شکست پوپولیسم

پس از 16 سال «جبهه سوسیالیست متحد ونزوئلا» که «نیکلاس مادورو»، رئیس جمهوری ونزوئلا رهبری آن را بر عهده دارد در انتخابات مجلس این کشور شکست خورد و جای خود را به جریان رقیب، حزب راستگرای «هیئت اتحاد دموکراتیک» واگذار کرد. جریانی که شماری از رهبران آن در حال حاضر در زندان به سر می برند.

پدر جبهه سوسیالیست متحد ونزوئلا «هوگو چاوز»، رئیس جمهوری فقید ونزوئلا محسوب می شود. کسی که به ضدیتش با جهانی سازی نئولیبرالی و سیاست خارجی ایالات متحده، و حمایت از مواضع ایران و فلسطین مشهور بود. مخالفان چاوز دائما نگاه های سوسیالیستی او را به چالش می کشیدند و او را متهم می کردند که با اتخاذ شیوه پوپولیستی تلاش دارد سیاست های خود را در کشور پیش ببرد. بعد از مرگ او رهبری این جبهه به توصیه چاوز به نیکلاس مادورو رسید که به فاصله اندکی بعد از مرگ چاوز توانست در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند و با فاصله اندکی از رقیب خود پیروز انتخابات شود. اما آغاز دوران ریاست جمهوری او با مشکلات اقتصادی روزافزون ونزوئلا همراه شد که با سقوط قیمت نفت شدت گرفت. مشکلاتی که با تظاهرات خیابانی علیه مادورو و تلاش های تازه مخالفانش در به چالش کشیدن او پیچیده تر شد که در انتخابات روز یکشنبه مجلس ونزوئلا تاثیرات خود را به خوبی نشان داد. 

به گزارش فارس به نقل از «تله سور»، «نیکلاس مادورو» رئیس جمهور ونزوئلا اندکی پس از اعلام نتایج اولیه انتخابات مجلس این کشور از سوی شورای ملی انتخابات، نتایج اعلام شده را به رسمیت شناخت. براساس اعلام شورای ملی انتخابات ونزوئلا، در این انتخابات که با مشارکت 74.25 درصدی مردم روبرو بوده است، حزب راست گرای «هیئت اتحاد دموکراتیک» موفق به کسب 99 کرسی شد و حزب حاکم «جبهه سوسیالیست متحد ونزوئلا» نیز 46 کرسی از 167 کرسی مجلس ملی این کشور را به دست آورد.

«مادورو» بعد از شکست در انتخابات گفت: «ما نتایج انتخابات مجلس را دیدیم و با همین نتایج مخالف به سوی شما آمده ایم تا نشان دهیم که در ونزوئلا دموکراسی پیروز واقعی است.»

رئیس جمهوری ونزوئلا با اشاره به راهبرد اپوزیسیون برای بی ثبات سازی کشور در آستانه انتخابات مجلس، تصریح کرد: جنگ اقتصادی در ونزوئلا پیروز شد. به رسمیت شناختن نتایج انتخابات مجلس ونزوئلا از سوی ما پیش از این نیز تضمین شده بود و ما می دانستیم که با این تصمیم برخلاف جریان آب شنا خواهیم کرد.

وی همچنین گفت: «پیروز واقعی در انتخابات ونزوئلا، دموکراسی است و ما امروز شاهدیم که یک گروه مخالف انقلاب به لطف سیستم انتخاباتی که انقلاب هوگو چاوز، رئیس جمهور فقید ونزوئلا در کشور به راه انداخت، بر سر کار آمده است.»

رئیس جمهور ونزوئلا در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: آزادسازی کشور از چنگال جنگ اقتصادی و سوق دادن آن به سوی تولید، بزرگترین وظیفه انقلاب بولیواری است و دنبال کردن هر هدف دیگری به منزله پرتاب کشور در گودال نئولیبرالیسم محسوب می شود. «مادورو» در ادامه نیروهای انقلابی ونزوئلا را به اتحاد فراخواند و تصریح کرد: ما باید با تمام تعهد خود به مقابله با برنامه های ضدانقلابی که در ماه های آینده با آنها مواجه می شویم، بپردازیم.

ائتلاف برای شکست مادورو

بسیاری از منتقدان نیکولاس مادورو می گویند این انتخابات به معنای شکست پوپولیست و پیروزی خردگرایی و واقع گرایی است. «ویلیام کاروسکو»، شهروند ونزوئلایی می گوید: «اوضاع کشورمان روزبه روز بدتر می شود. این نشان می دهد سیاست های حاکم بر کشورمان اشتباه است. ما به پای صندوق های رای آمدیم تا به اوضاع سخت کشور واکنش نشان دهیم. وضعیت ما به قدری سخت است که حتی خمیر دندان نمی توان پیدا کرد.»

در انتخابات مجلس امسال همه احزاب مخالف مادورو علیه او بسیج شدند تا او را شکست دهند. تبلیغات صریحی که آنها تا کنون علیه مادورو داشته اند توانسته است اوضاع را علیه او به شدت تغییر دهد. بر اساس آخرین نظرسنجی ها که مرکز «دیتا آنالیزیز» منتشر کرده است، محبوبیت مادورو از زمان مرگ چاوز تا کنون حداقل 22 درصد کاهش یافته است. شبکه خبری یورونیوز گزارش داد محبوبیت او تا 30 درصد نیز افت کرده است.

در همین رابطه یورونیوز در گزارشی نوشت «انریکه کاپریلس» در حساب تویتر خود نوشت: «امروز طولانی و تاریخی خواهد بود، امروز روز شکست پوپولیست است. امروز روزی است که مسببان اوضاع فعلی کشور طعم شکست را خواهند چشید.»

با وجود این که مخالفان مادورو او را متهم به برنامه های پوپولیستی و تدوین طرح های شکست خورده می کنند، طرفداران او می گویند هنوز فرصت نیافته اند برنامه های خود را عملی کنند و اوضاع کشور را بهبود ببخشند. «ماریا روزا خمینز» از طرفداران حزب مادورو می گوید: «انقلاب بولیواری دموکراسی را بر توانایی های مردم افزود تا بتوانند ضمن برخورداری از دموکراسی و آزادی های اجتماعی از کالا و خدمات مناسب نیز بهره مند شوند.»

وی تاکید می کند، برنامه های اجتماعی دولت همچنان اساس کار است و دولت مصمم به ادامه اجرای آن است.

مخالفان حزب حاکم اگرچه یکپارچه نیستند و همگی تلاش می کنند به صورت مجزا و بدون هماهنگی با یکدیگر عمل کنند اما همگی در انتخابات مجلس یک هدف مشترک داشتند، شکست مادورو و حزبش در انتخابات مجلس. مخالفان مادورو را می توان به دو جریان میانه رو به رهبری «انریکه کاپریلس» و تندرو به رهبری «لیوبولدو لوپز» تقسیم کرد. کاپریلس تا کنون دو بار نامزد انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا شده که یک بار در سال 2012 بود که از هوگو چاوز شکست خورد و دیگری 2013 بود که از مادورو متحمل شکست شد. در حالی که لوپز که در سال 2014 رهبری جنبشی علیه دولت سوسیالیست نیکلاس مادورو را بر عهده گرفت به اتهام توطئه، تحریک به خشونت، خسارت به اموال شخصی و به آتش کشیدن اموال زندانی است و به 13 سال و 9 ماه و 7 روز حبس محکوم شده است. او که تحصیل کرده رشته اقتصاد در دانشگاه هاروارد است رادیکال ترین مخالف مادورو محسوب می شود.

مخالفان مادورو امیدوارند با پیروزی ای که در انتخابات مجلس ونزوئلا به دست آورده اند بتوانند لوایحی را در مجلس به تصویب برسانند و زندانیان سیاسی را آزاد کنند. آنها همچنین درصدد وضع قوانینی هستند که به موجب آن از اختیارات دولت کاسته شده و آن را وادار به تغییر سیاست هایش می کند. مادورو در انتخابات اخیر اجازه داد که لوپز و شماری از زندانیان سیاسی دیگر در انتخابات شرکت کنند.

با این حال بسیاری بعید می دانند که تغییرات شگرفی به وجود آید. «ادوارد گلوسوپ»، تحلیلگر و یکی از اعضای «کاپیتال اکونومیکس» در این باره می گوید: «بعید می دانم آرایش جدید مجلس و شکست حزب حاکم بتواند تغییرات سیاسی شگرفی در کشور ایجاد کند.»

سقوط اقتصادی و بزهکاری

ونزوئلا در گذشته یکی از شکوفاترین کشورهای امریکای لاتین بود، اما با سقوط ناگهانی قیمت نفت اقتصاد این کشور نفت خیز امریکای لاتین به مرز فروپاشی رسیده است. نفت تنها منبع و ثروت ونزوئلا محسوب می شود که با سقوط قیمت آن در بازارهای جهانی سبب شده تا دولت این کشور از منابع مالی بسیاری محروم شود. در حال حاضر قیمت هر بشکه نفت ونزوئلا 34.05 دلار است که پایین ترین نرخ در 7 سال گذشته محسوب می شود. به گزارش خبرگزاری فرانسه این وضعیت سبب شده تا بحران اقتصادی کشور را به ورطه سقوط بکشاند به گونه ای که ونزوئلایی ها ساعت های متمادی در فروشگاه ها می گردند تا شاید بتوانند مواد غذایی اولیه مثل برنج و آرد بیابند. این در حالی است که نرخ تورم به گفته بسیاری از کارشناسان به رقم 200 درصد رسیده است. بحران شدید اقتصادی باعث افزایش شدید بزهکاری و جرایم اجتماعی شده است. به گونه ای که به گفته سازمان ملل در حال حاضر ونزوئلا از لحاظ جرم و جنایت بعد از هندوراس در رتبه دوم جهان قرار دارد. این وضعیت پاشنه آشیل حزب حاکم محسوب می شود که به گفته بسیاری از کارشناسان از عوامل اصلی در شکست او در انتخابات مجلس بوده است.

«ادوارد گلوسوپ» در این باره می گوید: «انتخابات اخیر صدای بلند مردم علیه دولت بود اما بعید می دانم اتفاق تازه ای در زمینه وضعیت اجتماعی کشور رخ دهد. بلکه بر عکس، با توجه به بحران موجود پیش بینی می شود که بحران های اجتماعی و اقتصادی و سیاسی در کشور تشدید شوند.»

«دیگو مویا اوکامبوس» کارشناس امور امریکای لاتین در دفتر «آی.اچ.س» نیز در این باره می گوید: «مشکلات سیاسی بر کمبود مواد غذایی و کالا در کشور می افزاید و این مساله سبب بی ثباتی بیشتر در کشور خواهد شد.»

وی در ادامه می افزاید: «مخالفان چاوز آماده تقسیم قدرت نیستند اما رفته رفته به توانایی های مادورو نیز به شک افتاده اند برای همین به فکر جایگزینی برای او هستند.»