از سفر پادشاه عمان تا نشست ژنو 3

دیپلماسی ایرانی: مسئولان عالی رتبه امریکایی در بحبوحه توافق ژنو که میان ایران با قدرت های جهان حاصل شد، اعتراف کردند که دیدارهای سری ای میان امریکایی ها و ایرانی ها برگزار شده بود تا توافق مذکور حاصل شود. این خبر نه کسی را شوکه کرد و نه کشورهای درگیر نظری درباره آن دادند، آنها از مذاکراتی که به دور از چشم رسانه ها، که غالبا در اختیار کشورهای تاثیرگذار است انجام شد، اطلاع داشتند.

وقتی که سلطان قابوس، پادشاه عمان در 25 آگوست به تهران سفر کرد، بسیاری پرسیدند که زمان و مضمون این سفر چیست، این که پادشاه عمان برای دومین بار از شکل گیری انقلاب اسلامی به ایران می رود از نگاهی بسیاری به میانجی گری او میان رئیس جمهوری جدید ایران، حسن روحانی با امریکا ارتباط داشت.   

این سفر کاملا علنی و روشن و درج شده در یک چارچوب معین بود، قرار بود پیام هایی میان تهران و واشنگتن رد و بدل شود. مقام های نزیک به مسئولان عمانی عالی رتبه می گویند که این دیدار راه روشنی را برای تفاهم میان ایران و امریکا نه فقط در زمینه پرونده هسته ای بلکه بر سر پرونده های مختلف منطقه ای با محوریت نفوذ ایران گشود. به گفته منابع آگاه جان کری، وزیر امور خارجه امریکا در سفر خود به ژنو نیز تلاش کرد تا چارچوب توافق نهایی میان کشورهای بزرگ با ایران به نحوی نوشته شود که به دور از توافقات دو طرف امریکایی و ایران که پیش از این توافق کرده بودند، نباشد. همان مقام های آگاه  عمانی می گویند که دیدارهای مفصلی میان ایرانی ها و امریکایی ها بر سر پرونده های مهم منطقه ای انجام شد که در نهایت به توافق هسته ای انجامید، به گفته آنها این توافق در حقیقت اعتراف جامعه غربی و امریکایی به نفوذ ایران در کشورهای مختلف منطقه است.

در همین رابطه روزنامه النهار از یک مسئول مطلع امریکایی آگاه شده است که دیدارهایی میان مقام های امریکایی و ایرانی به طور سری از ماه اکتبر گذشته یعنی دقیقا یک ماه پیش آغاز شده که طی آن واشنگتن به نفوذ ایران در منطقه اعتراف کرده است. این مقام امریکایی روشن نکرد که آیا این دیدارهای سری تنها محدود به پرونده هسته ای ایران بوده یا شامل پرونده های دیگر نیز می شده است.

بنابر این به رغم این که این دیدارها رسانه ای نشده اند، اما می توان گفت که ثمرات دیگری به دنبال داشته اند که می تواند در حل بسیاری از مشکلات منطقه ای که با اعتراض های مردمی کشورهای خاورمیانه به اوج رسیده، موثر باشد و تفاهمی میان ایران و امریکا حاصل شده باشد. به عبارت دیگر در سایه اطمینان سازی از پرونده هسته ای ایران، امریکا می پذیرد که ایران دست برتر را در منطقه داشته باشد در مقابل تهران نیز از بعضی خواسته هایش کوتاه بیاید.

برای همین است که می بینیم یک روز بعد از مذاکرات ژنو که توافق هسته ای میان ایران با 1+5 انجامید، صحبت از موعد ژنو 2 بر سر پرونده سوریه شد. در حالی که حرف های آخر بر سر پرونده هسته ای ایران زده می شد، صحبت از پرونده های دیگر در سازمان ملل با مشارکت ایران به میان آمد. منابع آگاه می گویند که تفاهمی که میان ایران و امریکا حاصل شده فراتر از پرونده هسته ای است که ضرورتا در پرونده سوریه حتما خود را نشان خواهد داد که به موجب آن با اغماض نسبت به برخی اشکالاتی که به نقش ایران در سوریه گرفته می شود از این کشور برای شرکت در کنفرانس ژنو 2 دعوت به عمل خواهد آمد.

برخی از کشورهایی که در کنفرانس ژنو هسته ای شرکت کرده اند ابراز امیدواری می کنند که ژنو سوریه نیز بر اساس ژنو ایرانی برگزار شود، یعنی این که ایران در کنار دیگر کشورهای ذی نفوذ در سوریه پشت میز مذاکره بنشیند و به فکر طراحی نقشه ای مسالمت آمیز برای آینده سوریه بیفتد. به گفته این منابع زمانی که برای برگزاری نشست ژنو 2 اعلام شده است، یعنی 22 ژانویه می تواند فرصت کافی فراهم کند تا جامعه جهانی را برای حضور ایران در این نشست آماده کند. انتظار می رود در این نشست بر سر تشکیل حکومت انتقالی در سوریه با توجه به توصیه های ایران و دیگر کشورهای عربی منطقه توافقاتی حاصل شود.

منبع: النهار/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/11