آیا مصر جای قطر و عربستان را می‌گیرد؟

نویسنده: غسان حجار

دیپلماسی ایرانی: در سایه بحران شدیدی که به سر می بریم و با توجه به این که در افق راهی برای باز شدن قفل های این بحران دیده نمی شود، نیاز به میانجی گری خارجی بیشتر از هر زمانی احساس می شود، به خصوص که نبیه بری، رئیس پارلمان هم تاکید کرده است که فرصت های "لبنانی" برای حل مشکل ریاست جمهوری بعد از این که شانس گفت وگوها میان گروه های لبنانی از دست رفت، از بین رفته است.

اگر نقش شورای همکاری را بخواهیم بدانیم، عربستان سعودی حفظ توافق طائف را در نظر داشت ، قطر نیز به دنبال حفظ توافق دوحه بود، اما نقش هر دوی آنها تا اندازه بسیاری کم رنگ شده است، در حالی که نقش ایرانی – سوری به مرحله طغیان رسیده و می روند تا بر بسیاری از مفاصل کشور مسلط شوند و تمامی امور کشور را در دست بگیرند، در این صورت بازسازی موازنه لبنانی بیش از هر زمانی احساس می شود. بدین ترتیب باید نقش عربی – سنی بدیلی یافت، یا با قدرت هایی که همچنان شانس حمایت کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را دارند، هماهنگی هایی صورت بگیرد تا لبنان دوباره به جنگ داخلی نلغزد و شاهد جنگ و درگیری دیگران در خاک خود نباشد، که در این صورت اسرائیل دوباره سوء استفاده خواهد کرد و جنگ جدیدی به راه خواهد انداخت که ظاهر آن علیه حزب الله است در حالی که حقیقت آن علیه ملت لبنان با تمامی عناصر آن است.

این در حالی است که ترکیه تلاش می کند که میراث عربی – خلیجی را تصاحب کند و خود را به بازیگری اساسی و شریک ایران در تقسیم پنیر قدرت تبدیل کند، اما نقشی که او به ارث می برد عواقب متاثر از عوامل مذهبی دارد، پیمان ایرانی – ترکی تمامی فاعلیت عربی را از بین می برد و این برای بسیاری غیر قابل قبول است. از این جا است که نگاه ها مجددا متوجه مصر، مادر پان عربیسم، می شود، نقش مصر می تواند شانس کسب رضایت عربستان و شورای همکاری خلیج فارس را هم داشته باشد، با علم بر این که قاهره روابط خود را با همه پایتخت ها از واشنگتن تا مسکو و از ریاض تا تهران و همچنین دمشق قطع نکرده و این مساله به آن کمک می کند تا نقش میانجی گری مطلوب برای حل مساله لبنان که مورد قبول همه طرف های فعال در امور لبنان باشد را به دست آورد.

بعد از آن که فرصت های "لبنانی" از بین رفت و گفت وگوها با یک ضربه جانکاه نابود شدند، در سایه پیشروی نهادها به سمت فروپاشی، نگاه ها اکنون به قاهره دوخته شده، این فراتر از سفر وزیر امور خارجه مصر به بیروت و دیدارش با جمعی از مسئولان لبنانی است.

آیا تحرکات در میان پرانتزها محدود می شوند؟ آنها که به مسائل آشنا هستند انتظار دارند که گام های کوچکی برداشته شود، با این هدف که فرسودگی طرف های لبنانی با ادامه مسیر فعلی بیشتر شود، افکار عمومی نیز بیش از پیش تهییج شود، و به این ترتیب زمینه لازم برای طرح های آشتی جویانه بیش از پیش فراهم آید. این مساله ای است که طبقه سیاسی لبنان به خوبی از آن آگاه است و در سایه اتهام افراد به یکدیگر برای تعطیلی گفت وگوها، و این که هر کدام تلاش می کند خود را در برابر اتفاقات پیش آمده مبرا بداند، خوب می داند که ادامه این وضعیت چه سناریویی را رقم خواهد زد.

اما قطعا اگر تلاش ها آغاز شوند و به موعد انتخابات مجلس آینده نزدیک شویم، انتخابات برگزار نخواهد شد مگر در سایه انتخاب رئیس جمهوری جدید تا بتواند مسئولیت تشکیل دولت جدید را بپذیرد، در این صورت است که گامی در امور دولت برداشته می َشود. در این صورت است که رئیس جمهوری جدید انتخاب می شود و نگرش ها برای پرونده های خارجی، از جمله طبیعتا پرونده خاورمیانه که لبنان دروازه ورود مشکلات آن است و خیلی آسان می تواند درگیر جنگ های منطقه ای و پیچیدگی های آن شود، تعریف می شود.

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11