چاوزی‌ها کشور را به ویرانی کشاندند

ینس گلوزینگ

دیپلماسی ایرانی: شش ماه از آن روزی که لئوناردو آنخوندیا برای آخرین بار یک صبحانه کامل خورد گذشته است. او امروز هم باید با شکم خالی به مدرسه برود و راس ساعت یازده اولین وعده غذایش را بخورد. این پسر 15 ساله یک "آرپا" را به عنوان غذا گاز می زند. آرپا در واقع یک تکه نان ذرت است که مادرش در کیف مدرسه لئوناردو گذاشته است. این تکه نان تا شب کفایت می کند و پس از آن یک آرپای دیگر صرف می شود البته اگر مادر ذرتی برای پخت این نان داشته باشد. در غیر این صورت لئوناردو باید کمی برنج و احتمالا یک تخم مرغ در کنار آن را به عنوان شام صرف کند. لئوناردو آنخوندیا می گوید: "همه چیز بستگی به این دارد که مادرم پس از دوازده ساعت انتظار در صف چه چیزی نصیبش شده باشد."

گونه های این نوجوان فرو رفته و در چهار هفته اخیر پنج کیلو وزن کم کرده است. در این مدت دو بار از شدت گرسنگی در کلاس از حال رفته و به همین خاطر مدیر مدرسه نام آنخوندیا را در فهرست دانش آموزان "در معرض خطر" ثبت کرده است. منظور از دانش آموزان در معرض خطر افرادی است که از شدت ضعف حاصل از گرسنگی قادر به کسب نمره قبولی نیستند.

40 درصد از دانش آموزان مدرسه کاتولیک "فی الگریا" واقع در آنتیمانو که یکی از مناطق فقیرنشین کاراکاس است از گروه دانش آموزان در معرض خطر به شمار می روند. "رافائل پنا"، مدیر این دبیرستان می گوید:" به طور متوسط در سراسر کشور وضعیت به همین گونه است."

این وضعیت درست در کشوری جریان دارد که صاحب بزرگترین ذخایر نفتی جهان است اما مردمش به مانند مردم هائیتی در معرض قحطی قرار دارند. سوء مدیریت اقتصادی، فساد و سقوط قیمت نفت این کشور آمریکای جنوبی را به سخت ترین بحران دهه های اخیر کشانده است. بدین ترتیب آن "سوسیالیسم قرن 21" که هوگو چاوز رئیس جمهور فقید ونزوئلا تا همین سه سال پیش ادعای آن را داشت شکست خورده است.

اکثر ونزوئلایی ها "نیکولاس مادورو"، جانشین چاوز را مسئول این شکست می دانند. این مرد سیبیلو که زمانی راننده اتوبوس بود در واقع توسط شخص چاوز در واپسین لحظات عمر در بستر مرگ، به عنوان جانشین معرفی شد. مادورو پس از رسیدن به قدرت تلاش کرد اقتصاد این کشور نفتی را بر اساس الگوی کوبا تغییر دهد. اما این کار به نابودی بخش بزرگی از صنایع و اقتصاد منجر شد و این کشور امروزه حتی ابتدایی ترین مواد غذایی را نیز از خارج خریداری می کند. اما این کار نیز چندان دوامی ندارد زیرا ذخایر ارزی ونزوئلا از زمان سقوط قیمت های نفت به شدت تحلیل رفته است.

گوشت قرمز، مرغ و آرد از قفسه های اکثر سوپرمارکت ها محو شده است و شکر و شیر کالاهایی کمیاب و دستمال توالت، شامپو و صابون کالاهایی نایاب به شمار می روند.  در این میان بازار سیاه پر رونق است و جرم و جنایت روزبه روز بیشتر می شود. مردم با کیسه هایی پر از پول از بانک ها بیرون می آیند، کیسه هایی که البته ارزش محتوای آنها تنها ده تا بیست یورو است. بانک مرکزی ونزوئلا در این مدت به ماشین چاپ پول تبدیل شده است.

وضعیت آب و برق نیز مصیبت بار است و برق مناطق خارج از پایتخت هر روز برای ساعت های متمادی قطع می شود. جالب آن که  کارمندان دولت برای صرفه جویی در مصرف انرژی تنها دو روز در هفته به سر کارهای خود می روند. اقتصاد کشور کاملا راکد و ونزوئلا به سرزمینی ویران بدل شده است.

البته این وضعیت در کاراکاس حداقل در نگاه اول چندان مشخص نیست. در پایتخت ونزوئلا هنوز هم آن پل های نصب شده در چهارراه ها در واقع شهر را به قسمت های متعدد تقسیم می کنند و هنوز هم ثروتمندان در ماشین های شاسی بلند با شیشه های دودی در میان این ترافیک و شلوغی رانندگی می کنند. اما اکثر فروشگاه ها تعطیل و بسیاری از ویترین ها خالی است. کاراکاس شب ها به شهر ارواح تغییر شکل می دهد و مردم از ترس دزدها و قاتل ها در خانه های خود می مانند. اما نشانه های بارز بحران همان صف های طویل مقابل سوپرمارکت ها است. در مقابل یکی از فروشگاه های بزرگ واقع در جنوب غربی کاراکاس افرادی را می بینیم که اکثر آنان زن هستند و در صف طویلی که تا خیابان اطراف کشیده شده در انتظاری عذاب آور به سر می برند.

با وجود خالی بودن قفسه های فروشگاه ها اما مردم ونزوئلا بابت این مساله وحشت زده نیستند. "آنیاس خاریو" 25 ساله می گوید: "این مردم هر جایی که صف باشد همان جا هستند. گفته می شود که یک کامیون پر از مواد غذایی در راه است اما کسی اطلاع دقیقی در مورد آن ندارد." شمار زیادی از این زنان یک شب کامل را در صف ایستاده اند. زنی که دو فرزند خردسال دارد و می خواهد برای آنان سوپ درست کند می گوید:" من گرسنه ام اما حداقل فرزندانم نباید از این بابت رنج بکشند. بازار سیاه جایگزین خوبی نیست زیرا قیمت کالاها برای من بسیار گران است". ناگهان یک زن سالخورده از شدت گرما حالش بهم می خورد و به کمک دیگران به زیر سایه برده می شود. دو سرباز با عجله به این سو می دوند و از ترس شورش لوله تفنگ هایشان را به سوی مردم می گیرند. خاریو با هیجان تلفنش را در می آورد. ظاهرا در همان نزدیکی یک کامیون توسط مردم خشمگین غارت شده و نیروهای گارد ملی هم در راه هستند. خاریو می گوید: "سربازها معمولا تیرهوایی شلیک می کنند اما اگر احساس خطر کنند این وضعیت فورا می تواند تغییر کند." خاریو برای یک ایستگاه رادیوی محلی کار می کند و از طریق موبایل از سطح شهر گزارش می دهد. او در واقع هر زمان که سر وکله نیروهای موسوم به "کولکتیوس" پیدا می شود اعلام خطر می کند. این نیروهای لباس شخصی و موتور سوار همگی مسلح هستند و وظیفه شان ایجاد رعب و وحشت در دل مخالفان دولت است.

پرزیدنت مادورو بیش از همه از تلویزیون به عنوان ابزار تبلیغاتی خود استفاده می کند. در حال حاضر تقریبا هر روز در تلویزیون نسبت به حمله احتمالی آمریکا هشدار می دهد و به این صورت اذهان را از مشکلات داخلی منحرف می کند. اخیرا اعلام وضعیت فوق العاده کرده است و به این صورت می تواند از ارتش برای جلوگیری از غارت ها و اغتشاش ها استفاده کند. اما این "دیکتاتور کوچک" تا چه زمانی در قدرت می ماند؟ این پرسشی است که "لوئیس آلماگرو"، دبیرکل سازمان کشورهای آمریکایی نیز پاسخی برای آن ندارد. اپوزیسیون ونزوئلا در عرض کمتر از یک هفته و طی یک همه پرسی 8/1 میلیون رای برای برکناری مادورو جمع کرد. این تعداد رای بسیار بیشتر از تعداد آرای لازم برای برکناری رئیس جمهور است. اما دولت به لطایف الحیل تلاش می کند که پروسه این برکناری را به تعویق بیاندازد. زیرا چنانچه در سال 2017 بار دیگر همه پرسی برگزار شود حتی در صورت شکست مادورو نیز به صورت خودکار معاون اول وی قدرت را به دست می گیرد و به این صورت حکومت به اصطلاح "چاوزی ها" تا انتخابات بعدی تضمین می شود.

هر روز شایعاتی مبنی بر کودتای قریب الوقوع ارتش نیز به گوش می رسد. زیرا سربازان نیز از بحران اقتصادی رنج می برند و به گفته افسران ارتش بخش بزرگی از یگان های نیروهای مسلح به دلیل کمبود مواد غذایی قابلیت عملیاتی ندارند. اما کوبا شمار زیادی مشاور نظامی به ونزوئلا اعزام کرده و کنترل نیروهای امنیتی این کشور را به دست گرفته است. یکی از افسران ارتش حتی عقیده دارد که نیروهای مسلح ونزوئلا نه تنها در بحث خرید اسلحه بلکه در موارد دیگر نیز به کوبایی ها نیاز دارند. به گفته وی احتمال کودتا بعید است زیرا هم در دوران چاوز و هم مادورو امتیازات زیادی به نظامیان داده شده و با ایجاد 1200 پست سازمانی برای ژنرال ها از آنها در پست های وزارتی نیز استفاده شده است. بسیاری از این نظامیان البته از طریق قاچاق مواد مخدر و تاسیس شرکت های خصوصی به ثروت های هنگفتی رسیده اند.

به همین خاطر مخالفان مادورو امید دارند که جامعه جهانی به تغییر رژیم در ونزوئلا رضایت بدهد. در هفته های گذشته در بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین نیروهای محافظه کار به قدرت رسیدند. در عین حال مادورو نه تنها قصد کنار کشیدن ندارد بلکه خود را برای جنگی طولانی آماده می کند و تانک ها و ادوات زرهی را برای مقابله با شورشیان اعزام می کند. همین هفته پیش بود که بخشی از این یگان های زرهی برای سرکوب اعتصاب پزشکان و پرستاران بیمارستان های دولتی به شرق کشور اعزام شدند.

دستگاه های دیالیز بیمارستان ها کار نمی کند و اکثر داروها نایاب است. حتی کاغذ برای نوشتن نسخه موجود نیست و بسیاری از بیماران و به ویژه نوزادان به دلیل تاخیر در عمل های جراحی و زایمان تلف می شوند. کمبود انسولین نیز منجر به قطع پای بسیاری از مبتلایان به دیابت شده است. اونایبیس سیبو، 23 ساله سراسر کشور را برای بستری کردن پسر هفت ساله اش که مبتلا به سرطان است و یسوس نام دارد زیر پا گذاشت و بالاخره او را در شهر بارسلونای ونزوئلا بستری کرد اما از یک ماه پیش برای دارو انتظار می کشد. تلاش او برای کمک گرفتن از کلینیک های خصوصی نیز بی نتیجه ماند: "سرطان صبر نمی کند!" او در حالی که این جمله را بر روی یک پلاکارد نوشته و به سینه خود زده در مقابل ورودی بیمارستان ایستاده است. نیروهای پلیس به مدت یک ماه در این منطقه حضور خواهند داشت اما یک زن در نزدیکی همان بیمارستان خطاب به این نیروها فریاد می زند: "آهای، مادورو، ما از هیچ چیز نمی ترسیم!

منبع: اشپیگل / ترجمه: محمدعلی فیروزآبادی