اتهامات به سمت ریاض کمانه خواهد کرد؟

جورجیو کافیرو - دانیل واگنر

دیپلماسی ایرانی: از زمانی که عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و بحرین با این ادعا که قطر با القاعده، داعش و شبه نظامیان مورد حمایت ایران ارتباط دارد روابط خود را با این کشور قطع کرده اند، روزنامه نگاران در رسانه های خاورمیانه دچار سردرگمی عمیقی شده اند. برخی می گویند این اقدام از مدت ها پیش قرار بود رخ دهد، برخی دیگر می گویند اتهام زنی های عربستان به مثابه "دیگ به دیگ می گوید رویت سیاه" بوده و این که ریاض، بیش از تمام پایتخت های عربی از خشونت های افراطی گرایان در کل جهان اسلام حمایت کرده است.

بر اساس نظام دیپلماتیک آمریکا و مواضع و اقدامات پنتاگون از زمان بالا گرفتن بحران قطر، به روشنی می توان گفت که واشنگتن دی سی قصد دارد به همکاری مستقیم با شورای همکاری خلیج فارس برای مبارزه با تروریسم ادامه دهد. با این حال پیام های درهمی که دولت ایالات متحده در خصوص بحران قطر فرستاده نشان از ماهیت پیچیده و چند وجهی اتهاماتی دارد که علیه این شیخ نشین نفتی مطرح می شود.

مقامات ارشد از حزب دموکرات و جمهوری خواه در واشنگتن انگشت اتهام را هم به سوی دوحه و هم به سوی ریاض نشانه رفته اند، و هر دوی آنها را بخشی از مشکلات می بینند. در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، روابط قطر با حماس و دیگر گروه های سنی اسلام گرا با محکومیت شدید نمایندگان آمریکا همراه بود، جان کری که در سال 2009 سناتور بود گفته بود: "قطر نمی تواند روزهای دوشنبه متحد آمریکا باشد و روزهای سه شنبه برای حماس پول بفرستد." ماه گذشته پرزیدنت دونالد ترامپ مقامات "ارشد" در دوحه را به حمایت از تروریسم متهم کرد. اتاق فکرهای نئوکان، نمایندگان کنگره و رابرت گیتس، وزیر دفاع سابق، اتهامات مشابهی را علیه قطر مطرح کرده اند.

اوایل این ماه، آر.سی.هاموند، مشاور ارتباطات رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه در پاسخ به مطالبات سیزده گانه عربستان و متحدان اش گفت: "ما با خیابانی دو طرفه مواجهیم" و این که "دستان هیچ کس تماما پاک نیست." 12 ژوئیه، سناتور باب کورکر، رئیس کمیته سیاست خارجی سنا تاکید کرد: "میزان حمایتی که قطر انجام می دهد در مقابل حمایت های عربستان از تروریسم چیزی نیست." سال گذشته، قانونگذاران ایالات متحده وتوی پرزیدنت اوباما را رد کردند و قانون "عدالت علیه حامیان تروریسم"(جاستا) که تاکید داشت حکومت عربستان در حملات تروریستی یازده سپتامبر نقش داشته را تصویب کردند. ترامپ زمانی که نامزد انتخابات بود از این قانون حمایت کرد، هیلاری کلینتون هم حمایت کرد، هرچند آینده جاستا نامعلوم است.

متعاقب رفت و آمدهای تیلرسون در شورای همکاری خلیج فارس، که در آن گفت پاسخ دوحه به مطالبات چهار کشور عربی "بسیار منطقی" بوده، روشن است که نظام دیپلماتیک واشنگتن همچنان به قطر به عنوان متحد نزدیک آمریکا نگاه می کند. علاوه بر این ها، ایالات متحده و قطر، 11 جولای، زمانی که تیلرسون در دوحه بود، توافق مقابله با تروریسم امضا کردند که مکمل قرارداد 12 میلیارد دلاری فروش جنگنده در ماه ژوئن بود. از قرار معلوم، علی رغم توئیت های ماه گذشته رئیس جهور آمریکا، واشنگتن و دوحه قصد دارند تا روابط نزدیک خود را حفظ کنند و آمریکا برنامه چهارکشور عربی برای تحریم قطر را مردود می شمارد.

آیا توافق با قطر، حواس ها را به سمت ریاض و دیگر پایتخت های خلیج فارس که قطر را متهم به حمایت از تروریسم کرده اند، جلب می کند؟ به نظر این طور است. اینک قطری ها می توانند ادعا کنند که با استاندارهای واشنگتن برای مقابله با تروریسم سازگاری دارند.

حالا یا بلوکی که توسط سعودی - امارات رهبری می شود می بایست تحت فشار توافق های مشابهی را با آمریکا امضا کنند یا باید توضیح دهند دلایل خودداری شان چیست. به هر ترتیب، امضای توافق مبارزه با تروریسم میان دوحه و واشنگتن تلاش های چهار کشور عربی برای مجاب کردن ایالات متحده به اینکه قطر را از لنز آنها ببیند بی ثمر کرده است.

با وجود تمام چالش های ارتباطی کاخ سفید، دولت ایالات متحده متعهد به تقویت همکاری های ضد تروریستی خود با عربستان و قطر است و قصد دارد میان ریاض و دوحه آشتی برقرار کند.

هدف تیلرسون این است که موقعیت ایالات متحده و متحدان عربی اش را در مقابل داعش و دیگر گروه های جهادی و شبه نظامی سلفی، و همچنین مقابل افزایش نفوذ ایران، تقویت کند. اگر تلاش های دیپلماتیک برای میانجی گری برای یافتن راه حلی که آبرو و امنیت هر دو طرف مناقشه را تامین می کند، به نتیجه ای نرسد، دولت ترامپ به فضای چالش برانگیزتری در خاورمیانه مواجه خواهد شد که باعث خواهد شد کاخ سفید در دستیابی به اهداف تعیین شده خود در منطقه با محدودیت روبه رو شود.

منبع : نشنال اینترست/ ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33