آمریکا مانع‌تراش اصلی مذاکرات هسته ای

سفیر سابق ایران در برلین با بیان اینکه رفتار آلمان در قبال برنامه هسته ای کشورمان به نسبت سایر کشورهای غربی معتدل تر است، گفت: گرچه بسیار بااحتیاط و محافظه کارانه پیش می رود، اما تلاش برای پیدا کردن راه حل را در دستور کار دارد.

«علیرضا شیخ عطار» سفیر سابق ایران در برلین در گفت وگو با خبرنگاران گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس، در ارزیابی اش از روند مذاکرات هسته ای و حصول توافقنامه جامع، گفت: امروز شرایط به گونه ای متفاوت با گذشته شده و در یک توافق نانوشته بیشتر مذاکرات بین ایران و آمریکا در جریان است، چرا که بیشترین مانع تراشی را آمریکا داشته است، البته علائم زیادی وجود دارد که سایر اعضای 1+5 بر خلاف 10 سال پیش، سرنوشت روابط خود را چشم بسته به نظرات آمریکا گره نخواهند زد و با عدم توافق آمریکا رفتار دیگری را رقم خواهند زد.

وی اضافه کرد: در یک سال و سه ماه اخیر وزارت امور خارجه، دولت و نظام تصمیم گرفته اند که با «مانع تراش» اصلی چالش دیپلماتیک داشته باشند، اما یک موضوع مهم در طرح این موضوع باید مدنظر قرار بگیرد؛ وقتی می گوییم آمریکا، منظورمان نباید یک هویت یگانه در ایالات متحده باشد. البته در داخل کشور بعضی با این نظر من مخالفند و می گویند همه آنها یکی هستند و بعضی از آنها نقش پلیس خوب را دارند و بعضی پلیس بد.

سفیر سابق ایران در آلمان اضافه کرد: من با تجربه ای که دارم به این موضوع قائل نیستم. در آمریکا کسانی هستند که نمی گویم خیرخواه ما هستند، اما رفتارشان را با ما طور دیگری تعریف می کنند. امروز در آمریکا عده ای هستند که معتقدند، به بهانه هسته ای بهترین زمان برای از بین بردن انقلاب اسلامی است که ایران را گوشه رینگ برده و با تحریم و فشارهای افکار عمومی، جمهوری اسلامی را نابود کنند، اما عده ای واقع گراترند و معتقدند که اصلاً نمی شود این محصول را نابود کرد و باید سعی کرد آن را تحمل کرد و با آن کنار آمد و حتماً هم هرگاه فرصت بهتری گیر بیاید، آن را نابود کرد، ولی زمان آن هنوز نرسیده است.

شیخ عطار گفت: گروهی که امروز طرف مذاکره هستند (حداقل مقامات ارشد شان) شاید از گروه دوم باشند، اما آنها همه آمریکا را شامل نمی شوند. حتی رئیس جمهور هم همه آمریکا نیست. این طیف امروز آنقدر از سوی تندروها تحت فشار است که چندی پیش اخباری مبنی بر فشار برای تغییر وزیر دفاع و خارجه دولت اوباما مطرح شد، آن هم در آستانه انتخابات میان دوره ای مجلس.

وی خاطرنشان کرد: در درون حزب دموکرات هم جریانات قدرت مختلفی هستند و قطعاً شیوه برخورد خانم کلینتون و آقای اوباما با جمهوری اسلامی متفاوت است. البته قصد ندارم، بگویم کدامشان بهتر است، موضوع مهم این است که عکس العمل های ما نیز در برخورد با آنها باید متفاوت باشد.

*تعداد سانتریفیوژ سیاسی شده است

شیخ عطار در خصوص مباحث اختلافی بین ایران و 1+5 خاطرنشان کرد: اختلاف ها که البته 4 و 5 مورد است، اما عمده آنها در تعداد سانتریفیوژ ها و نحوه برداشتن تحریم هاست. بحث های فردو و اراک چون فنی تر است، راحت تر می توان راه حل مرضی الطرفین پیدا کرد.در خصوص تعداد سانتر یفیو ژ ها، گرچه آن هم فنی است، ولی با توجه به موضوع «زمان گریز»ی (Break out) (زمان رسیدن ایران به سلاح هسته ای از نظر غرب) که عنوان کرده اند، تعداد سانتریفیوژ سیاسی شده است؛ وگرنه اگر بحث فنی باشد با یک محاسبه ریاضی بسیار راحت می توان ثابت کرد 4 هزار سانتر یفیوژ یا 9 هزار تا فرق زیادی در رابطه با رفع نگرانی با هم ندارند.

*پیشنهادات روشن ایران

این کارشناس مسائل بین الملل در ادامه این گفت وگو با بیان اینکه نحوه برداشتن تحریم ها هم سیاسی شده است، توضیح داد: چرا که گروه اول معتقدند که اگر بخشی از تحریم ها برداشته شود، فرصت نابود کردن ایران از دست رفته است.

قائم مقام اسبق وزارت خارجه کشورمان با بیان اینکه بحث ها و پیشنهادات ما روشن است و آنها هم به این موضوع قائل هستند، عنوان کرد: همانطور که بارها کری و خانم شرمن گفته اند که ایران سعی کرده فن سالارانه پیشنهاد بدهد، ولی باید تصمیم سیاسی بگیرد. آنها معتقدند که اگر بخواهند به این موضوعات با منطق فنی ایران توجه کنند، در داخل خیلی شکننده هستند و آسیب خواهند دید.

وی ادامه داد: در ذهن تحلیلگران غربی بحث دیگری هم وجود دارد، اینکه این موفقیت در به نتیجه رسیدن مذاکرات چه تاثیری در پیروزی دموکرات ها در انتخابات آتی ریاست جمهوری دارد؟ آیا مخالفان اوباما او را مقصر دانسته و او را عامل پیروزی ایران قلمداد خواهند کرد و همین موضوع باعث شکست دموکرات ها می شود. البته تاکنون هیأت حاکمه آمریکا به یک تحلیل مشخصی نرسیده است. این امر در برخورد آمریکا در مذاکرات می تواند بازتاب داشته باشد. شاید به همین دلیل حداقل تا جایی که من مطلعم، هنوز از فاصله ها به خصوص در تعداد سانتر یفیوژ ها و نحوه برداشتن تحریم ها کاسته نشده است.

*فناوری غنی سازی قابل از بین بردن با تحریم یا حمله نظامی نیست

وی اضافه کرد: تاکنون دستاوردهای ایران به اعتراف بیشتر تحلیلگران غربی در مذاکرات بیشتر بوده است. از جمله اعتراف به حق غنی سازی و دسترسی جمهوری اسلامی ایران به فناوری هسته ای صلح آمیز و شاید مهمتر از آن اعتراف نظام سکولار غرب و آمریکا به اهمیت فتوای مقام معظم رهبری در حرمت سلاح هسته ای که همه اینها وضع ما را در افکار عمومی جهانی بهتر می کند، از طرف دیگر فناوری غنی سازی و ساخت تجهیزات در اختیار دانشمندان ایرانی است که قابل از بین بردن با تحریم یا حمله نظامی نیست.

شیخ عطار اضافه کرد: به همین دلیل کشورهای صاحب این فناوری این موضوع را جدی گرفته و آن را زمینه بسیار خوبی برای همکاری فنی و اقتصادی جهت ایجاد نیروگاه های جدید به شمار می آورند و ملاحظه می کنیم که روس ها پیشتاز شده و موافقتنامه مقدماتی احداث چند نیروگاه را در همین روزهای اخیر بسته اند. چین، فرانسه و آلمان هم به ترتیب در نوبتند. این فاز جدیدی است که حتی می تواند روی مذاکرات و پیدا کردن راه حل های جدید برای پر کردن شکاف هایی مانند تعداد سانتریفیوژ و ذخایر اورانیوم غنی شده تاثیر مثبت جدی داشته باشد. پس حتی اگر در این نوبت مذاکرات به نتیجه نرسد و تمدید نشود، جای نگرانی نیست، زیرا افق های جدیدی در اثر مقاومت ما باز شده است.

شیخ عطار همچنین با بیان اینکه موانعی نیز در این بین هست که آمریکایی ها به آن مشروعیت می دهند؛ از جمله آنکه عنوان می کنند برخی از این تحریم ها تصمیم کنگره و سنا است و برداشتن آن دست دولت نیست یا مثلاً تصمیم شورای امنیت است، عنوان کرد: گرچه برای این مسائل هم راه حل هایی هست و اتفاقاً هیأت ایرانی این راه حل ها را هم داده که چگونه از بن بست خارج شوند؛ ولی این موضوع نیاز به جسارت دارد.

سفیر سابق ایران در برلین اضافه کرد: اینکه آیا اوباما و گروه وی که معتقدند باید از فرصت توافق با ایران استفاده کرد و حرف نابودی ایران را نزد، آنقدر در داخل آمریکا قدرت و ثبات دارند که بتوانند خود را به منصه ظهور برسانند، که این به شدت جای تردید دارد.

وی با بیان اینکه این گروه دوم نیز خیر خواه ایران نیست و حتی معتدل نیز نیستند، خاطرنشان کرد: بلکه تاکتیک شان متفاوت است و هر دو اصلاً دلشان نمی خواهد چیزی به نام جمهوری اسلامی به این شکل و با این اهداف و ایدئولوژی باقی بماند، اما تاکتیک هایشان متفاوت است و اینکه ما چطور با این 2 نوع تاکتیک مقابله کنیم به سیاست و رفتار ما باز می گردد.

* آداب دیپلماسی، آداب مهندسی نیست

شیخ عطار در پاسخ به این سؤال که چه تضمینی وجود دارد که پس از گذشت گام نهایی توافق ژنو، آمریکایی ها به تعهداتشان عمل کنند و تحریم ها و دشمنی با ایران را کنار بگذارند؟ گفت: خواستن تضمین در آداب دیپلماسی با معاملات اقتصادی یا امور طراحی مهندسی متفاوت است. آداب دیپلماسی آداب مهندسی نیست که شما یک ضریب اطمینانی را تعریف کنید و قطر فلز را بیشتر از محاسبات بدهید که تضمین محکم بودن کار باشد. البته آمریکا دیگر آمریکای سابق نیست که توافق با آن یکطرفه باشد. «ریچارد هاوس» رئیس سابق شورای روابط خارجی و از طراحان سیاست خارجی در دوره بوش نیز چندی پیش گفت که «الان ما در دوره ای هستیم که چون نظم جهانی استوار نیست، آمریکا در حال افول است.» «کیسینجر» هم در کتاب اخیر خود نوشته است که نظم جهانی وجود ندارد. در این بی نظمی هم نمی توان دنبال تضمین از طرف مقابل بود.

وی اضافه کرد: سیاست خارجی ما تشخیص می دهد که در این لحظه شرایط به گونه ای است که می توان توافق کرد. توافق دیپلماتیک هم در دنیا ابدی نبوده و بنا بر اقتضائات تاریخی، ژئوپلتیکی، جامعه بین الملل و قدرت، تغییراتی در نظام بین الملل ایجاد می شود. بنابراین در این شرایط اگر توفیقی به دست آوریم، تضمینی است که بعدها بتوانیم از موضع مقتدر تری هم سخن بگوییم.

* حرام اعلام کردن سلاح هسته ای تبلیغ یا فریب دنیا نیست، بلکه اعتقاد ماست

قائم مقام اسبق وزارت خارجه در پاسخ به این پرسش که اگر پس از 10 سال نتیجه نگیریم و اعلام کنند که تعداد سانتریفیوژها همچنان باید محدود بماند، هزینه ها چه می شود؟ گفت: ما یک پیش فرض داریم که به دنبال سلاح هسته ای نیستیم، چرا که یک حکم شرعی است و این تبلیغ یا فریب دنیا نیست، بلکه اعتقاد ماست. درباره فتوا نیز توجه به این نکته ضروری است که ببینیم 3 سال پیش نگاه آنها چه بوده و الان چگونه است. در گذشته در ادبیات سیاسی اصلاً کلمه ای به نام فتوا وجود نداشت و بسیاری در دنیا امروز فهمیده اند که فتوا چیست. آنها در گذشته حداکثر فتوای سلمان رشدی را می شناختند، اما الان حتی مقامات آنها از «وندی شرمن» تا سخنگو و وزیر خارجه و رئیس جمهورشان می گویند: «البته فتوا موضوع قابل توجهی است که باید شکل حقوقی به آن داد» که این خود یک پیروزی است.

وی در ادامه عنوان کرد: ما ظرفیت هسته ای را در حدی می خواهیم که بتوانیم در نیروگاه ها و مسائل پزشکی و برای اهداف صلح آمیز استفاده کنیم که این هم چیزی نیست که پس از 10 سال نابود شود، چرا که نرم افزار و مغز افزار است و آنها نمی توانند مغز افزار را نابود کنند. کما اینکه رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا اخیراً در مصاحبه ای به آن اعتراف کرد. نظر طرف ایرانی البته روی 10 سال نیست و طرف ایرانی توجه دارد که این مغز افزار آسیبی نبیند.

*طرف آمریکایی و اروپایی: دیپلمات های ایرانی بسیار ورزیده و حرفه ای هستند و به راحتی نمی توان با آنها چالش کرد

شیخ عطار گفت: البته معتقدم این نگرانی کمی بیش از حد است، زیرا همین الان طرف آمریکایی و اروپایی می گویند که دیپلمات های ایرانی بسیار ورزیده و حرفه ای هستند و به این راحتی نمی توان با آنها چالش کرد.خصوصاً که سیستم ما با آمریکا متفاوت است. زیرا در ایران حتی منتقدان دولت و مذاکره، منافع ملی را فراتر از منافع جناحی می دانند و ولایت پذیری آنها نیز عامل کمکی دیگری است که حمایت مقام معظم رهبری بر اساس کار کارشناسی و انتقادی از مذاکرات موجب آن است، اما در آمریکا منافع حزبی و جناحی و دخالت های بیگانه خصوصاً اسرائیل بر منافع ملی غالب است، لذا تنها عامل مذاکره منطق فنی و حقوقی نیست.

سفیر سابق ایران در برلین تصریح کرد: تحلیلگران آنها عاشق چشم و ابروی ما نیستند و آنچه در تعریف ما می گویند واقع نمایی است. ما اگر بتوانیم در دنیا نشان دهیم که توان دیپلماتیک و مذاکره و اقناع داریم که در کنار آن هم باید روی افکار عمومی دنیا کار کنیم، بسیار مهم و تاثیر گذار است. معاون وزارت خارجه (عراقچی) عنوان کردند که اگر توافق نشود ما هم افشا خواهیم کرد که تا کجا جلو آمدیم، ولی طرف مقابل نخواست به توافق برسد که این سخن مفیدی در عرصه بین المللی است. به نظرم در بسیاری موارد طرف مقابل باید پاسخگو باشد و ما افکار عمومی دنیا را داریم. امروز در قرن 18 و 19 و حتی قرن 20 نیستیم و افکار عمومی بسیار تاثیر گذارتر از گذشته است.

شیخ عطار ادامه داد: در آلمان زمانی کسی نمی توانست به رژیم صهیونیستی بگوید بالای چشمت ابروست، اما امروز باب انتقاد باز شده، چرا که افکار عمومی نسلی عوض شده است.در مورد هسته ای هم همینطور است. امروز بسیاری در دنیا هستند که سخن ما را به گونه درست تری تفسیر می کنند. ما باید در این فاصله از افکار عمومی استفاده کنیم و مغز افزارمان را هم مراقبت کنیم که منجمد نشود. تا آنجا که در جریان مذاکرات هستم، چنین خطری در مورد انجماد مغز افزار نداریم.

شیخ عطار در پاسخ به این سؤال که در مورد هزینه زمان از دست رفته نظرتان چیست؟ گفت: در مورد زمان از دست رفته، وقتی مغز افزار باشد ساخت یک سانتر یفیوژ زمان زیادی نمی برد. در حسابداری صنعتی نیز فاکتور زمان در کار تولید فناوری بی سابقه ضریب کمتری از فاکتورهای مرتبط با نیروی انسانی متخصص در تخمین هزینه ها دارد.

* رهبر انقلاب خطوط قرمز را براساس نظرات کارشناسی تعیین می فرمایند

سفیر سابق ایران در آلمان در خصوص مشخص شدن خطوط قرمز توسط رهبر معظم انقلاب و اینکه این خطوط قرمز چه رابطه ای با مذاکرات دارد؟ عنوان کرد: سابقه بیش از سه دهه مسئولیت مقام معظم رهبری نشان می دهد که معظم له خطوط قرمز را بر اساس نظرات کارشناسی تعیین می فرمایند و این نظرات کارشناسی هم در ده ها جلسه، کمیسیون و کمیته در سازمان انرژی اتمی، وزارت خارجه و شورای امنیت شکل می گیرد که گزارش به ایشان می دهند و رهبر معظم انقلاب نیز براساس گزارش و اطمینانی که به توانمندی علمی و تحلیلی تهیه کنندگان دارند، هدف گذاری می کنند و این هدف گذاری برای مجریان واقعاً مقدس می شود و به آن پایبندند چرا که در تهیه آن همه نقش داشته اند.

شیخ عطار با بیان اینکه امروز شایعاتی هست مبنی بر اینکه آنها 4 هزار سانتریفیوژ را پذیرفته اند، یادآور شد: اما هنوز بر سر تعداد سانتریفیوژها اختلاف نظر وجود دارد؛ ما می دانیم که اگر مذاکرات به نتیجه نرسید و تمدید هم نشد، دنیا به هم نخورده است.

قائم مقام اسبق وزارت خارجه عنوان کرد: پایبندی به راهبردی که مقام معظم رهبری فرمودند که بر اساس نظرات کارشناسی و فکر و تعقل جمعی است بر همه واجب است. البته برخی اهداف چنانچه از ماهیت آنها پیداست در یک ظرف زمانی معین محقق می شوند.

* اینکه آلمان در ترکیب تیم غربی باشد، به نظر من پیشنهاد ایران بود

سفیر سابق ایران در برلین در بخش دیگر این گفت وگو با بیان اینکه عنوان می شود که موضوع هسته ای از سال 2003 شروع شد، اما از چند سال قبل این جریان وجود داشته است، گفت: برخلاف اینکه می گویند زمانی که منافقین خبر دادند آنها حساس شدند، اگر مذاکرات دهه 90 آژانس را مطالعه کنید، مشخص است که این روند از سال ها قبل وجود داشته است.

وی در توضیح بیشتر عنوان کرد: سال ها پیش (1995) در «سی ان ان»، ساختمان دانشگاه شریف پشت مسجد دانشکده فیزیک را نشان می داد و می گفت که ایرانی ها در اینجا مشغول تولید بمب اتمی هستند. از همان زمان اسرائیلی ها و آمریکایی ها در آژانس در این باره بحث می کردند. آن زمان «هانس بلیکس» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی بود که سعی می کرد منصفانه برخورد کند، ولی اجرای آن در 2003 و بعد از قضایای نطنز بود که دولت ایران در آن زمان تصمیم گرفت با غربی ها مذاکره کند.

وی خاطرنشان کرد: اینکه آلمان در ترکیب تیم غربی باشد، نیز به نظر من پیشنهاد ایران بود، چرا که ایران با توجه به سابقه روابط احساس می کرد که آلمان ها می توانند این شرایط را متوازن کنند، وگرنه اصل قضیه این بود که اعضای دائم شورای امنیت باشند. این یک نوع امتیاز به آلمان بود و آنها از این موضوع خوشحال شدند، زیرا در یکی از مسائل سیاست خارجی و امنیتی جهان نقش ایفا می کردند. البته آلمان ها در آن زمان چندان متفاوت از فرانسوی ها و انگلیسی ها نبودند.

*آلمان دوست داشت بازیگر باشد، اما شرودر جرأت را در خود نمی دید که مبتکر حل قضیه باشد

شیخ عطار ادامه داد: در آن زمان دولت ائتلافی از سبزها و سوسیال دموکرات ها بود؛ ایدئولوژی سبزها نیز ضد هسته ای است و امروز نیز به دولت هم فشار می آورند که نیروگاه های هسته ای را تعطیل کند. صدر اعظم وقت آلمان (شرودر) سعی می کرد واقع گراتر باشد به همین دلیل دکتر روحانی به عنوان رئیس هیأت ایرانی با آنها مذاکرات خوبی داشت. آلمان دوست داشت بازیگر باشد، اما شرودر آن جرأت را در خود نمی دید که مبتکر حل قضیه باشد.

سفیر سابق ایران در برلین اضافه کرد: البرادعی در کتاب خاطراتش آورده است که چطور به توافق نزدیک می شدیم و آلمان ها خیلی جرات نمی کردند که متفاوت از 2 عضو دیگر رفتار کنند. در زمان جنگ ایران و عراق وزیر خارجه آلمان نقش داشت و اولین وزیر خارجه کشور غربی بود که به ایران آمد. او به بقیه غربی ها گفت: ما هر چه شنیدیم از زبان صدام بوده و ایرانی ها هم حرفهایی برای گفتن دارند. وی ارتباط خوبی با آقای ولایتی برقرار کرد و در تدوین قطعنامه 598، هیأت آلمان در سازمان ملل کمک کننده و حامی بود.

*پارادوکسی که آلمان ها در آن گیر کرده اند/آلمان ها به دنبال راه حل هستند نه بن بست مذاکرات

شیخ عطار گفت: در قضیه هسته ای در آلمان، گرچه وقتی سبزها در ائتلاف با سوسیال دموکرات ها بر مسند قدرت بودند، بحث ایدئولوژیک می کردند، ولی تا حدی در خصوص تحریم ها به خصوص تحریم های شورای امنیت با وجود احساس زیان، تحمل کردند، اما با گذشت زمان و تشدید تحریم ها خصوصاً تحریم های یکجانبه آمریکا و اتحادیه اروپا، آلمان ها به تدریج احساس زیان کرده و در یک پارادوکس گیر افتاده اند؛ از یک طرف ملاحظات اتحادیه اروپا و ائتلافشان با بقیه شرکای غربی و اینکه خودشان از پایه گذاران اتحادیه اروپا و عضو 1+5 هستند و از طرف دیگر منافع اقتصاد یشان که دچار لطمه شده بود.

وی یادآور شد: با توجه به محافظه کاری که جزو صفات آلمانی هاست، هر از گاهی سعی می کردند نقش تعدیل کننده داشته باشند، گرچه هیچ وقت نتوانستند قدم برجسته ای بردارند، ولی سعی می کردند در مذاکرات کاری کنند که جوانب انصاف بهتر رعایت شود. آنها در مواردی بخصوص در مذاکرات اخیر تقسیم وظیفه کردند که بخشی از نقش را نیز به آلمان دادند و نماینده آلمان نیز بسیار تندتر از بقیه صحبت می کرد، اما با ارتباطی که نماینده آلمان در 1+5 با بنده داشت یا سفری که به ایران داشت، این موضوع مشخص بود که آنها به دنبال راه حل هستند و نه بن بست مذاکرات.

*تا 5 سال پیش هر نوع انتقاد به رژیم اسرائیل در رسانه های آلمان یک «تابو» بود

قائم مقام اسبق وزارت خارجه اضافه کرد: این روزها اتفاق دیگری در جامعه آلمان در حال رخ دادن است که نه تنها در سیاست هسته ای بلکه در رفتارهای سیاست خارجی آنها به تدریج بروز می کند. این اتفاق عبارت است از اینکه نسل سومی ها در آلمان درباره قید و بند ها و ملاحظاتی که نسل اول و ادله بعد از جنگ جهانی دوم داشتند، در حال تجدیدنظر هستند و به همین دلیل شاهد هستیم که تا 5 سال پیش هر نوع انتقادی به رژیم اسرائیل در رسانه های آلمان یک تابو بود، اما امروز بعد از سیاست های خشن و غیرانسانی نتانیاهو این انتقادها رو به افزایش است. امروز می بینیم که «گونتر گلاس» برنده نوبل ادبیات که بیش از 80 سال سن دارد و اصلاً هم انسان سیاسی نیست و هیچگاه هیچ موضع سیاسی نداشته، در قضیه شهرک سازی از رژیم صهیونیستی انتقاد کرده و حتی بهانه گیری های این رژیم درباره برنامه هسته ای ایران را نیز مورد انتقاد قرار می دهد که این انتقادها در حال افزایش است.

شیخ عطار ادامه داد: موضوع جالب دیگر که نشانگر تغییر رفتار آلمانی ها در قبال رژیم صهیونیستی است، اینکه در آخرین جلسه هیأت دولت مشترک آلمان و رژیم اسرائیل در تل آویو در کنفرانس مشترک مرکل و نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی طبق معمول در سخنان خود بحث هسته ای ایران و خط قرمز ها و نقطه عدم بازگشت را مطرح کرد، اما خانم مرکل اعلام کرد که ایران حق دسترسی و فعالیت های صلح آمیز هسته ای را دارد و باید این فعالیت ها را کنترل کرد که به سلاح منتهی نشود که البته این در ایران با یک بی دقتی از «رویترز» منتشر کردند که ایران نباید سلاح هسته ای داشته باشد و بعد که ما اصل مصاحبه را فرستادیم، دیدند که مثبت تر از آنچه در رسانه های غربی منتشر شده، است.

سفیر سابق ایران در برلین عنوان کرد: به تدریج تحولاتی در ذهن آلمانی ها به دلیل تغییر نسل و اینکه تصور می کنند باید ظرفیت های اقتصادی و فرهنگی را به صورت موازی با ظرفیت های سیاسی پیش برده و نقش آفرینی بیشتری داشته باشند، در حال رخ دادن است.

*رفتار آلمان در قبال برنامه هسته ای ایران نسبت به سایر کشورهای غربی معتدل تر و به دنبال راه حل است

وی در توضیح بیشتر گفت: بر همین مبنا رفتار آلمان در خصوص برنامه هسته ای کشورمان در مجموع به نسبت سایر کشورهای غربی معتدل تر است و این کشور به دنبال راه حل است، چرا که منافعش هم در همین راستا تامین می شود و گرچه بسیار با احتیاط و محافظه کارانه پیش می رود، اما تلاش برای پیدا کردن راه حل را در دستور کار دارد.