چرا ترکیه نمی‌تواند به سوریه حمله کند؟

دیپلماسی ایرانی: چند روزی است روزنامه های ترکیه گزارش های متعددی را درباره تحرکات ارتش ترکیه در مرز با سوریه منتشر می کنند و به طور پیوسته اخبار پیرامون آن اعم از دیدار مسئولان نظامی ترک از نیروهای مستقر در مناطق مرزی و تحرکات جنگ افزارهای نظامی ترکیه را منتشر می کنند. در این میان صحبت هایی نیز از احتمال ورود ارتش ترکیه به داخل خاک سوریه زده می شود.

به گزارش نون پست، این روزها دغدغه دولت ترکیه نسبت به تحولات مرزی اش به ویژه در مرز با سوریه به شدت افزایش یافته است. بعد از تحولات اخیری که در سوریه رخ داد و نیروهای کردی توانستند مناطق استراتژیک مهمی را از دست داعش خارج کنند و به کمک جنگنده های امریکایی خود را به محیط پیرامون رقه، مرکز داعش برسانند، ترک ها نگران شده و اقدامات نظامی خود را در مرز ترکیه – سوریه تشدید کردند.

البته ارتش ترکیه از ابتدای بحران سوریه تا کنون یک بار وارد خاک سوریه شده است. در ابتدای سال جاری میلادی ارتش ترکیه مستقیما تا 30 کیلومتری خاک سوریه وارد شد و جسد سلیمان شاه، موسس امپراطوری عثمانی را از خاک سوریه به داخل ترکیه منتقل کرد. دولت ترکیه اعلام کرد این کار را بر اساس توافقی که سابقا با دولت سوریه داشته و به کمک 40 سرباز خود انجام داده است. اما آیا این بار ارتش ترکیه خطر می کند و دست به اقدامات مشابهی البته با ابعادی گسترده تر در خاک سوریه می زند؟

بسیاری از تحلیلگران می گویند به رغم این که ارتش ترکیه پانزدهمین ارتش بزرگ دنیا است و حتی برخی منابع آن را دومین قدرت برتر ناتو بعد از ایالات متحده ارزیابی می کنند، اما بعید می دانند که دولت ترکیه دست به خطر زده و اقدام به نبرد میدانی بدون هماهنگی با قدرت های بزرگ در خاک سوریه کند.

ترکیه 1200 کیلومتر مرز مشترک با عراق و سوریه دارد که این مساله سبب می شود با توجه به تحولاتی که در این دو کشور رخ می دهد بیش از همه خود را در معرض مخاطرات جاری در آن کشورها ببیند.

از سوی دیگر با وجود این که ملت ترکیه و طرفداران حزب عدالت و توسعه عمدتا تعصبات دینی در قبال بحران های اسلامی دارند، در عین حال به شدت هم از سیاست های امریکا در قبال منطقه نفرت دارند و به هیچ عنوان نسبت به نیت های واشنگتن در امور منطقه خوش بین نیستند برای همین به هیچ وجه تمایل ندارند کشورشان درگیر سیاست بازی های امریکا شود. آنها ورود ارتش ترکیه به خاک سوریه و درگیر شدن در جنگ این کشور را به نوعی بازی در زمین سیاسی امریکا می دانند.

این در حالی است که بسیاری از تحلیلگران بر این اعتقادند اظهاراتی که اخیرا مقام های ترکی بیان کرده اند در حقیقت طرح هایی است که برای تغییر نقشه منطقه کشیده شده است.

آخرین جنگی که ارتش ترکیه انجام داده در سال 1974 در قبرس بوده است. در داخل ترکیه نیز آخرین جنگ آنها با اعضای حزب کارگران کردستان موسوم به پ.ک.ک بوده که از سال 1984 آغاز و هنوز به طور نامنظم و مقطعی ادامه دارد.

بعد از این که حزب عدالت و توسعه به قدرت رسید ترکیه بیش از پیش به سمت ثبات و دموکراسی و کاهش نقش ارتش و نظامیان در امور سیاسی کشور پیش رفت. از آن موقع تا کنون درگیری نظامی ترکیه در مسائل مختلف روز به روز کم رنگ تر شده است. به غیر از انجام یک سری عملیات محدود مرزی که عموما توسط خمپاره اندازها یا پروازهای پراکنده جنگنده ها صورت گرفته دولت ترکیه به شدت تلاش داشته است از هر گونه عملیات نظامی گسترده از ترس تاثیرگذاری آن بر امنیت و ثبات داخلی اش بپرهیزد.

از سوی دیگر انتخابات اخیر ترکیه که در آن حزب عدالت و توسعه متحمل شکست انتخاباتی سنگینی شد و اکثریت پارلمان را از دست داد، انگیزه درگیر شدن جنگ نزد حزب حاکم از ترس تاثیرات سلبی آن بر خود و تحمل مسئولیت های سنگین آن را به شدت کاهش داده است.

در عین حال ترکیه میزبان دو میلیون پناهنده عموما سوری است که هر گونه تحرک نظامی آن در سوریه می تواند باعث تحریک آنها شود و آنها را به انجام اقدامات تلافی جویانه در خاک ترکیه ترغیب کند.

شاید بسیاری گمان کنند، همان طور که در بسیاری از تحلیل ها نیز آمده است، ترکیه به دنبال نمونه ای از عملیات عربستان در یمن موسوم به "طوفان قاطع" برای سوریه باشد. در این باره باید گفت ترکیه به روشنی می بیند که این عملیات تا کنون نتایج ایجابی در بر نداشته است. شاید در ابتدای عملیات سروصدایی که این عملیات به پا کرد ترک ها را بر آن داشته بود تا بخواهند مشابه آن را برای سوریه هم تجویز کنند اما در حال حاضر با توجه به عدم توانایی عربستان در به نیتجه رساندن اهداف عملیات "طوفان قاطع" و ناکامی اش در برگرداندن عبد منصور هادی، رئیس جمهوری سابق به قدرت و بیرون راندن الحوثی ها از عدن یا صنعا، آن طور که وعده داده بود، و از این فراتر تغییر معادلات جنگ و ورود به مرحله تضاد که اکنون شاهد تغییر معادلات جنگ و حمله الحوثی ها به خاک عربستان هستیم، به نظر می رسد دیگر این گزینه نیز در ذهن مقام های ترک نباشد و دیگر سناریوی طوفان قاطع را سناریویی مناسب برای سوریه ندانند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11