تملق، فانتزی و تحریک ضد فلسطینی

نویسنده: جیمز زگبی

دیپلماسی ایرانی: ملاقات بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا تحت الشعاع رویدادهای دراماتیک و نگران کننده قبل و بعد از کنفرانس مطبوعاتی کاملا عجیب و غریب آنها قرار گرفت.

هفته با استعفای اجباری مشاور امنیت ملی، مایکل فلین و آشکار شدن ارتباط گسترده اعضای کمپین ترامپ با اطلاعات روسیه آغاز شد که ابر تاریکی از سوءظن را در اطراف کاخ سفید ایجاد کرد. روز بعد از کنفرانس مطبوعاتی مشترک، به واکنش های ترامپ در این کنفرانس اختصاص یافت. نمایش نامنسجم و بی سابقه و در زمان هایی سرشار از پارانوئید ترامپ، بسیاری از مفسران را درباره ثبات رئیس جمهور به شک و شبهه انداخت.

در نتیجه رشد نگرانی ها درباره ارتباط ترامپ با روسیه، رفتار خارج از کنترل او در زمان هایی که توسط خبرنگاران یا دیگر نهادهای آمریکایی (سرویس های اطلاعاتی، قضایی یا مخالفان سیاسی) به چالش کشیده می شود، سفر نتانیاهو به خبری یک روزه تبدیل و محتوای کنفرانس مطبوعاتی مشترک این دو به سوژه اصلی تبدیل شد.

کنفرانس مطبوعاتی این دو همان طور که انتظار می رفت جشنواره ای از ابراز علاقه بود. در طی این مدت نتانیاهو به عنوان نخست وزیر با رئیس جمهورهای دموکراتی مانند کلینتون و اوباما مقابله کرده که تمایل داشتند او را هرچند به آرامی به سمت سازش با فلسطینی ها هدایت کنند. در حال حاضر او با رئیس جمهوری جمهوریخواه مواجه است که به هر دلیلی باور دارد در بیشتر مسائل دست در دست او دارد. ترامپ به نوبه خود، مخالف سیاست های اوباما در قبال اسرائیل، ایران و به شکل عمده جهان اسلام است و آنها را ضعیف می خواند. ترامپ در بخش سیاست خارجی مبارزات انتخاباتی خود، نتانیاهو را «یار صمیمی» خود خواند.

رهبران ایالات متحده اغلب به ستایش از اسرائیل روی می آورند و این رابطه را «پیوند ناگسستنی» می نامند. ترامپ اما در تحسین از اسرائیل زیاده روی فراوانی کرد: «متحدی گرامی»، یک «دموکراسی باز» که «آزادی انسان، صلح و شرافت» را پیشرفت داده است. ترامپ ادعا کرد که آمریکا و اسرائیل «دو کشوری هستند که ارزش های زندگی بشری را گرامی می دارند.»

نتانیاهو به این تعارفات بیجا با ادای احترام پاسخ داد. او برخورد ترامپ با «افراط گرایی اسلامی» را ستود و گفت: «شما به وضوح شجاعتی عالی در مقابله با چالش های پیش رو نشان داده اید» و در پاسخ به سوالی در مورد مبارزات انتخاباتی رئیس جمهور و حمایت از اسرائیل گفت: «حمایتی بزرگتر از دونالد ترامپ برای مردم یهود و دولت یهودی وجود ندارد.»

پس از این تعارفات بی شرمانه دو طرف به ارائه دیدگاه های خود درباره آینده صلح در منطقه پرداختند. بحث هایی سرشار از توهم، فانتزی و تحریک ضد فلسطینی. ترامپ اصرار داشت که می خواهد «معامله ای بزرگ» بسازد که صلح را برای منطقه به ارمغان می آورد. در ابتدا منظور ترامپ مشخص نبود اما با ادامه صحبت های نتانیاهو، مشخص شد که دو رهبر معتقدند می توانند نگرانی های کشورهای عربی درباره ایران و داعش را به همکاری برای ایجاد صلح منطقه ای تبدیل کنند. هر دو رهبر نشان دادند که کشورهای عربی در حال حاضر به طور مخفیانه با اسرائیل برای مقابله با تهدیدات همکاری می کنند. آنها معتقدند که به این صورت و بر اساس منافع مشترک می توانند این کشورها را به سمت همکاری آشکار برای ایجاد صلح با اسرائیل و مطابق با شرایط اسرائیل، هدایت کنند.

این فانتزی محض است. درست است که اعراب در مورد ایران و داعش، نفرت و ترسی هم زمان دارند اما این مساله باعث نمی شود که به اتحادی آشکار با اسرائیل و پشت کردن به مردم فلسطین تن دهند. چنین آرایشی مدتی طولانی است که رویای اسرائیل را ساخته است اما آنها درک جان کری، وزیر امور خارجه سابق آمریکا را نادیده گرفته اند که اشاره کرده بود دلبستگی عرب ها و احساس آنها به حقوق مشروع مردم فلسطین بسیار عمیق است.

رفتار اسرائیل با فلسطینیان نه تنها به افزایش نفرت و بیزاری اعراب نسبت به اسرائیل منجر شده بلکه به طور قابل توجهی حمایت مردم عرب را از طرح صلح عربی از بین برده است. با توجه به این مساله احتمال دارد که همکاری کشورهای عربی با اسرائیل و تضعیف حقوق فلسطینی ها، تنها خوراک لازم را برای جنبش های افراطی در جهت شعله ور کردن احساسات مردم در برابر چنین آرایشی فراهم کند.

بسیاری از سخنان ترامپ نشان می داد که برای او مهم نیست که صلحی که از آن حرف می زند با دو دولت یا یک دولت ایجاد شود. این مساله مشخص می کند که او توجه کافی به آن چه می گوید و چیزی که در نهایت قرار است ایجاد شود، ندارد. نتانیاهو نیز هیچ علاقه ای به ایجاد دولت مستقل فلسطینی ندارد و جاه طلبی بزرگ او ساخت اسرائیل بزرگ است. نتانیاهو گمان دارد می تواند به تدریج با در اختیار گرفتن زمین های بیشتر و ادامه شهرک سازی ها ضمن تضعیف رهبری فلسطینی ها به آرزوهایش برسد. اما آرمان مردم فلسطین برای عدالت، آزادی و حق تعیین سرنوشت خاموش نشده و حمایت اعراب از فلسطینی ها نیز کاهش نیافته است.

نتانیاهو این داستان را بیان می کند که با دو شرط، مساله دو دولت را قبول می کند: فلسطینی ها عنوان «دولت یهود» را بپذیرند و اسرائیل کنترل امنیتی دایم زمین های بخش غربی رود اردن را در دست داشته باشند. مورد اول به طور دائم حق رای را از فلسطینی های داخل اسرائیل می گیرد و مورد دوم خواستار این است که فلسطین کرانه های غربی، غزه و شرق بیت المقدس را تحت حکومت نظامی اسرائیل رها کند بدون این که دسترسی آزاد و حق خروج به جهان بیرون را داشته باشد. این شرط ها به وضوح برای شروع مذاکرات مناسب نیستند. شرایط نتانیاهو یک راه حل دو کشوری نیست بلکه صرفا رسمی کردن سیستم آپارتاید است که در حال حاضر وجود دارد.

در هر صورت نتانیاهو در پایان سفرش به خانه بازگشت تا در آن جا با افشاگری های جدید از اتهام فسادش و چالش های جدید دست راست افراطی مواجه شود درحالی که پیغام همکاری ترامپ را در جیب داشت. در واشنگتن نیز، ترامپ نیز با بی نظمی و زخم های بیشتری که در کنترل او نیست مواجه است. در نتیجه انتظاراتی که برای دو طرف از این سفر ایجاد شد، ممکن است برآورده نشده باقی بماند. این سفر تمرینی برای فانتزی و تحریکی برای هیچ بود. صلح پیشرفتی نکرد و درک درستی از صلح واقعی و نیازهای آن و این که ترامپ چطور می تواند کمکی در رسیدن به این هدف باشد، به وجود نیامد.

منبع: لوب لاگ/ مترجم: روزبه آرش