دودلی اروپا بین آمریکا و چین

دیپلماسی ایرانی: این جایی است که اتحادیه اروپا در آغاز سال 2017 ایستاده است. در غرب این روزها، دونالد ترامپ در توییتر حکمرانی می کند، ناتو به عنوان گروهی منسوخ شده سرزنش شده و خروج هایی مانند برگزیت در اتحادیه اروپا پیش بینی می شود. در شرق این روزها، شی جین پینگ در داووس با پوشیدن ردای تشویق برای جهانی شدن، نهادهای چند جانبه، حاکمیت قانون و خلع سلاح هسته ای جهانی، فرمانروایی می کند.

روسای جمهور آمریکا همواره در جهت منافع آمریکا عمل کرده اند اما اصرار دونالد ترامپ برای «اول بودن آمریکا» و توجه کم او به اروپا، باعث ناراحتی متحدان اروپایی شده است. ترامپ اندرز بیسمارک را فراموش کرده است: «همیشه سعی کن در گروهی سه تایی باشی وقتی که در جهان پنج قدرت حکومت می کنند.» او از مواضع به اصطلاح لیبرال ها، که در واقع حامیان جریان اصلی سیاسی پس از جنگ جهانی دوم بوده اند، متنفر است.

شی جین پینگ به عنوان محرک جهانی شدن و چندجانبه گری باید کاری فراتر از ابرو تکان دادن انجام دهد. این همان چینی است که تعرفه هایی بالا بر شرکای غربی اصلی خود اعمال می کند و با محدود کردن فرصت برای دیگران به فعال کردن شرکت های بومی می پردازد. این همان چینی است که با تمسخر تعهدات آب وهوایی آنها را غیرالزام آور می داند، مصرف زغال سنگ و صادرات نیروگاه های حرارتی با سوخت زغال سنگ را افزایش داده و آشکارا قوانین بین المللی دریایی را در آسیا نادیده گرفته است. این همان چینی است که هر گونه انتقاد از مائو را مجازات می کند و در حال حاضر ارائه دهندگان شبکه های خصوصی مجازی را سرکوب می کند. آقای شی از سیستمی بین المللی دفاع می کند که اصرار دارد شهروندانش از آن دور باشند.

در نگاه اول، انتخاب منطقی و عاقلانه بین چین و آمریکا انتخاب هیچ کدام است اما عقل و منطق تنها در قلمرو فکری به این گزینه می رسد. در واقعیت باید تن به انتخابی سخت داد. لیبرال های اروپایی با وجود این که هضم این مساله برایشان دشوار است اما احتمالا جانب ترامپ را می گیرند. ما ترامپ را انتخاب نکرده ایم اما به آمریکا به عنوان شریک و متحد نیاز داریم. اتحادیه اروپا در حال حاضر باید قادر باشد تا در برابر هر دشمنی نیرو و قدرتی سخت، گردآوری کند. این مساله به ویژه در این مقطع حساس که دوران اتوپیای پس از سال 1989 (دوران ارزش ها و منافع مشترک) را پشت سر گذاشته ایم بسیار مهم است. حالا به نظر در میان پرده ای تاریخی به سر می بریم که با ظهور مجدد سیاست واقع گرایانه، ویژگی ها و ارزش های قدرت سخت افزایش پیدا خواهد کرد.

خطرناک ترین دشمن در این زمینه ـ برای اروپا و نظم لیبرال ـ اتحاد چین و روسیه خواهد بود. این بیم وجود دارد که مقابله ترامپ با چین به تقویت روسیه منجر شود. اروپا در این میان می تواند از اهرم حمایتش از کشور قدرتمند آسیا یعنی چین، استفاده کند. در ازای این حمایت، اروپا می تواند احترام آمریکا را برای منافع اروپا در رابطه با روسیه، به دست آورد. درحالی که شایان ذکر است، نه روسیه و نه آمریکا تا زمانی که اروپا نشانه های روشنی از بهبود ظرفیت مستقل دفاعی اش نشان ندهد، برای این منافع احترامی قائل نخواهند بود.

اروپایی ها تمایلی به غوطه ور شدن در گرایش های ضد لیبرال غم انگیز ترامپ ندارند. اما بخش بزرگی از رای دهندگان اروپایی خواستار سیاست های واقع گرانه و منفعت طلبانه هستند. اگر به این مسائل رسیدگی نشود، انتقال به ناسیانولیسم و سیاست های پوپولیستی فعلی ادامه خواهد یافت. ایستادن روی اصول خوب است اما جداکردن راه با ایالات متحده از طریق استراتژیک در صورتی که به منافع اروپا صدمه وارد کند در فضای سیاسی فعلی مورد قبول رای دهندگان اروپایی نیست.

در حوزه تجارت، پیمان مشارکت ترانس پاسیفیک توسط ترامپ لغو شد. کارشناسان حق دارند که می گویند این مساله هم به آمریکا و هم به آسیا لطمه وارد می کند. اما این پیمان شامل اروپا نمی شد بلکه درباره رقابت برسر اروپا بود. به این ترتیب واکنش درست اروپا نباید محکوم کردن تصمیم ترامپ باشد بلکه اروپا باید به تخفیف مجازات تجارت آزاد این اتحادیه با آسیا، سرعت ببخشد.

وقتی که نوبت به دست اندازی چین در شرق و جنوب دریای چین می رسد، بسیاری در اروپا نگران واکنش های تحریک آمیز ترامپ هستند. اگر ترامپ بخواهد به چین هشدار دهد که آمریکا قوانین بین المللی در این زمینه را اجرا خواهد کرد، آیا ما باید دست ترامپ را تضعیف کنیم؟ بیشتر آسیایی ها منتظر پاسخی سخت تر درباره تحرکات چین هستند. برخی پیشنهاد می دهند که اروپا باید تحریم تسلیحاتی علیه چین را بردارد تا اهرم فشاری در برابر ترامپ در دست داشته باشد. اما این پیشنهاد تنها روابط اروپا با آمریکا را به خطر نمی اندازد بلکه بدترین علامت ممکن را برای همسایگان فراوان چین ارسال می کند.

هیچ اطمینانی در مورد عملکرد دولت جدید در واشنگتن وجود ندارد و حتی پایان این دولت می تواند با شکستی بزرگ مواجه شود. اما شرط بندی روی شکست دولت آمریکا مستلزم خطرهایی برای اروپاست، چرا که اروپا به ایالات متحده وابسته بوده و نهاد تماما یکپارچه نشده اروپا، در قمارهای ژئوپلیتیک بسیار ضعیف است. اروپا در حال حاضر توان استفاده از راه های گوناگون برای مقابله موثر با ترامپ، در جهت کاهش خسارات و بهبود ارزش ها و اهداف بین المللی را ندارد.

تا زمانی که تجدیدنظر اساسی در سیاست های چین اتفاق نیفتد، تصور نظمی چندجانبه با حضور چین و بدون آمریکا به سادگی امکان پذیر نیست. سخنان شی جین پینگ به تنهایی برای نشان دادن چین به عنوان حامی واقعی نظم جهان لیبرال کافی نیست. اتکای طولانی مدت اروپا به ایالات متحده، هیچ جایگزینی برای اروپا باقی نگذاشته است. باقی چیزها تنها حرف هایی است که حرف می آورند.

منبع: ورد افیرز/ مترجم: روزبه آرش