رسیدن به توافق نهایی با ایران حتمی است

دیپلماسی ایرانی: در طول سه سال گذشته نقشه درگیری ها در جهان به ویژه در خاورمیانه تغییر کرده است. در حالی که بحران سوریه همچنان به قوت خود باقی است و راه حلی برای آن در افق نزدیک حداقل از لحاظ سیاسی دیده نمی شود، پیشرفت در پرونده هسته ای ایران که از ماه نوامبر سال گذشته میلادی آغاز شده، کاملا مشهود است، به طوری که انتظار می رود تا ماه می دو طرف به یک توافق کامل و دائم برسند. این در حالی است که مذاکرات صلح فلسطینی ها و اسرائیلی ها تا به این لحظه همچنان در خانه نخست است و هیچ اتفاق تازه ای نیفتاده است. همه این پرونده ها به شکلی بر استراتژی های بین المللی و موازنه های منطقه ای و راه حل های احتمالی برای حل مشکلات منطقه ای و جهانی اثر می گذراند به ویژه بعد از آن که بحران اوکراین وارد فاز جدیدی شده و امریکا و روسیه را به زورآزمایی یکدیگر وا داشته است.   

آیا همچنان امیدی به راه حل سیاسی در سوریه وجود دارد؟ آیا احتمال دارد بحران سوریه به سمت راه حل نظامی برود؟ در این میان تکلیف ترکیه چه می شود؟ نزدیکی به ایران تا چه اندازه موثر است؟ تلاش های وزیر امور خارجه امریکا، جان کری تا کجا می تواند به تسویه حساب ها کمک کند؟

فردریک هاف، نماینده سابق امریکا برای مرحله انتقالی در سوریه در گفت وگو با روزنامه لبنانی السفیر در حاشیه نشست مرکز مطالعات و پژوهش های استراتژیک که ارتش لبنان در بیروت در هتل مونرو میزبان آن بود، در این باره می گوید: «واقعا به حل دیپلماتیک بحران سوریه خوش بین نیستم. برای این که حکومت سوریه در دو دور مذاکرات در ژنو کاملا روشن بود که چندان توجهی به چارچوب توافقات ژنو یک ندارد. اکنون نیز با اعلام انتخابات ریاست جمهوری در کشور بیش از هر زمانی روشن است که توجهی به توافقات ژنو یک ندارد.»

وی در ادامه می افزاید: «به هر حال چارچوبی که در ژنو یک بر آن توافق شد، چارچوبی است که مورد حمایت کشورهای عضو شورای امنیت است. در حال حاضر نیز آن را تنها نمونه برای پیشبرد مذاکرات و رسیدن به راه حل می دانند و من به هیچ وجه خوشبین نیستم که بتوانیم در چنین چارچوبی با حکومت به توافق برسیم. کما این که حکومت هم اصلا توجهی به چنین چارچوبی ندارد.»

وی درباره انتخابات ریاست جمهوری سوریه و احتمال انتخاب بشار اسد در آن برای بار سوم و آیا این که این انتخابات می تواند نقطه عطفی در بحران سوریه باشد، با خنده می گوید: «اگر به گوی بلورینم بنگرم شاید بتوانم دریابم که آیا بشار اسد انتخاب خواهد شد یا خیر. سوال تحلیلی ای که می توان بر آن فکر کرد این است که آیا او با 93 درصد یا 97 درصد برنده انتخابات می شود؟»

وی در ادامه این گفت وگو در حالی که عمدا از کنار کشتار جاری در سوریه می گذارد و اشاره ای به کشورهای عربی و بین المللی ای که به گروه های شبه نظامی تروریست سلاح می فرستند، نمی کند بر ضرورت ارسال سلاح از سوی ایالات متحده به مخالفان اسد با حفظ تدابیر لازم و توجه به هشدارها تاکید دارد و می گوید: «کاخ سفید به ریاست باراک اوباما همچنان نسبت به ارسال این سلاح ها تردید دارد در حالی که جان کری، وزیر امور خارجه اش نسبت به لزوم ارسال آنها قانع شده است. آن چه مورد توجه کری در این مرحله است بازنگری در توجیه های سیاسی و محاسبات و معادله های مختلف است تا بتواند روند مذاکرات را کاملا تغییر دهد.»

هوف در ادامه می افزاید: «اوضاع میدانی و موازنه های قدرت به روی زمین در سوریه تنها چیزی است که حکومت اسد می تواند به استناد آن محاسبات خود را انجام دهد، در عین حال این حکومت مورد حمایت قاطع ایران و روسیه نیز قرار دارد. برای همین دولت امریکا به دنبال راه حلی است تا بتواند از طریق آن معادلات جاری را تغییر دهد یکی از این راه حل ها افزایش کمک های نظامی به مخالفان اسد است. برای ایالات متحده مهم است که بداند اپوزسیون ملی حقیقی کدام است و چگونه می تواند چنین اپوزسیونی به وجود آید، این مساله واقعا مهم است، این که حمایت ها به سوی اشخاص برود کاری کاملا اشتباه است.»

وی درباره نقش ترکیه در بحران سوریه و در حال حاضر نقش آن در درگیری های حلب نیز می گوید: «بسیار سخت است که بتوان نقش ترکیه را در بحران سوریه و درگیری های حلب تبیین کرد. من گزارش های متضاد بسیاری خوانده ام که نشان دهنده وضعیت جاری جنگ به روی زمین در سوریه و همچنین نقش ترکیه در این زمینه است. نمی توانم با اطمینان در این زمینه صحبت کنم. در حالی که امریکایی ها همواره بر حمایت از اقلیت ها در سوریه تاکید داشته اند. مثلا در وضعیت فعلی جایگاه ارمنی ها واقعا در معرض تهدید است به ویژه که به سالگرد یک صدمین سال کشتار ارامنه توسط ترک ها نیز نزدیک می شویم. امریکا توجه ویژه ای به ارامنه می کند. البته به طور کلی امریکایی ها توجه بسیاری و عمیقی به اوضاع سوریه و همچنین درگیری های دسته جمعی ای که در مناطق مختلف این کشور صورت می گیرد، می کنند. از نگاه ایالات متحده می توانم بگویم که اوضاع در سوریه واقعا افتضاح است اما سوال این است که این موضوع به ما ربطی دارد یا خیر؟ شاید همه از امریکا انتظاراتی داشته باشند اما ضرورتا این بدان معنا نیست که آن توقعات مطابق با خواسته های ایالات متحده هم است. همه می خواهند که امریکا به نوعی به سمت گزینه نظامی برود در حالی که این نکته را درک نمی کنند که ایالات متحده در قرن بیستم با مشکلاتی دست به گریبان است که نمی تواند دست به چنین اقداماتی بزند.»

فردریک هاف در ادامه درباره پرونده هسته ای ایران و مذاکرات 1+5 با تهران بر سر این موضوع نیز می گوید: «نسبت به موضوع ایران بسیار خوشبین هستم و این که ظرف مدت معین تعیین شده یعنی تا ماه ژوئن با ایران به توافق برسیم واقعا ممکن است. می توانم به عنوان یکی از نمایندگان کشورهای عضو مجموعه شش کشور طرف مذاکره با ایران بگویم که تلاش های بسیاری برای رسیدن به توافق نهایی با ایران وجود دارد. البته در داخل ایران موانع و نظرات مختلفی وجود دارد. به اعتقاد من در آخر تصمیم نهایی را رهبر عالی ایران می گیرد. موانع احتمالی ای وجود دارد اما به رغم این که یک سال و نیم است که از کار دولتی دور هستم با توجه به اظهارات همکارانم در مذاکرات هسته ای می توانم بگویم که کار و تلاش های بسیار خوبی برای رسیدن به یک توافق خوب و متین در حال انجام است.»

مذاکرات صلح فلسطینیان و اسرائیلی ها آخرین سوالی بود که روزنامه السفیر از فردریک هاف می پرسد و وی نیز می گوید: «در آخر مذاکرات به نتیجه ای می رسند اما این که به چه نتیجه ای، معلوم نیست. نمی توانم باور کنم که جان کری کاری را آغاز می کند که خود آن را قبول ندارد و عقلش به او بگوید که پایانی برای آن در کار نیست. او به طور وحشتناکی تلاش دارد تا به یک توافق در این زمینه برسد. کری همچنان به تلاش های خود ادامه می دهد نه فقط برای این که مذاکرات ادامه داشته باشند بلکه برای این که توافقی در این زمینه حاصل شود، من کاملا مطمئنم.»