جانشینی شیخ حمد به جای بان کی مون از رویا تا واقعیت

دیپلماسی ایرانی: تحولات جدید در منطقه عربی همانند طوفانی سهمگین سراسر منطقه را فرا گرفته و محورهای متعددی را در منطقه درگیر خود ساخته است. اکنون شاهدیم که چگونه دنیا و جامعه جهانی مشغول این تحولات شده اند و در جایی می بینیم کشوری از مواضعش عقب می نشیند و در جایی دیگر کشوری دیگر نسبت به مواضع سابقش تجدید نظر می کند. در این میان نقش سازمان ملل می تواند بسیار تعیین کننده باشد، اگر چه شاهدیم در طول این مدت نقش سازمان ملل بیش از آن که آرام کننده باشد اوضاع را پیچیده تر کرده است.

شاید بر همین اساس است که شیخ حمد بن جاشیم، نخست وزیر و وزیر امور خارجه سابق قطر صحبت خود را تکرار می کند و می گوید که خود را نامزدی قوی برای جانشینی بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل می داند. آن چه بیش از همه او را ترغیب می کند که عهده دار این نقش شود تحولی است که فکر می کند می تواند در سازمان ملل ایجاد کند و سیاست فعال تری را همانند یک جوان (او 54 ساله است) در آن پیش ببرد. او فکر می کند که نزد جریان های سیاسی از وجهه سیاسی و دیپلمتیک لازم برخوردار است و می تواند پرچم مشروعت بین المللی سازمان ملل را با نزدیک کردن به تحولات جهان عرب و دنیای اسلام برافرازد. مشروعیتی که می تواند حامی امور عربی در نهادهای بین المللی باشد.

اما همه کسانی که او را می شناسند، می دانند که او چهره سیاسی شایسته و برجسته ای برای این کار نیست. او شریک امیر سابق قطر در ساخت قطر مدرن که بتواند نقشی فعال تر و حیاتی تر و در عین حال جنجالی تر در منطقه داشته باشد، بود. او پشت بهار عربی ایستاد و مثلا هنوز فراموش نشده است روزی که از کنفرانس ژنو یک درباره سوریه با خشم بیرون آمد چرا که وقتی که گفت: «خواستار تشکیل حکومت سوریه جدید با صلاحت های کامل بعد از کناره گیری اسد هستیم»، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه به میان حرفش پرید و گفت: «کلمه کناره گیری اسد را از حرف هایت حذف کن» و بعد از آن کنفرانس را ترک کرد و طبیعتا اجازه نداد پرداختن به مساله سوریه ادامه یابد در حالی که شیخ حمد تقریبا خیره فقط نظاره گیر واکنش روسیه بود.

وقتی که امیر قطر از قدرت کنار رفت هیچ کس تصور نمی کرد که بعد از 20 سال کار دیپلماتیک و نخست وزیری حکومت قطر، بعد از آن که شکست های بارزی در کار خود در درون جامعه عربی خورد، به سراغ کارهای خصوصی اش برود، چرا که همان طور که یکی از مسئولان اروپایی می گفت: «او بولدزور سیاسی است که خلاء موجود در جامعه سیاسی عربی را پر کرده است.»

روزنامه تلگراف می گوید که دوحه عملیات تبلیغاتی برای نامزدی او با هدف تصرف دبیر کلی سازمان ملل را برای جانشین بان کی مون که قرار است دور دوم مسئولیتش در سال 2014 به پایان برسد، آغاز کرده است. قطر از طریق خود شیخ حمد نقش اساسی در به قدرت رساندن بان کی مون به سمت دبیر کلی سازمان ملل ایفا کرد.

اما قصه فقط تمایل شیخ تمیم بن حمد برای رسیدن به این سمت با هدف دور کردن او از مردان سیاسی قطری، آن طور که این روزنامه می نویسد، نیست، چرا که کسی که این سمت را به دست می گیرد مسئولیت های سنیگنی در برابر تحولات طوفانی جهان عرب و جهان اسلام دارد. هیچ کس نمی تواند تصور کند که او بتواند شبکه روابط بین المللی گسترده و فعالی ایجاد کند و همانند فعالیت هایش در جامعه عربی در آن جا نیز فعال باشد.

این روزنامه می نویسد که افرادی بسیاری هستند که از جانشینی شیخ حمد به جای بان کی مون حمایت می کنند اما بر اساس آن چه وی در نخستین مصاحبه مطبوعاتی اش بعد از خروج از قدرت بیان کرد، می توان گفت که او در سایه ای فرو رفته که به این سادگی ها امکان خروج از آن را ندارد!

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11