فتح حلب؛ مقدمه پایان جنگ

نویسنده: صادق ملکی، کار شناس و تحلیلگر ارشد سیاسی
دیپلماسی ایرانی: فتح حلب پایان جنگ در سوریه نیست، اما آنقدر عظیم و بزرگ است که می تواند مقدمه پایان جنگ گردد. این پیروزی ضربه ای مهلک به جبهه عربی – ترکی بود و نگاهی به رسانه های حامی تروریست ها حاکی از بغض ناشی از دشمنی با ایران و شک و بهت ناشی از این پیروزی استراتژیک است.*
جنگ ها تلخ اند، اما مسلماً اگر مقاومتی نباشد تلخی های آن دوچندان می گردد. نمی شود یکطرفانه ندای صلح داد و با نگاه روشنفکرانه صحنه های جنگ را به حریف سپرد. صلح در سوریه، فقط و فقط از مسیر تصمیم جمعی تحقق می یابد. کسانی که بحران سوریه را به امید سقوط دو ماهه اسد مدیریت کردند نه تنها در کشتار ها و آوارگی های مردم سوریه سهیم اند، بلکه آنان عامل اصلی تلفات به اتباع خود و سایر کشور ها نیز بوده و هستند. محور عربی – ترکی با بحران سازی در عراق و سوریه اگرچه نتوانست انتقام سقوط بغداد را بگیرد، اما با تخریب سوریه و عراق شرایطی مطلوب برای تل آویو ساخته و عراق و سوریه را محلی برای تخلیه ظرفیت کشورهای اسلامی کرد. ترکیه و متحدین عرب آن با ایجاد جنگ شیعی و سنی فارغ از صدمه ای که به اتحاد و وحدت مسلمانان زدند، به چهره بیرونی اسلام در نزد افکار عمومی نیز صدمه جدی وارد نمودند. لذا پیروزی بر حلب، پیروزی بر جاهلیت و تعصب کوری است که قابل قیاس با هیچ دستاوردی نیست.
با وجود این باید دقت کرد که این پیروزی باید مقدمه صلح باشد. جنگ در سوریه چند وجهی، پیچیده و دارای ابعاد و ملاحظات مختلف منطقه ای و بین المللی بوده و می باشد. باید تلاش کرد از پیروزی در حلب پل صلح ساخت. جنگ ها بطور کلی و جنگ داخلی بطور مشخص پیروز ندارند و اگر در دوره ای هم پیروزی حاصل گردد خود بسترساز جنگی دیگر بوده و ثبات آن ماندگار نیست. تسلط بر دمشق، حلب و لاذقیه اگرچه تسلط بر استراتژیک ترین نقاط سوریه است اما این مناطق، همه سوریه نیست و باید به همه سوریه اندیشید. تسلط نظامی بر حلب امری آنی است، اما برای ماندگاری در حلب باید کاری فرا تر از اقدام نظامی کرد. نگاه فرامذهبی و کار همزمان سیاسی و فرهنگی می تواند بسترساز آشتی ملی در شیبی آرام باشد. داعش و... تنها یک عنصر نظامی نبوده و نیست بلکه برخاسته و حاصل یک ذهنیت است. باید تلاش کرد در کنار شکست نظامی عناصر ترویستی، ذهنیت ها اصلاح شده و نگاه تعاملی میان همه گروه ها و مردم ایجاد گردد.
ذهنیت سیاستمداران محور ترکی – عربی براساس تقابل میان شیعیان و اهل تسنن است و باید ایران و متحدین آن همچنان و چون همیشه با باز کردن آغوش به روی اهل تسنن این ذهنیت ها را شکست دهند.
توجه داشته باشیم هلاکو تنها به کار عباسیان پایان نداد بلکه به کار اسماعیلیان نیز پایان داد اما نگاه تنگ نظرانه مذهبی حاکم بر تاریخ، فقط برای خلیفه عباسی مرثیه سرایی کرد.
کاش حلب دچار بحران و اسیر در دست تروریست ها نمی گردید و همچنان ستاره درخشان و پایتخت اقتصادی سوریه باقی می ماند اما آرزو ها جای در سیاست و میدان عمل ندارند. ذهنیتی که حلب و موصل را قلمرو تاریخی خود قلمداد می نماید، راضی شد این دو شهر به ویرانه ای تبدیل شوند اما در تسلط بغداد و دمشق نباشند.
جنگ در سوریه با حلب، پایان نخواهد یافت و سقوط تدمر خود نمود عینی تداوم بحران است. از منظر حاکمیتی تفاوتی میان نواحی سرسبز لاذقیه و بیابان های تدمر نیست و باید تلاش کرد راه حل سیاسی اولویت اول حل بحران سوریه باشد. اگر سوریه تجزیه شود موج آن عراق و ترکیه و... را نیز در برخواهد گرفت. اگر رهبران و کشورهای درگیر در بحران بر محور عقلانیت و تدبیر جمعی حرکت ننمایند هنوز تا صلح راهی دور باقی مانده و جنگ نزدیکتر نشان می دهد.
نکته آنکه جهان اسلام دو راه دارد یا باید به هم اعتماد کرده و منافع اعتقادی مشترک را سرلوحه اقدامات خود قرار داده، برای حل بحران تلاش نمایند و یا منافع سیاسی را بر منافع اعتقادی ارجیحت داده بر هم بتازند. در این تاختن نقش بازیگران بین المللی بی شک بیش از بازیگران منطقه ای بوده و هدایت کلان بازی در دست آنان خواهد بود.
*در همین ارتباط به گزارش کانال تلویزیونی atv تعدادی از اتباع ترک در مقابل سفارت ایران در آنکارا اقدام به تجمع اعتراضی کرده و با شعار هایی چون حلب ترک است و ترک خواهد ماند و حلب مزار ایران خواهد شد نسبت به فتح حلب واکنش نشان دادند. شبکه مذکور متعلق به داماد اردوغان بوده و این اعتراض با اجازه دولت ترکیه و در حضور نیروهایی پلیس برگزار شده است. تحریک و دادن اجازه به این اقدام قابل تعمق بوده و جای اعتراض توسط ایران دارد. این خبر در ایران پوشش داده نشده است. در ادامه این روند کنسولگری ایران در استانبول شاهد اعتراض و تظاهرات وسیع تر بوده است.