جنگ تاج و تخت در دریای چین جنوبی

نویسنده: رالف جنینگز

دیپلماسی ایرانی: چین ادعا کرده که تنها پادشاه آب های گسترده در ساحل جنوبی اش است. درحالی که دادگاه داوری جهانی یک سال پیش تصریح کرد که دلیلی قانونی برای این ادعای گزاف وجود ندارد. یک سال پس از حکم دادگاه لاهه، ادعای چین در این دریا تبدیل به رقابتی تجاری با برونئی، مالزی، تایوان، فیلیپین و ویتنام شده است. چین این حکم را رد کرده و برای اینکه مطمئن شود کشورهای همسایه قصد به چالش کشیدن قدرت او را ندارند، همکاری اقتصادی اش با برخی از کشورهای دیگر را تقویت کرده است.

چین سومین ارتش بزرگ جهان و رتبه دوم تولید ناخالص ملی را داراست. همین مساله باعث می شود که به چالش کشیدن کنترل آنها بر دریاها برای کشورهای کوچک آسیای جنوب شرقی سخت تر باشد. اما چهار کشور هستند که این توانایی را دارند و احتمال دارد که بخواهند مانعی بر سر راه چین در 3,5میلیون کیلومتر مربع آب های غنی برای ماهیگری، ذخایر سوخت و خطوط حمل و نقل، ایجاد کنند:

1- هند

هند هیچ ادعایی در دریای چین جنوبی ندارد اما امیدوار است که با متوقف کردن چین بتواند موقعیت خود را مستحکم تر کند. هند متحد غربی های مخالف چین است و آنها سیاست «عمل در شرق» را در سال 2014 برای بهبود روابط با کشورهای جنوب شرق آسیا کلید زدند. ظاهرا این سیاست بیشتر اقتصادی است اما می تواند جنبه های بیشتری داشته باشد.

قراردادهای تجاری هند با ویتنام، ایجاد چالشی در برابر قدرت چین در دریای چین جنوبی است. چین تاکنون واکنشی در برابر ماجراجویی هند در منطقه نداشته اما بحران می تواند جدی تر شود وقتی که پای قراردادهای نفتی به میان بیاید.

2- ژاپن

برای ایجاد موازنه در قدرت چین در جنوب شرق آسیا، ژاپن شش کشتی در سال 2014 به ویتنام داد و سال گذشته نیز موافقت کرد که 5 هواپیمای نظامی به فیلیپین اجاره دهد. اینها تنها دو نمونه از چگونگی رفتار ژاپن در منطقه است که با ادعای چین مبنی بر پادشاهی در دریا منافات دارد. برخی ژاپن را نیروی اصلی نیابتی غرب در مواجه با چین می دانند.

چین و ژاپن در زمینه نیروی دریایی رقابتی تنگاتنگ دارند و کنترل برخی از جزایر از قدیم محل مناقشه دو کشور بوده است. نیروی دریایی ژاپن آینده بسیار روشنی دارد و تعجبی ندارد که وزیر امور خارجه چین، به ژاپنی ها از طریق خبرگزاری رسمی شینهوا هشدار داده باشد که به دنبال ایجاد مشکل در منطقه نباشد.

3- ایالات متحده آمریکا

دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، در ماه آوریل امیدوار بود که با گسترش همکاری در دریای چین جنوبی بتواند با همتای چینی اش در جلوگیری از توسعه موشک های بالستیک کره شمالی، همکاری کند. اما این همکاری شکل نگرفت تا در اواخر ماه می نیروی دریایی ایالات متحده دو کشتی نظامی را در دریای چین جنوبی مستقر کنند.

ایالات متحده ادعایی در دریای چین جنوبی مطرح نمی کند اما نیروی دریایی قدرتمند این کشور می تواند از طریق ایجاد اتحادها و پیوندهایی با کشورهای جنوب شرق آسیا دردسرهایی برای چین ایجاد کند. یک نمونه از این اتحادها با فیلیپین در سال 2014 ایجاد شد.

4- ویتنام

ویتنام تنها کشوری است که ادعا دارد با چین در دریای چین جنوبی در حال رقابت است. آنها قصد دارند با احیای زیرساخت های دریایی خود و مهیا کردن این زیرساخت های برای استفاده نظامی به ویژگی های لازم برای این رقابت برسند. هرچند ویتنام مانند دیگر کشورهای جنوب شرق آسیا روابط تجاری گسترده ای با چین دارد و ارزش تجارت آنها با چین در سال 2015 به 95,8میلیارد دلار رسید. آنها اساسا رفتار چین را نمی پسندند هرچند با توجه به ارتش کوچک خود هراس دارند تا خطری را بپذیرند. آنها سابقه ای از جنگی مرگبار با چین در سال 1974 در جزایر پاراسل را در تاریخ خود دارند. هرچند ویتنام در موقع نیاز به حمایت هند و ژاپن جشم دارد.

منبع: دیلی سیگنال/ مترجم: روزبه آرش