«توافق مکمل» تازه ترین تلاش اروپایی ها برای حفظ برجام

دیپلماسی ایرانی: هم پیمانان و دشمنان ایالات متحده همگی از توافق هسته ای حمایت کرده اند، مساله ای که سبب شده امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه قوت قلب بیشتری برای دیدار با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده داشته باشد و به او بگوید که «هیچ طرح جایگزینی» برای مهار توان هسته ای ایران نیست. این در حالی است که چین و روسیه نسبت به هر گونه ایجاد بن بست از سوی ایالات متحده برای توافق هشدار داده اند.

ماکرون تلاش مضاعفی را برای حفظ برجام آغاز کرده است در حالی که ترامپ وعده داده در صورتی که خواسته هایش در برجام تا نیمه های ماه مه اعمال نشود از برجام خارج خواهد شد.

رئیس جمهوری فرانسه امیدوار است که بتواند «توافق هسته ای را با یافتن راه حلی برای قضیه موشک های بالستیک ایران و کار روی ایجاد سدی برای نفوذ ایران در منطقه حفظ کند.» از همین رو وی نسبت به نفوذ ایران در سوریه با حمایتش از بشار اسد و گروه های شبه نظامی وابسته به خود ابراز نگرانی کرده است.

از سوی دیگر کنفرانس منع گسترش سلاح های هسته ای در جلسه روز دوشنبه خود شاهد دعوت مکرر همه طرف های توافق برای حفظ برجام بود.

ایزومی ناکامیتسو، نماینده سازمان ملل در امور خلع سلاح گفت که «طرح کار مشترک فراگیر بهترین راه برای تضمین ماهیت مسالمت آمیز برنامه هسته ای ایران و تحقق ملموس منافع اقتصادی آن است که تعهد داده شده مردم ایران از آن بهره مند شوند.»

این در حالی است که کریستوفر فورد، نماینده امریکا در امور منع سلاح های کشتار جمعی ادعا کرد که «ایران تهدیدی حقیقی در طولانی مدت برای منع گسترش توانایی هسته ای است.»

وی بدون ارائه هر گونه سندی ادعا کرد که «ایران برای سال ها تلاش کرد که سلاح های هسته ای خود را به شکل غیرقانونی و سری گسترش دهد، و زمانی پذیرفت دست از این فعالیت هایش بردارد که با بدترین تحریم ها مواجه شد.»

وی در ادامه ادعاهای خود افزود: «تهران برای سال ها به تلاش های خود برای غنی سازی اورانیوم ادامه داد و مطالبات قانونی شورای امنیت سازمان ملل برای پایبندی به تعهداتش را نادیده گرفت. ایران همچنان توانایی خود را برای رسیدن به امکان ساخت سلاح های هسته ای در نزدیک ترین زمان ممکن طی سال های آینده حفظ کرده است.»

یاتسیک بیلیتسا، نماینده اتحادیه اروپا در امور خلع سلاح اما نظری خلاف نظر نماینده امریکا داشت، وی تاکید کرد، «توافق هسته ای با ایران نظام بین المللی منع گسترش توانایی هسته ای را تقویت کرد و در امنیت منطقه ای و بین المللی سهیم شد و ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران را تضمین کرد.»

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز در جریان سفرش به پکن و در جریان دیدارش با همتای چینی اش، وانگ یی، بر مقابله با تلاش های امریکا برای ناکام گذاشتن توافق تاکید کرد.

لاوروف بعد از گفت وگو با وانگ یی گفت: «با هر گونه تجدید نظری در این توافق مخالفیم و آن را تلاشی برای هدر دادن سال ها کار بین المللی از طریق گفت وگو میان شش قدرت بزرگ با هدف بازگشت به نقطه صفر می دانیم و این امری واقعا سلبی است. ما جلوی هر گونه تلاشی علیه این توافق را که به تایید شورای امنیت رسیده است، می گیریم.»

ترامپ تهدید کرده است در صورتی که کشورهای اروپایی ضوابط بیشتری را بر برنامه موشکی ایران و توانایی هایش در آینده برای غنی سازی اورانیوم نیفزایند، از این توافق خارج خواهد شد. در حالی که شرکای او بر این اعتقادند که توافق باید به موجب «طرح اقدام مشترک» به طور کامل اجرا شود و این بهترین گزینه برای جلوگیری تهران از دستیابی به بمب هسته ای است.

متحدان اروپایی امریکا یعنی فرانسه، آلمان و بریتانیا می گویند که بر سر اتخاذ سیاستی که بتواند تحریم های جدیدی را علیه ایران در رابطه با موشک های بالستیکش اعمال کند، رسیده اند، در حالی که دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا می گویند که بر سر این موضوع با این سه کشور اختلاف نظر دارند. تحلیلگران می گویند نمی دانند حتی با توافقی که فرانسه و آلمان بریتانیا می گویند که بر سر تحریم ایران بر سر برنامه موشکی اش رسیده اند، رئیس جمهوری امریکا راضی به حفظ برجام خواهد شد یا خیر.

واشنگتن تمایل دارد به «توافق مکملی» میان خود با فرانسه و بریتانیا و آلمان برسد، به گونه ای که این توافق مکمل شکل اعلام سیاسی رسمی به خود بگیرد و غربی ها خودشان تعهد دهند که اجازه ندهند ایران به سلاح هسته ای حتی بعد از پایان دوره ده ساله برجام برسد.

ناظران بر این اعتقادند که اروپایی ها آماده اعتبار دادن به این «سند» به مثابه «یک توافق» هستند و این سند تا ابتدای ماه مه آینده نهایی خواهد شد، اما در صورتی حاضر به دادن این تعهد هستند که رئیس جمهوری امریکا راضی شود تضمین حقیقی برای ماندن در برجام را بدهد.

اروپایی ها می گویند که در ابتدا نسبت به هشدارهای جدی ترامپ شوکه شدند اما آنها تصمیم دارند توافق را که به سختی به دست آمده است، حفظ کنند و می گویند که آنها با ارائه راه حل های خود به مسئولیت های خود در این رابطه عمل کرده اند. منابع دیپلماتیک می گویند، گره حقیقی قضیه در این است که نمی دانند چه چیزی ترامپ را راضی می کند و باعث می شود در لحظات آخر ناگهان تصمیم دیگری نگیرد. این در حالی است که برخی از دیپلمات های غربی می گویند که «او از توافق بدش می آید.»

بعضی از مذاکره کننده اروپایی می گویند که همتای امریکایی شان، دیپلمات برایان هوک نیز اعتراف می کند که نمی داند اگر مذاکرات به نتیجه برسد واقعا در آخر برجام نجات خواهد یافت یا خیر، او گفته است که اگر با اروپایی ها به توافق برسیم، متن توافق به رئیس جمهور فرستاده خواهد شد تا «او خود تصمیم بگیرد.»

احساس ناامیدی نزد اروپایی ها زمانی افزایش یافت که دونالد ترامپ، افراد تندرویی نظیر مایک پمپئو را برای وزارت امور خارجه و جان بولتن را برای مشاور امنیت ملی انتخاب کرد.

منبع: العرب / ترجمه: علی موسوی خلخالی