نشست پاریس، مشکل یا راه حل؟

حسین فاطمی، روزنانه نگار

دیپلماسی ایرانی: در حالی دیروز دوشنبه شاهد نشست 5 جانبه در پاریس با موضوع تحولات لبنان بودیم که برخی منابع خبر می دهند اهداف و محورهای این نشست حکایت از تلاش کاخ الیزه برای بین المللی کردن بحران لبنان و اعمال قیمومیت شرکت کنندگان در آن بر لبنان در سایه غیاب خود طرف های ذیربط لبنانی دارد.

در همین باره روزنامه «الجریده» کویت روز یکشنبه بخشی از اهداف و محورهای نشست آتی پاریس درباره لبنان با مشارکت فرانسه، آمریکا، عربستان و قطر را به نقل از منابع دیپلماتیک منتشر کرد و نوشت: «نشست پاریس، منجر به ارائه نقشه راه روشنی از اقداماتی می شود که لبنانی ها باید برای خروج از بحران کنونی انجام دهند تا بحران انتخاب رئیس جمهور و تشکیل یک دولت هماهنگ و انجام اصلاحات مطلوب اقتصادی ممکن شود.»

الجریده افزود: « نشست پاریس با حضور "باربارا لیف"، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور خاورنزدیک، "پاتریک دورل"، مشاور رئیس جمهور فرانسه، "نزار العلولا"، مستشار حکومت سعودی و "محمد بن عبدالعزیز الخلیفی"، معاون وزیر امور خارجه قطر برگزار می شود و کشورهای شرکت کننده در مورد یک سند سیاسی برای حل بحران لبنان و مورد رضایت جامعه بین الملل و حامیان مالی این کشور، بحث خواهند کرد. این طرح به لبنانی ها عرضه می شود و اگر به آن پاسخ مناسب بدهند و به راه حل رفع اختلافات بین خود دست یابند، می تواند لبنان را در مسیر بهبود شرایط قرار دهد.»

منابع دیپلماتیک به الجریده گفته اند: «این نشست در مورد انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر است اما وارد مصادیق و نام نامزدها نخواهد شد بلکه ویژگی هایی را که آنها باید داشته باشند مشخص می کند از جمله لزوم عدم وابستگی روسای جدید به هیچ طرف سیاسی و اینکه انتخاب آنها موجب غلبه یک طرف سیاسی بر دیگران نشود.»

به نوشته الجریده، سه رخداد بر این نشست سایه افکنده است؛ نخست بیانیه مشترک اخیر محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و رئیس جمهوری فرانسه در جریان دیدار اخیر مکرون از ریاض است. رخداد دوم، ابتکار عمل کویت است که مورد توافق کشورهای خلیج فارس قرار گرفته و محور آن حل بحران لبنان و همچنین احیای روابط این کشور با کشورهای عربی و منطقه خلیج فارس است.

این روزنامه در ادامه عنوان کرد: «سومین رخدادی که سایه اش بر این نشست خواهد بود؛ بیانیه سه جانبه ای است که نمایندگان آمریکا، عربستان سعودی و فرانسه در نیویورک در حاشیه نشست های مجمع عمومی سازمان ملل متحد صادر کردند.»

به نوشته الجریده، این سه رخداد پیشاپیش سطح سیاسی نشست پاریس یعنی پایبندی به توافق طائف، انتخاب رئیس جمهورِ قادر به بازگرداندن اعتماد خارجی و داخلی، تشکیل دولت، کنترل مرزهای لبنان، پایبندی به قطعنامه های بین المللی، تدوین یک برنامه اصلاحات اقتصادی واضح و اینکه لبنان دیگر محلی برای حمله به کشورهای عربی نباشد، را روشن می کند.
برخی منابع دیپلماتیک گفته اند که امکان وضع یک جدول زمانی برای حل و فصل بحران در لبنان در سایه تهدید یا اشاره تلویحی به تحریم در صورت محقق نشدن هرگونه پیشرفت عملی در مسیر فرایند سیاسی در این کشور مورد بحث چهار کشور شرکت کننده در نشست پاریس قرار خواهد گرفت.

- نشست 5 جانبه، مشکل یا راه حل؟

دیروز دوشنبه پاریس میزبان نشست نمایندگان پنج کشور جهان شامل ایالات متحده آمریکا، فرانسه، عربستان سعودی و قطر و مصربود؛ نشستی به منظور ایجاد یک نقشه راه برای برون‌رفت از بحران لبنان و مشخص کردن ویژگی‌های رئیس‌‌جمهور جدید این کشور برای پایان دادن به خلأ سیاسی کنونی در پی پایان یافتن دوره ریاست جمهوری «میشل عون» در اول اکتبر گذشته، اما با رصد دقیق تر تحولات لبنان به نظر می رسد نشست پاریس به جای ارائه راه حل بیشتر به مشکلات دامن می زند. خاصه آنکه به نقش و جایگاه خود لبنان و لبنانی ها در این گونه نشست ها و طرح هایی که به ادعای حل بحران این کشور مطرح می شود، هیچ اشاره ای نمی شود. به همین دلیل خروجی این گونه نشست ها در صورت تحقق بیش از هر چیز رنگ و بوی قیم مآبی بر لبنان را می دهد.

این در حالی است که تجربه نشان داده است، این گونه به اصطلاح ابتکار عمل ها برای حل بحران لبنان، بدلیل اصرار جامعه و احزاب مستقل لبنان، بر اصل استقلال و حاکمیت ملی این کشور و لبنانی بودن هر گونه راه حل، همواره نه تنها ناکام مانده بلکه بعضا بحران ها را در این کشور تشدید کرده است.

البته برخی محافل در بیروت از اهمیت بعد سیاسی نشست پاریس می‌کاهند و می‌گویند که این نشست دارای بعد انسانی است و به منظور بررسی نحوه کمک اقتصادی به لبنان برگزار خواهد شد. اما «کاترین کلونا»، وزیر خارجه فرانسه در سفر به عربستان سعودی به صراحت اعلام کرد که هدف از برگزاری این نشست، اعمال فشار بر طبقه سیاسی لبنان و پایان دادن به بحران خلأ ریاست جمهوری در این کشور است.

طرف‌های شرکت‌کننده در نشست پاریس مدعی هستند که در سایه نگرانی فزاینده از وخامت اوضاع مالی، اقتصادی و معیشتی در لبنان و و فعالیت نامنظم نهادهای مختلف در پرتو خالی بودن پست ریاست جمهوری، این نشست را برگزار می‌کنند، ولی دخالت های مستقیم سه بازیگر (ریاض، واشنگتن و پاریس) عملا به قفل شدن فضای سیاسی و اقتصادی لبنان منجر شده است.