طوفان ترور سفیر روسیه در ترکیه

دیپلماسی ایرانی: ترور سفیر روسیه در آنکارا به دست یک جوان 22 ساله عضو پلیس این کشور تیری جانکاه به روابط تازه ترمیم شده روسیه و ترکیه است. آن هم در فضایی که ترکیه در حال دور شدن از امریکا است و به رابطه با روسیه حتی اگر در اولویت محاسبات مسکو نباشد، نیاز دارد. اما فارغ از این که این ترور تا چه اندازه می تواند بر روابط روسیه – ترکیه تاثیر بگذارد، که قطعا می تواند تاثیرگذار باشد حتی اگر روسیه دولت ترکیه را مقصر این حادثه نداند، انگشت اتهام ها به سوی شخص اردوغان نشانه رفته و بسیاری او را متهم می کنند که دخالت بیش از اندازه او در سوریه و تهییج افکار عمومی به سود دخالت خود در این کشور، مسبب این اتفاق بوده است.

اردوغان که تا همین چندی پیش علیه بشار اسد سخنرانی ها می کرد و بر لزوم سقوط حکومت او تاکید داشت و حتی دو هفته پیش در توجیه ورود نیروهایش به شمال سوریه گفته بود هدف از این کار سرنگونی بشار اسد است، اکنون خود را در مخمصه ای می بیند که توضیح آن چیزی جز شکست سیاست های ترکیه نیست.

شکی نیست آزادسازی حلب توسط ارتش سوریه و متحدان ایرانی و روسی اسد بیش از همه به ضرر اردوغان تمام شده که صحبت از حوزه نفوذی خود در آن جا می زد و آن را جزء خاک ترکیه می دانست و افکار عمومی را برای این که بپذیرند حلب و شمال سوریه تحت کنترل و نفوذ ترکیه باشد، تهییج می کرد. مطبوعات ترکیه، به ویژه مطبوعات نزدیک به دولت اردوغان، پر شده بود از مقالاتی در رد توافق لوزان که در سال 1923 امضا شده بود و از جمله مفاد آن مرزهای سوریه با ترکیه و سوری دانستن حلب است. حالا که حلب از کنترل مخالفان مورد حمایت ترکیه خارج شده است، و در حالی که به گواه مخالفان سوری حمایت ترکیه از آنها قطع یا به حداقل رسیده است، همچنین در حالی که ترکیه با وجود عدم تمایل باطنی مجبور به همکاری با روسیه و ایران در مورد سوریه، به ویژه حلب، شده است تا حداقل سهمی از سوریه نصیب آن شود، طوفانی از هیجان افکار عمومی را پیش روی خود می بیند که ترور سفیر روسیه در ترکیه یکی از آنها است.

اردوغان باید بپذیرد که این نتیجه سیاست های اشتباه اوست و از حالا به بعد ناگزیر باید منتظر حوادث تلخ تر و سخت تری باشد، حوادثی که می تواند تبعات سنگینی را برای ترکیه به دنبال داشته باشد. وضعیت ترکیه زمانی بغرنج تر می شود که می بینیم در جنوب با کردها جنگی تمام عیار به راه انداخته است و آنها از هر فرصتی برای ضربه زدن به او استفاده می کنند، از بمب گذاری در شهرهای مختلف ترکیه از جمله استانبول که هفته پیش روی داد، گرفته تا تحریک مردم علیه حکومت مرکزی. در این صورت چه بسا اردوغان مجبور شود سرکوب بیشتری را اعمال کند که آن هم مشکلی را حل نمی کند چرا که خشم های مردمی را به خانه ها می برد و خانه ها را تبدیل به مکان های بمب گذاری شده سیاسی می کند.

دل جویی از روسیه

ترکیه بیش از پیش خود را بازنده می بیند. برای همین تلاش دارد از خشم روسیه بکاهد. مسکو اعلام کرده است که ترور سفیرش در استانبول نشان می دهد تا چه اندازه امنیت در این کشور ضعیف است و پلیس توانایی تامین امنیت کادرهای دیپلماتیک را ندارد. اگر چه ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه گفته که این اقدامی تحریک آمیز بوده و هدف از آن تخریب روابط روسیه و ترکیه است اما بی شک این اتفاق در دفتر استراتژیک پوتین به عنوان یک پوئن منفی برای ترکیه ثبت خواهد شد تا در وقت مناسب پاسخی درخور به آن داده شود.

در عین حال از حالا به بعد روسیه این حادثه را دستاویز قرار می دهد و ترکیه را وادار به عقب نشینی از مواضعش می کند. ترکیه نیز چون امریکا را بی اعتنا به تحولات سوریه و خاورمیانه می بیند و می داند در آینده حتی با آمدن ترامپ نیز امیدی به بهبود شرایط نیست، به ویژه که ترامپ درصدد دوستی با روسیه است، خود را ناگزیر می بیند که به شرایط روسیه هر چند تلخ تن دهد و از بسیاری از مواضع خود عقب بنشیند. برای همین ترکیه تلاش می کند تا آن جا که ممکن است از روسیه دلجویی کند تا شرایط از این سخت تر نشود.

در همین راستا است که دولت ترکیه ضمن محکوم کردن چند باره این حمله تروریستی اعلام می کند، قصد دارد خیابانی را که سفیر روسیه در آن ترور شده به نام او نامگذاری کند. همچنین ایلنور چویک، مشاور ارشد رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه به خبرگزاری اسپوتنیک می گوید که "هدف از ترور آندری کارلوف، سفیر روسیه در ترکیه ایجاد نارضایتی نسبت به موفقیتی است که در همکاری میان آنکارا و مسکو در حلب حاصل شده است. این اقدام به منظور زیر سوال بردن روابط مسکو و آنکارا است. به طور قطع، همکاری عالی میان ترکیه و روسیه در حلب ممکن است خشم بسیاری از افراد را برانگیخته باشد." اشاره مقامات ترکیه به حلب، شهری که تا همین یک ماه پیش ترکیه درباره آن ادعا داشت، تاکیدی است از سوی آنکارا به مقامات مسکو که ببینید ما از مواضع خود عقب نشستیم و الآن با شما همکاری می کنیم، پس به ما سخت نگیرید.