چرا تندروهای آمریکایی مخالف فروش بوئینگ به ایران هستند؟

نویسنده: جاناتان توبین

دیپلماسی ایرانی: چه چیزی می تواند در زمینه یک قرارداد پرسود خارجی برای شرکت هواپیمایی آمریکایی اشتباه باشد؟ در دوره ای که دولت اوباما هزینه های دفاعی را کاهش داده است و شرکت های هوایی دچار مشکل شده اند، ایجاد یک بازار جدید برای هر شرکت بزرگی، افق روشنی است. این به معنای شغل بیشتر و کاهش کسری تجاری است. همه باید خوشحال باشند. به استثنای این مورد که افرادی که بیشترین خوشحالی را از این توافق دارند، مقامات تهران هستند.

براساس این قرارداد به احتمال زیاد به زودی شرکت بوئینگ به ایران هواپیما خواهد فروخت. براساس گزارش نیویورک تایمز، از مقامات بوئینگ برای بحث درباره خرید هواپیما دعوت شده است. این اولین قرارداد تجاری بزرگ میان ایران و شرکت های آمریکایی از انقلاب اسلامی 1979 است. دلیل این که باید به این قرارداد فراتر از توجه یک شرکت بزرگ به تجارت بیشتر نگاه کنیم این است که قرارداد احتمالی میان بوئینگ و ایران گام بعدی در پیشبرد تنش زدایی با جمهوری اسلامی است که هدف اصلی توافق هسته ای بوده است.

از آن جایی که ایران مشتاق است تا تحریم های بین المللی که موجب منزوی شدن این کشور شده است را بشکند، چنین توافقی عجیب نیست. ذکر این نکته هم ضروری است که توافق ایران شامل یک بند ویژه می شود که ایالات متحده اجازه می یابد تا «هواپیماهای مسافربری، قطعات و خدمات مربوط به آن را به ایران بفروشد.»

در واقع بوئینگ ماه گذشته اعلام کرد که دولت ایالات متحده به این شرکت اجازه داده است تا با ایران بر سر فروش هواپیماهای جدید مذاکره کند. نوسازی ناوگان صنعت هوایی یکی از اولویت های مهم ایران قبل از توافق بود، بنابراین بوئینگ می تواند شریکی عالی برای ایران باشد.

اما اهمیت ویژه این بحث این است که کنگره تحریم های ایالات متحده علیه ایران را لغو نکرده است. بنابراین در حالی که دولت های اروپایی و شرکت هایشان در حال استفاده از فرصتی طلایی هستند که پایان تحریم ها در اختیار آنها قرار داده است، آمریکایی ها در حاشیه قرار گرفته اند. با اجازه یافتن بوئینگ برای تجارت با ایران، دولت اوباما به دنبال ایجاد یک استثنا بزرگ است تا بتواند روابطی گرم با ایران داشته باشد.

در سراسر مذاکرات هسته ای مشخص بود که هدف اصلی فقط به تعویق انداختن دستیابی ایران به تسلیحات هسته ای بوده است. این دستاورد ناچیز در حالی به دست آمده که ایرانی ها مفاد توافق را رعایت کنند. آنها با استفاده از این توافق قسمت های اصلی برنامه هسته ای شان را دست نخورده در اختیار خواهند داشت و پس از آن که مهلت توافق به پایان برسد می توانند به راحتی به تسلیحات هسته ای دست پیدا کنند. اما رئیس جمهور در تمام مدت اجرای توافق فقط به این امید بسته است که ایران میانه روی را دنبال کند.

در حالی که هیچ گونه میانه روی از سوی ایران دیده نمی شود، ایران به نقض قطعنامه های سازمان ملل در رابطه با برنامه موشک های بالستیک اش ادامه می دهد. ایران به تجهیز زرادخانه موشکی حماس و ایجاد تونل ادامه می دهد. همچنین به حزب الله کمک می کند تا از نجات حکومت بشار اسد اطمینان پیدا کند. حتی نیویورک تایمز به این نکته اشاره می کند مبالغ هنگفتی از درآمدهای آزاد شده ایران پس از لغو تحریم ها به جای اختصاص یافتن به شرکت های خصوصی و افراد به سمت نیروهای نظامی سرازیر شده است.

تعمیق روابط با ایران اثر معکوس دارد. منعطف بودن در رابطه با ایران و داشتن روابط خوب با آنها موجب خطرناک تر شدن این کشور می شود. این دلیل مشکل دار بودن قرارداد بوئینگ است. زمانی که بوئینگ با ایران قرارداد ببندد و تبدیل به شریک بزرگ این کشور اسلامی شود، آن وقت برای غرب و هر دولتی در آمریکا کار سختی است که به خاطر نقض توافق توسط ایران، توافق را بر هم بزند. قرارداد بوئینگ موجب می شود تا ایران بتواند در حوزه های جدیدی دست به مماشات بزند.

به جای تشویق قرارداد بوئینگ باید بفهمیم که این قرارداد جدید با ایران به معنای مرگ هرگونه نظارت و مسئولیت پذیری بر رفتار ایران است.

منبع: کامنتری/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/20