قربانیان تازه طوفان تغییر در قطر

دیپلماسی ایرانی: سلسله تغییرات در قطر آغاز شده است. بعد از آن که خبر از کناره گیری شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی منتشر شد و در خبرها آمد که او ظرف روزهای آینده قدرت را به پسرش تمیم تفویض خواهد کرد، اکنون منابع دیپلماتیک از دوحه گزارش می دهند که شیخ حمد بن جاسم بن جابر آل ثانی، نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر نیز در آستانه کناره گیری است و لندن را برای اقامت خود برای آغاز زندگی آینده اش برگزیده است.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، نخست وزیر 53 ساله قطر در حال حاضر در حال آماده کردن اقامت گاهی جدید در لندن، پایتخت انگلیس است تا در آینده نزدیک برای همیشه به آن جا منتقل شود.

یک منبع آگاه دیپلماتیک که نخواست نامش فاش شود در گفت وگو با روزنامه انگلیسی تایم گفت که شیخ حمد بن جاسم در حال حاضر به گفته خودش در وقت اضافه دوران سیاسی اش به سر می برد تا بتواند زندگی آینده خود را به عنوان یک شهروند عادی که از قدرت کنار رفته در لندن دنبال کند.

این در حالی است که پیش از این گفته می شد وی قدرتمندترین چهره متنفذ در قطر است که سیاست های کشورش را در امور بین المللی در کسوت وزیر امور خارجه و نخست وزیر اجرا و دنبال می کند.

شیخ حمد ارتباطات اقتصادی و سیاسی مستحکمی با برخی نخبگان بریتانیایی دارد و یکی از طراحان اصلی سرمایه گذاری قطر در بریتانیا بوده است. وی با ریاست صندوق سرمایه گذاری قطر که یکی از مهمترین موسسه های مالی و سرمایه گذاری قطر محسوب می شود، سرمایه گذاری های کلانی را در انگلیس انجام داده است که از جمله آنها می توان به خرید مرکز خرید "هرودز" و آسمانخراش "شیرد"، خرید سهام در بازارهای بوس "سینسبری" و خرید سهام در بازار بورس لندن اشاره کرد.

منابع آگاه سیاسی می گویند وی به دلیل این که آپارتمانی مجلل و گران قیمت در نزدیکی هاید پارک لندن دارد و از فضای زندگی در انگلیس خوشش می آید لندن را برای زندگی انتخاب کرده است.

ناظران سیاسی انتظار دارند که کناره گیری شیخ حمد بن جاسم از قدرت تاثیری مستقیم بر اخوان المسلمین مصر و تونس بگذارد. دو کشوری که وی بیش از همه در نزدیکی روابطشان با ایالات متحده امریکا تاثیرگذار بوده و حتی ترتیب دیدارهای سری بسیاری از اخوانی ها را در بسیاری از پایتخت های جهان با هیئت های امریکایی می داده است. همچنین پیش بینی می شود سیل کمک های مالی ای که وی وعده آنها را به رهبران اخوانی منطقه به خصوص در مصر با هدف تبدیل کردن آنها به الگوی حکومت اسلامی در خاورمیانه می داد نیز کاملا متوقف شوند.

ناظران همچنین می گویند که نخست وزیر قطر میانجی مهمی میان ایالات متحده امریکا با جریان های تندرو در منطقه عربی به ویژه برای دادن سلاح به آنها داشته است و امریکایی ها بارها تعهد داده اند که به این جریان ها کمک کنند تا در خدمت منافع واشنگتن فعالیت کنند. اما این تعهدات در بیشتر موارد به ضرر امریکا تمام شده که بارزترین آنها تجربه لیبی بود که اجازه ایالات متحده برای مسلح ساختن شورشیان تندرو و آموزش و کمک به آنها برای سرنگونی سرهنگ معمر قذافی که مستقیما زیر نظر و توصیه قطر انجام می شد به ضرر امریکایی ها تمام شد به گونه ای که در سال گذشته میلادی باعث کشته شدن سفیر امریکا و معاونینش در بنغازی شد.

ناظران معتقدند که شکست های پی در پی شیخ حمد بن جاسم در لیبی و سوریه باعث شد تا اعتماد امریکایی ها از او سلب شود و در نهایت نقشش در منظومه امریکا پایان یابد به گونه ای که وی مجبور شده به توصیه امریکایی ها بسیاری از اختیارات خود را به شیخ تمیم یا چهره های نزدیک به او تحویل دهد. همچنین شکست دیگر او در طرح موسوم به تبادل اراضی فلسطینیان بود که مخالفت صریح و یکپارچه حماس با این طرح سبب شد تا همه نقشه هایی که برای جدا کردن حماس از محور "مقاومت و ممانعت" کشیده شده بود از بین برود و این جنبش مجددا ارتباطات خود را با ایران برقرار کند.

ناظران همچنین معتقدند که استعفای شیخ حمد بن جاسم فرصت بازسازی تغییرات استراتژیک دوحه بر اساس برقراری روابط قوی با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را مجددا احیا خواهد کرد و از هم پیمانی منطقه ای بسیار سختی که تلاش می شد با ترکیه و ایران و اخوان المسلمین با هدف به چالش کشیدن سیاست های عربستان ایجاد شود نیز فاصله خواهد گرفت.

در همین رابطه منابع آگاه به روزنامه العرب گفته اند که در حال حاضر فضای به شدت تیره ای بر روابط شیخ تمیم، ولیعهد با شیخ حمد بن جاسم، نخست وزیر و وزیر امور خارجه که دیگر همانند سابق صاحب قدرت نیست، حاکم شده است. به گفته این منابع این تیرگی باعث برخورد اخیر گاردهای محافظ دو طرف در کاخ امیر شده است. گفته می شود درگیری فقط محدود به داد و فریاد بوده و به اسلحه کشی نرسیده است اما تاثیر بسیاری در فضای سیاسی حاکم بر قطر و روابط موجود میان ولیعهد و نخست وزیر گذاشته است. گفته می شود ولیعهد قطر صاحب شخصیتی قدرتمند در کشورش است و اجازه نمی دهد که کسی بالاتر از حرفش حرفی بزند. برای همین قطعا دستور به برکناری شیخ حمد خواهد داد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 11