سفری که باعث احیای اقتصاد ایران می‌شود

نویسنده: انیسه بصیری

دیپلماسی ایرانی: سفر رئیس جمهور حسن روحانی به ایتالیا و فرانسه، اولین سفر یک رئیس جمهور ایران به اروپا در 17 سال گذشته بوده است. این سفر چهار روزه برای اواسط ماه نوامبر برنامه ریزی شده بود، اما به خاطر حملات تروریستی پاریس به تعویق افتاد. به خاطر زمان بندی این سفر که 10 روز پس از اجرای برجام صورت گرفت، هیأت ایرانی دیدارهای متعددی با تجار در رم و پاریس داشت.

قبل از اعمال تحریم های یکجانبه علیه تهران در سال 2010، کشورهای اروپایی بزرگترین شرکای تجاری ایران بودند. ماشین آلات، تجهیزات حمل و نقل، کالاهای صنعتی و شیمیایی اروپایی، یک سوم واردات ایران را تشکیل می دادند. علاوه بر این تا سال 2012، یعنی زمانی که تحریم های نفتی اعمال شد، اتحادیه اروپا روزانه 600 هزار بشکه نفت از ایران می خرید که این میزان 90 درصد واردات اتحادیه اروپا از ایران را تشکیل می داد.

ایتالیا یکی از سه واردکننده اصلی نفت خام ایران بود (دو کشور دیگر اسپانیا و یونان بودند) که 10 درصد نیازش به نفت خام را از ایران وارد می کرد. صنایع ایتالیایی از قبیل، دانیلی، آنسالدو، فیات و انی، غول انرژی، حتی در سال اول تحریم ها در ایران حضور داشتند، اما بعداً تصمیم گرفتند از این کشور خارج شوند.

از سوی دیگر فرانسه، صنعت اتومبیل سازی ایران را در انحصار خود داشت و شرکت هایی همچون رنو و پژو حضور قوی در این کشور داشتند، اما به خاطر تحریم ها و خروجشان از ایران، این شرکت ها 10 درصد از تولید خارجی شان را از دست دادند.

بنابراین حضور هیأت تجاری 120 نفری ایران و تعامل مجدد با تجار اروپایی اتفاقی نیست. هم ایتالیا و هم فرانسه با دقت تحولات مربوط به پرونده هسته ای را رصد می کردند و هر زمان که سیگنالی مثبت دیده می شد که تحریم ها لغو خواهد شد، هیأت های اقتصادی بزرگی به تهران می فرستادند تا شرایط را برای فرصت های تجاری در آینده بررسی کنند. فرانسه حتی در ژانویه 2014، یعنی درست پس از امضای توافق موقت هسته ای، هیأت تجاری 116 نفره ای از شرکت های بزرگ فرانسوی را به ایران فرستاد. اقدامی که موجب اعتراض دولت ایالات متحده در آن مقطع شد.

ایالات متحده در سال 2010 با اعمال تحریم های هسته ای موجب شد تا کشورهای اروپایی مجبور به ترک بازار ایران شوند. هم اکنون با اجرای کامل برجام و لغو تحریم های هسته ای اتحادیه اروپا و ایالات متحده، ایران برای اولین بار در 6 سال اخیر می تواند به طور جدی با ایتالیا و فرانسه وارد تجارت شود.

روحانی در حالی که در ایتالیا با مقامات دولتی دیدار کرد، برای هیأت تجاری بزرگی هم سخنرانی کرد و در این نشست اعلام کرد که ایران آماده استقبال از سرمایه گذاری و تکنولوژی است. هنگام اقامت وی در رم، ایران قراردادهایی به ارزش 18.4 میلیارد دلار با شرکت های ایتالیایی امضا کرد. این قراردادها شامل قرارداد 4 میلیارد دلاری با شرکت خدمات نفتی سایپم و 6 میلیارد دلاری با شرکت فولاد دانیلی می شود.

اتفاق مشابهی هم در هنگام اقامت روحانی در پاریس افتاد. مدت کوتاهی پس از ورود روحانی به پاریس، وی به همراه تعدادی از وزرای کابینه اش در نشست سندیکای کارفرمایان فرانسه شرکت کرد. در این نشست بیژن زنگنه، وزیر نفت هم که اخیراً گفته بود توتال علاقمند است تا 150 هزار تا 200 هزار بشکه نفت در روز از ایران بخرد، حضور داشت.

شرکت پژو هم طرح مشترکی با شرکت ایران خودرو به ارزش 600 میلیون دلار برای تولید سالانه 200 هزار دستگاه اتومبیل امضا کرد. شرکت پژو با این قرارداد اولین شرکت غربی است که بعد از لغو تحریم ها قراردادی لازم الاجرا با ایرانی ها امضا می کند.

دو طرف همچنین درباره قرارداد خرید 114 فروند هواپیمای ایرباس هم مذاکره کردند، این 114 فروند قسمت کوچکی از ناوگان مورد نیاز ایران برای نوسازی ناوگان هوایی اش در طول چند سال آینده را تشکیل می دهد. روحانی در پاسخ به فشارهای ایالات متحده به تلاش های فرانسه برای برقراری مجدد روابط تجاری با ایران گفته بود: «فرانسه برای تجارت با ایران نیاز به کسب اجازه از هیچ کشور دیگری ندارد و از کسی دستور نمی گیرد و این برای ما بسیار مهم است.»

منبع: میدل ایست آی/ مترجم: حسین هوشمند