ترامپ نباید توافق را پاره کند

ویلیام توبی

دیپلماسی ایرانی: توافق هسته ای ایران عمیقا ناقص است، دوره آن بسیار کوتاه است و در ملزم کردن ایران به حداقل بازرسی های موثر ناکام مانده است، بازرسی هایی که قرار بود به طور کامل و صحیح تمام فعالیت های مرتبط را شامل شود. با این وجود، لغو آن در حال حاضر توسط پرزیدنت دونالد ترامپ اشتباه است.

اول، دوره ی زمانی کوتاه توافق مساله ساز است. پرزیدنت باراک اوباما خودش هشدار داده بود: "یک هراس مرتبط این است که ایران در عرض 13، 14 سال سانترفیوژهایی تولید کرده که با سرعت اورانیوم را غنی سازی می کنند." پاره کردن توافق صرفا این مشکل را شدیدتر می کند. ترامپ می باید در جستجوی توافقی طولانی تر باشد، نه کوتاه تر.

از آن بدتر، با آزاد شدن صدها میلیارد دلار از دارایی های ایران و اجازه برای سرمایه گذاری این پول و داد و ستد های تجاری، ایران همین حالا منافع کلانی از توافق به دست آورده است، حال آنکه دیگر طرف های توافق همچین منافعی کسب نکرده اند. اگر از منظر معاملات ملک و املاک به ماجرا نگاه کنیم، رها کردن توافق مثل این است که دو ماه رهن و شش ماه اجاره از قبل داده باشیم و بعد پس از چند هفته آپارتمان اجاره شده را ترک کنیم. منافعی که ایران از توافق کسب کرده فی الفور و همیشگی بوده، حال آنکه منافع طرف های دیگر موقتی و دیربازده هستند.

دوم اگر ایالات متحده توافق را از بین ببرد، غیر ممکن است بتواند ائتلاف بین المللی لازم برای اعمال تحریم های موثر را از نو بسازد. روسیه و چین به طور قطع به قراردادهای تجاری که در حال امضای آن هستند پایبند می مانند. فقط اراده آنها برای تجارت با ایران، بدون اشاره به حق وتوی آنها در شورای امنیت سازمان ملل، برای اینکه هرگونه اقدام برای اعمال دوباره تحریم را تضعیف کند کفایت می کند. بنابراین از بین بردن توافق بهترین ها را در دنیا به ایران عرضه می کند: رها شدن از تحریم ها و غنی سازی نامحدود.

سوم اینکه بریتانیا، فرانسه و آلمان به شدت با پایان دادن به توافقی که در مذاکرات اش حضور داشتند مخالف هستند، و بنابراین انجام چنین کاری شکاف هایی که همین حالا اتحاد آتلانتیک شمالی را تهدید می کند را عمیق تر می کند. هدف گذاری استراتژیک ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، این است که ناتو تضعیف شود و از این منظر پاره کردن توافق ایران پیروزی مهمی به مسکو اعطا خواهد کرد.

دلسردی ادامه دار بر سر توافق ایران قابل فهم است. بد جور به ایران امتیاز داده شد. در حالی که اوباما گفته بود: "تمام راه ها برای تولید سلاح هسته ای مسدود شده است." می دانست که محدودیت ها بر سر توانایی غنی سازی، 8 تا 13 سال دیگر محو خواهند شد. دولت وعده بازرسی "در هر زمان و در هر مکان" داده بود اما این مطالبه برآورده نشد. توافق علی رغم مخالفت ها از طرف اکثریت هر دو حزب در خانه نمایندگان و سنا از طریق شیوه های مکارانه تصویب شد. از این گذشته ایران هر روز با آزمایش های موشکی اش، سیاست های خصمانه منطقه ای و ادامه حمایت از تروریسم، بر این زخم ها نمک می پاشد.

هرچند بهترین کار این است که دلسردی ها در خصوص توافق از طریق سه اقدام مثبت هدایت شود.

اول، توافق تاکنون سختگیرانه اجرا نشده و باید بشود.

دوم، ایالات متحده احتیاج دارد نقشه ای برای ایجاد اجماع برای انجام اقداماتی تدوین کند که برای بازداشتن ایران از انجام نقشه های خود برای بالابردن ظرفیت غنی سازی آن چنان که در زمان نهایی شدن توافق انجام می داد ضروری است. این امر نیاز به کارزار دیپلماتیک پیچیده و چند ساله دارد.

سوم، برنامه موشک های بلند برد ایران – با توجه به دقت پایین اش – تنها زمانی معنا دارد که با سلاح هسته ای همراه می شود و باید متوقف شود. این ها اهدافی است که متحدان ما می توانند بر آن صحه بگذارند و اهدافی هستند که برای دستیابی به کمک آنها نیاز داریم.

در غیاب این اقدامات، جانشین ترامپ با ایرانی روبه رو خواهد شد که تنها چند روز با سوخت لازم برای تولید یک بمب فاصله دارد، از شر تحریم های بین المللی خلاص شده و با در آمدهای نفتی تقویت شده است. پاره کردن توافق این روز خطرناک را جلو می اندازد.

منبع : فارین پالیسی / ترجمه در تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33