روابط آنکارا با جامعه جهانی تیره است

دیپلماسی ایرانی: بعد از کودتای ناکام سال گذشته، ترکیه انتظار داشت که حمایت ثابت و مقتدرانه ای را از طرف غربی ها دریافت کند در حالی که آن چه اکنون شاهد است عکس انتظاراتش است، حملاتی که کشورهای غربی علیه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه اعمال می کنند روابط دو طرف را بیش از پیش خراب کرده و هر روز هم بدتر می شود.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، آن چه باعث پیچیدگی اوضاع شده تلاش اردوغان برای تقویت قدرتش از طریق رفراندومی است که آوریل گذشته برگزار کرد. در طول دوران تبلیغات برای کسب رای آری برای رفراندوم، وی شاهد حملات شدیدالحن کشورهای اروپایی بود که تلاش او را برای موفقیت رفراندوم به چالش می کشیدند، تا آن جا که پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا را به وضعیت تعلیق در آوردند.

در سایه روابط تردیدآمیز دولت سابق امریکا به رهبری باراک اوباما با ترکیه، برخی رسانه های ترکیه ای طرفدار دولت می گفتند که ایالات متحده در کودتای سال گذشته ترکیه دست داشته است. اما با انتخاب دونالد ترامپ به سرعت شادی خود را بروز دادند چرا که گمان می کردند رئیس جمهوری جدید قرار است سیاستی متفاوت از رئیس جمهوری سابق امریکا در برابر سوریه اتخاذ کند.

تقاضای آنکارا از واشنگتن برای تسلیم فتح الله گولن، مبلغ دینی خودخواسته در تبعید، به اتهام رهبری کودتا علیه اردوغان تا کنون با موافقت دولت امریکا مواجه نشده است، چنان که پیش از این نیز دولت اوباما با تحویل او موافقت نکرده بود.

مارک بیارینی، عضو اندیشکده "کارنگی اروپا" در این باره می گوید: «ترکیه بعد از کودتای ژوئن 2016 در نوعی انزوا به سر می برد برای این که شرکایش در پیمان ناتو از اتفاقاتی که افتاده است شوکه شده اند، پاکسازی گسترده ای که دولت ترکیه بعد از کودتا انجام داد آنها را شوکه کرده است.»  

از سوی دیگر، بحران اخیری که میان قطر، متحد نزدیک ترکیه با کشورهای همسایه اش به رهبری عربستان سعودی به وجود آمده، سبب شده است تا جایگاه دیپلماتیک ترکیه بیش از پیش تضعیف شود.

در سطح منطقه ای سقوط دولت محمد مرسی، رئیس جمهوری سابق اخوانی مصر که حمایت آنکارا را پشت سر خود داشت و همچنین ابقای بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در راس قدرت، راه استراتژیک ترکیه که می خواست از طریق این دو کشور نفوذ خود را برای کشورهای عربی و منطقه ای گسترش دهد را بست.

کمال قریشی از مرکز برویکنگز در این باره می گوید: «امروز وضعیت کاملا تغییر کرده است و به سمتی می رود تا اختلافات ترکیه با همسایگانش بیش از پیش افزایش یابد، در حالی که مشکلات موجود بسیار بزرگ تر از آن چیزی است که آنکارا انتظارش را دارد.»

اما شکست بزرگ دیپلماتیک در روابط ترکیه با اتحادیه اروپا در ماه های اخیر به وجود آمده که سبب شده روابط دو طرف به طور بی سابقه ای تیره شود تا آن جا که مذاکرات برای پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا که از سال 2005 آغاز شده، به حالت تعلیق در آمده است.

بعد از انتقادات تندی که رهبران اروپایی از رفراندومی که در ماه آوریل در ترکیه برگزار شد و اختیارات رئیس جمهور را به شدت افزایش می داد، اردوغان پاسخ انتقادهای اروپایی ها را به تندی داد و آنها را متهم کرد که «دنباله روی راه نازیسم» هستند. در اوج بحران عده ای از اروپایی ها می پرسیدند چرا باید پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا در دستور کار باشد.

بیارینی در این باره می گوید: «ایجاد پیمان سیاسیِ عمیق تر از طریق پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا تغییر نخواهد کرد اما این که چقدر این مساله می تواند تحقق یابد و آیا در آینده امیدی به تحقق آن هست به مسئولان ترکیه ای باز می گردد.»

درباره روابط امریکا و ترکیه در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، اوزگور اولهیساریکلی، مدیر مرکز "جرمن مارشال فوند" در ترکیه که مقر آن در واشنگتن است، می گوید: «آنکارا نسبت به ریاست جمهوری ترامپ بسیار خوشبین است اما هیچ کدام از آرزوهایش، ولو جزئی محقق نشده است.»

این در حالی است که ترکیه تلاش کرده است با نزدیک شدن به روسیه دور شدن خود از غرب و امریکا را جبران کند.

یک منبع سیاسی اروپایی که روزنامه العرب نامی از او به میان نیاورده است در این باره می گوید: «سیاست خارجی ترکیه در آزمون سختی به سر می برد. روابط ترکیه با روسیه در وضعیت بهتری به سر می برد اما این روابط بر اساس اعتماد نیست.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11