اين بار سولانا با چه پاکتی به تهران می آید؟

منوچهر متکى، وزير امور خارجه ايران، اعلام کرده که خاوير سولانا مسئول سياست خارجي اتحادیه اروپا براى ابلاغ بسته مشوق هاى جديد گروه 1+5 به ايران سفر خواهد کرد.

 

به اين ترتيب به نظر مى رسد اين بار هم سولانا مسئوليت نمايندگى کشورهاى قدرتمند اروپايى و آمريکا را براى ارائه پيشنهادات جديد در موضوع هسته اى ايران بر عهده گرفته و راهى تهران مى شود، وى علاوه بر ابلاغ بسته پيشنهادى اروپا به مقامات ايران، مذاکراتى نيز با مسئولين هسته اى کشور خواهد داشت.

پيش از اين نيز شان مک کورمک، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، اعلام کرده بود که " دفتر خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار است با حکومت ایران تماس بگیرد تا زمان و مکان ملاقات با نمایندگان گروه 1+5 برای تحویل این بسته و نیز گفت و گو درباره جزئیات آن تعیین شود."

 

اما  سه شنبه ، سى و يکم ارديبهشت ماه، با اعلام رسمى منوچهر متکى، وزير امور خارجه ایران، مشخص شد که سولانا خود وظيفه ارائه بسته پيشنهادى به مقامات ايران را عهده دار شده است.

 

اما درخواست  آقاى سولانا براى سفر به تهران و پذيرش اين درخواست از سوى ايران در حالى مطرح است که وزير امور خارجه ایران گفته است شيوه برخورد با بسته پيشنهادى ايران در بررسى مشوق هاى تازه غرب تاثير گذار خواهد بود.

 

منوچهر متکى در کنفرانسی خبرى ضمن اعلام خبر سفر خاوير سولانا به تهران براى ارائه مشوق هاى جديد غرب گفت که " تعامل با بسته ايران، زمينه‌ متقابل را براى بررسى بسته پيشنهادات طرف‌هاى مقابل ايجادمى‌کند."

 

با وجود اينکه هنوز تاريخ دقيق سفر سولانا به تهران مشخص نيست، اما اينطور به نظر مى رسد که بر اساس اعلام هفته گذشته وزارت امور خارجه آمريکا که از اتمام کار بروى جزييات بسته مشوق ها خبر داده بود، بزودى سفر سولانا و مذاکراتش با مقامات مسئول ايرانى انجام خواهد شد.

 

در عين حال محمد علي حسینی، سخنگوى وزارت خارجه ايران، نيز در خصوص زمان دريافت بسته پيشتنهادى گروه 1+5 گفت که " آن کسی که می خواهد این بسته را ارائه دهد، باید اعلام کند. وى در ادامه اظهار داشت که جمهوری اسلامی پس از بررسی مشوق های پیشنهادی، نکات مثبت و منفی آن را اعلام خواهد کرد و محورهای قابل مذاکره را مشخص خواهد ساخت."

 

گفته می شود این بسته حاوی امتیازات جدیدی به ایران در مقابل توقف غنی سازی اورانیوم توسط این کشور است.

 

سفر اين دوره خاوير سولانا، مسئول سياست خارجى اتحاديه اروپا، به ايران داراى ابعاد متفاوتى نسبت به سفرهاى قبلى و ديدار و گفت و گوهايش با مقامات ايرانى است.

 

سولانا در زمان سيد محمد خاتمى رئيس جمهور سابق ايران، چند بار به منظور انجام مذاکرات مربوط به موافقت نامه های تجاری و همکاری به تهران آمد و طى اين سفر روابط ميان ايران و اتحاديه اروپا محور گفت و گوهای سولانا و مقام های ايرانی بود.

 

خاوير سولانا پيش از انجام اين سفر اعلام کرده بود که اتحاديه اروپا قصد دارد على رغم وجود اختلاف و دشمنى ايالات متحده امريکا با ايران، با اين کشور مذاکراتى در خصوص همکارى هاى تجارى داشته باشد.

 

اما بار ديگرى که مسئول سياست خارجى اتحاديه اروپا وارد پايتخت ايران شد، زمانى بود که هدف از سفر، تشويق ايران به امضاى پروتکل الحاقى منع گسترش سلاح هاى هسته اى اعلام شده بود. وى با فاصله چند هفته اى، مجددا به ايران آمد و گفت و گوهاى هسته اى با مقامات ايرانى داشت.

سفر ديگر خاوير سولانا به تهران در ژانويه 2004 انجام گرفت و وى با هدف ايجاد انگيزه اى تازه در روابط ميان اتحاديه اروپا و ايران وارد تهران شد.

 

اين بار آقای سولانا صرحتا اعلام که ايران و اتحاديه اروپا تنها شرکای يکديگر نيستند و وى معتقد است روابط طرفين بايد هرچه بيشتر تحکيم و گسترش يابد.

 

بر همين اساس بود که در طول اين سفر، سولانا با وجود تاکيد بر اين مطلب که رد صلاحيت هاى گسترده نامزدهاى نمايندگى مجلس هفتم مسئله اى داخلى است، گفت که " برای من بسيار دشوار است برای پارلمان اروپا توضيح دهم چگونه افرادی که در پارلمان کنونی ايران نماينده مردم هستند، نمی توانند مجددا داوطلب نمايندگی شوند. ما خواستار شفافيت فرآيند انتخابات در ايران هستيم."

 

در عين حال سولانا طى اين سفر در خصوص فعاليت هاى هسته اى ايران نيز گفت:" اتحاديه اروپا از مدت ها قبل در زمينه مسائل هسته ای با ايران همکاری داشته و از تعهدات بسيار خوب مقامات ايران استقبال می کند."

 

اين سفرها در دورانى که ايران در مسير اصلاحات سياسى، اقتصادى و ديپلماتيک قرار داشت، انجام گرفت و طى مذاکرات انجام شده در سفرهاى اين دوره سولانا با مقامات ايرانى، طرفين چشم انداز مثبتى براى روابط کشورهاى اروپايى و ايران متصور بودند.

 

اما در همان زمان نيز مسائل اختلاف برانگيزى چون وضعيت حقوق بشر در ايران و نگرانى ها و اتهامات امريکا نسبت به برخى تحرکات ايران همچون تلاش اين کشور در توليد سلاح هاى کشتار جمعى، گفت و گو هاى سولانا و مسئولين ايرانى را تحت تاثير قرار مى داد.

 

از زمان روى کار آمدن دولت نهم، خاوير سولانا يک بار آنهم براى تسليم پيشنهادهايی در حل بحران هسته ای ايران عازم تهران شد و اين پيشنهادات را در ملاقات با علی لاريجانی، دبير شورای عالی امنيت ملی و سرپرست مذاکرات هسته ای وقت ايران در ميان گذاشت.

 

اين سفر در حالى صورت گرفت که هفته پيش از آن در اجلاس مشترک وزيران خارجه امريکا، بريتانيا، روسيه، فرانسه و آلمان و معاون وزير خارجه چين در وين، پايتخت اتريش، پيشنهادات مورد توافق طرفين قرار گرفته بود.

 

کمک به ايران برای استفاده از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آميز در برابر واکنش مثبت ايران به نگرانی های جامعه بين المللی پيرامون برنامه های هسته ای همچنين برخی امتيازات تجاری برای ايران، در اين پيشنهادها منظور شده و در عين حال، به اين کشور در مورد عواقب خودداری از قبول اين پيشنهادها نيز هشدار داده شده بود.

 

به همين واسطه از اين بسته پيشنهادى به عنوان بسته اى جامع که در برگيرنده تشويق ها و تهديد ها بطور همزمان و خطاب به ايران است، نام برده شد و اين بار سولانا بيش از گذشته حساس و سرنوشت ساز بود چراکه وى مى بايست طى اين سفر علاوه بر ابلاغ پيشنهادات، با انجام مذاکراتى، مقامات کشور ميزبان را به قبول محتوای بسته متقاعد مى کرد و در صورتى که ايران پاسخى منفى به بسته پيشنهادى مى داد، مسير حرکت هسته اى ايران دچار تحولات شگرفى مى شد و اين اتفاقى بود که عملا از سوى جمهورى اسلامى ايران رخ داد و پاسخى براى پيشنهادات غرب جز تاکيد مجدد بر ادامه برنامه هسته اى خود و غير قابل قبول بودن توقف غنى سازى اورانيوم، براى طرف هاى ايران ارسال نشد.

 

پس از گذشت حدود دو سال از اين ماموريت ، اين بار مسئول سياست خارجي اروپا قرار است با بسته محتوى مشوق هاى جديد و پشتوانه اى از عزم جدى اروپا در ادامه مذاکرات تا دست يابى به نتيجه مورد توافق، راهى تهران شود.

 

اما به نظر مى رسد با توجه به تاکيد دوباره کشورهاى غربى بر توقف غنى سازى اورانيوم در بسته جديد که به محور اصلى کليه پيشنهادات اين کشورها مبدل شده و از نظر آنها تنها راهى است که منجر به توافقى مرضى الطرفينى مى شود، اين بار نيز نمى توان چندان به نتيجه سفر، مذاکرات و بسته همراه سولانا اميد داشت.