجام اگرچه نان برخی را آجر کرد، اما خودخواسته و ناخواسته در دولت روحانی نانی گردید که مانع از دیدن نارسایی های بزرگ و کوچک گردید. روحانی در دور اول از اقتصاد غفلت نسبی کرد و در دور دوم نیز ظاهرا اسیر کابینه ائتلافی گردیده است که در دو سوی نگاه متفاوت به اقتصاد قرار دارند. امروز اقتصاد نابسامان، همان پاشنه آشیلی شده است که می رود نه تنها دولت روحانی را از حیز انتفاع خارج نماید، بلکه فرا تر از دولت او، به نظام و ایران صدمه ای جبران ناپذیر وارد نماید.
با این وجود کماکان اعتقاد دارم که روحانی آخرین شانس برای اصلاح وضعیت نابسامان کشور است. اگر روحانی نتواند گام های اساسی را با اقناع افکار عمومی بردارد، امید به تدبیر او می تواند نه تنها به بی امیدی، بلکه به نهاده شدن یاس و قهر ملی انجامیده و در این روزهای سخت، فاجعه ملی را رقم بزند. ایران و ایرانیان امروز بیش از همه زمان ها به رئیس جهمور کارآمد، شجاع، آزاده و همدل با مردم نیاز دارند.
هنوز فرصت است اما نه آنچنان که پس از خواب غیلوله، بشود تصمیم گرفت. سخنان زیبا، عمل زیباتر می خواهد. ما به اندازه کافی واعظ و خطیب داریم، آنچه کم داریم دولتمداران شجاع و کارآمد است. نمی شود رو به آسمان کرده و در انتظار و دلخوش تحولی خارج از اراده و تصمیم سازی ماند.
وضعیت داخلی و خارجی ما به گونه ای است که به همراه روحانی، باید همگی درک کرده و بدانیم که دیگر وقت اضافه و دقیقه نودی در کار نخواهد بود. روحانی خود حاصل محاسبات دقیقه نود است، لذا در شرایط پیچیده و حساس که ترامپ آرامش جامعه ایرانی را به گروگان گرفته است، باید سریع و صحیح تصمیم گرفت.
روحانی بداند مردمی که به او رای دادند بیش از رای فیزیکی، امید و قلب خود را به او سپردند تا او رئیس جمهور مردم باشد. اگر یاس و ناامیدی بر مردم مُستولی گردد، شاید بار دیگر چون زمانی که محمود افغان به دروازه های اصفهان نزدیک می گردید، مردم در خانه ها بمانند.
نکته اینکه در جلسه ای که با شام کاری همراه بود رئیس دولت اصلاحات از عکس نگرفتن دسته جمعی و عدم مواجه شدن با کلینتون در سازمان ملل با تفصیل و افتخار سخن می راند. از این سخن او در ملاقات های خارجی به عنوان عزت نفس ایرانیان و... یاد کردم اما همان هنگام مخالف رفتار او بوده و آن را به صلاح ایران نمی دانستم. فرصت سوزی آن دوره، به فاجعه احمدی نژاد انجامید. با برجام فرصتی دیگر فراهم شد، اما در کنار بدعهدی های امریکا، ما نیز خوب عمل نکردیم. باید بدانیم که درک موقعیت خود، بخشی از موفقیت است. ما به عنوان ایران نباید به جام زهر و نرمش قهرمانانه (برجام) دیگری تن دهیم. باید راهی را برگزید که به هیچ یک از این دو، ختم نگردد. می دانیم که مردم ایران چندان تغییر نکرده اند اما جنس بسیاری که بر آن ها حکم می رانند، از جنس سال های جنگ نیست. تصحیح عملکرد ها و گام برداشتن در جهت منافع واقعی و قابل تحقق مردم، می تواند آن ها را به تکیه گاه نظام تبدیل کرده و در سایه انسجام ملی، ایران را از این گذر تاریخی به سلامت عبور داده و روحانی آخرین رییس جمهور انتخابات پرشور و مردمی نگردد.